Türkiye’de Üniversite Öğrenimi Gören Öğrencilerin Öz-anlayışları ile Sosyal Medya Bağımlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 59 - 77, 19.04.2021

Fatih Atlı , Ahmet Buğa , Taleh Mammadli , Aysen Yıldırım Atlı

Öz

Çalışmanın amacı; Lisans öğrencilerinin Öz-anlayışları ile Sosyal Medya Bağımlılıkları arasındaki ilişkinin yaş, cinsiyet, kardeş sayısı, en çok kullanılan sosyal medya, sosyal medyayı kullanma amacı, sosyal medyada geçirilen süre ve arkadaş sayısı, sınıf düzeyi, ailenin sosyo-ekonomik seviyesi, travma durumu, dernek/vakıf vb. üyelik durumu değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. İlişkisel tarama modeli kullanılan çalışmada çalışma grubunu ölçeği online dolduran ve 2019-2020 Eğitim-Öğretim Yılında Türkiye’de öğrenim gören ve basit-seçkisiz yöntemle seçilen 307 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada Deniz, Kesici ve Sümer’in (2008) Türkçe’ye uyarladığı "Öz-Anlayış Ölçeği (ÖAÖ)'' ile Şahin ve Yağcı (2017) tarafından geliştirilen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği-Yetişkin Formu” kullanılmıştır. Analizlerde “Bağımsız Örneklem T”, “Tek Yönlü Varyans Analizi”, ”Man Whitney U, ”Kruskal Wallis”, ”Tukey HSD”, ”Tamhane’s T2” testleri ile Basit Doğrusal Regresyon Analizi ile Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Çalışmada öz-anlayış ile sosyal medya bağımlılığı arasında negatif ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu ve öz-anlayışın sosyal medya bağımlılığı ve alt boyut ortalamalarının % 4.1’ini yordadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Öz-anlayış, Lisans Öğrencisi, Sosyal Medya, Üniversite

The Examination of the Relationship Between Social Media Addiction with the SelfCompassion of Students Studying at University in Turkey

Öz

The aim of the study; the relationship between undergraduate students' Self-compassion and Social Media Addiction to reveal whether the differs significantly according to different variables. The Relational survey model was used in this study. Study group have consist of simple-randomly selected 307 studying undergraduate students in 2019- 2020 academic year studying in Turkey. In the study, the "Self-Compassion Scale (SCS)" adapted by Deniz, Kesici and Sumer (2008) into Turkish and the Social Media Addiction Scale-Adult Form developed by Sahin and Yagci (2017) were used. "One Way Analysis of Variance", "Man Whitney U," Kruskal Wallis "," Tukey HSD "," Tamhane's T2 "tests with Pearson Correlation Analysis and Simple Linear Regression Analysis were used in this study. It was found that there was a negative and low level significant relationship between self-compassion and social media addiction in this study. Additionally it was seen that the self-compassion predicted at the rate of %4,1 of social media addiction and sub-dimension averages in this study.

Anahtar Kelimeler

Addiction, Self-Compassion, Social Media, Undergraduate Student, University

Kaynakça

• Aktan, E. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405-421.
• Al-Menayes, J. (2015). Psychometric properties and validation of the arabic social media addiction scale. Journal of Addiction, 1-6.
• Andreassen, C.S., Torsheim, T., Brunborg, G.S. & Pallesen, S. (2012). Development of a facebook addiction scale 1, 2. Psychological Reports, 110(2), 501-517.
• Andreassen, C.S., & Pallesen, S. (2014). Social network site addiction – An overview. Current Pharmaceutical Design, 20, 4053–61.
• Aydan, H. (2018). Sosyal Medya Kullanımı ile Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Ege Üniversitesi Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 351-369.
• Balcı, Ş., & Baloğlu, E. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı ile Depresyon Arasındaki İlişki: “Üniversite Gençliği Üzerine Bir Saha Araştırması”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, ???, 210-233.
• Balcı, Ş. ve Gölcü, A. (2013). Facebook Addiction among University Students in Turkey: “Selcuk University Example”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi(34), 255- 278.
• Banyai, F., Zsila, A., Kiraly, O., Maraz, A., Elekes, Z., Griffiths, M.D., Cecilie, SA. & Demetrovics, Z. (2017). Problematic social media use: results from a large-scale nationally representative adolescent sample. PLoS ONE, 12(1), 1-13.
• Başer B, Usta T, Kılıç Memur, H , ŞİRİN, A . (2019). Üniversite Öğrencilerinin Öz-Anlayışlarının, Bağlanma Stilleri ve İlişki Durumları Bakımından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi , 27 (3) , 1023-1032 . DOI: 10.24106/kefdergi.2524
• Bayar, Ö. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Öz-ġefkatin Yordayıcıları Olarak Bağlanma Tarzı ve Algılanan Sosyal Destek. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Bi̇lgi̇n, M . (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Psikolojik Bozukluklar Arasındaki İlişki . The Journal of International Scientific Researches , 3 (3) , 237-247 . DOI: 10.23834/isrjournal.452045
• Blinka, L., & Smahel, D. (2009). Fourteen is fourteen and a girl is a girl: Validating the identity of adolescent bloggers. Cyberpsychology & behavior, 12(6), 735-739.
• Büyüköztürk. Ş.. Çakmak. E. K.. Akgün. Ö. E.. Karadeniz. Ş.. & Demirel. F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chen, H.T. & Kim, Y. (2013). Problematic use of social network sites: the interactive relationship between gratifications sought and privacy concerns. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 16, 806–812.
• Çapan, M. 2019. Üniversite Öğrencilerinin Merhamet ve Öz-anlayış Düzeylerinin Kişilik Özellikleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çiftçi, H. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 417-434.
• Çömlekçi, M. F, Başol, O. (2019). Gençlerin Sosyal Medya Kullanım Amaçları ile Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
• Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Education Journal, 26(2), 355-367. doi:10.24106/kefdergi.389780
• Duman, Ö. (2019). Sosyal Medya Bağımlılığı: Erzurum İli Üzerine Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Temel İletişim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Durar, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığının depresyon ve sosyal fobi ile ilişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Internet World Stats (2014). Internet stats and facebook usage in Europe 2014 mid-year statistics. [Çevrim-içi: http://www.internetworldstats.com/stats4.htm, Erişim tarihi: 26.05.2020.]
• Güncel Türkçe Sözlük. (t.y.). Türk Dil Kurumu sözlükleri içinde. Erişim adresi: http://www.sozluk.gov.tr adresinden 14.07.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Gürültü, E. (2016). Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılıkları ve Akademik Erteleme Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Herman, J. (1992). Travma ve İyileşme (5.basım). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Herman, J. (2015). Travma ve İyileşme; Şiddetin sonuçları Ev İstismardan Siyasi Teröre. T. Tosun (çev.). İstanbul: Literatür Yayınları.
• İme, Y. (2018). Ergenlerin çocukluk örselenme yaşantıları ile öz-anlayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Neff, K. D. (2003). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250.
• Karasar. N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Longstreet, P. and Brooks, S. (2017). Life satisfaction: A key to managing internet & social media addiction. Technology in Society(50), 73-77.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler (4. Baskı). Ankara: Sanem Yayıncılık.
• Özyeşil, Z. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Öz-Anlayış Düzeylerinin Bilinçli Farkındalık Kişilik Özellikleri ve Bazı değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayımlanmış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Peker, E. (2017). Çocukluk Çağı Travmaları, Yetişkinlik Döneminde Bağlanma Biçimi ve Öz-anlayış Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ryan, T., Chester, A., Reece, J., & Xenos, S. (2014). The uses and abuses of Facebook: A review of Facebook addiction. Journal of behavioral addictions, 3(3), 133–148.
• Seferoğlu, S., & Yıldız, H. (2013). Dijital Çağın Çocukları: İlköğretim Öğrencilerinin Facebook Kullanımları ve İnternet Bağımlıları Üzerine Bir Araştırma. İletişim ve Diplomasi Dergisi, 2, 31-48.
• Sofiah, S. Z. S., Omar, S. Z., Bolong, J., & Osman, M. N. (2011). Facebook addiction among female university students. Revista De Administratie Publica Si Politici Sociale, 3(7), 95.
• Şahin, C., & Yağcı, M. (2017). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği- Yetişkin Formu: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 523-538.
• Takan, R. (2020). Yalnızlık ve Çocukluk Çağı Travmalarının Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılığı Üzerinde İlişkisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Lefkoşa.
• Tanaka, M., Wekerle, C., Schmuck, M. L., Paglia-Boak, M. (2011). The Linkages Among Childhood Maltreatment, Adolescent Mental Health, And SelfCompassion Ġn Child Welfare Adolescents. Child Abuse & Neglect. 35.10,887-898
• Tutgun Ünal, A. (2015). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uzun, Ö , Yıldırım, V , Uzun, E . (2016). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan Ergenlerde Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları ve Sosyal Medya Bağımlılığı, Benlik Saygısı ve Algılanan Sosyal Destek İlişkisi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care , 10 (3) , 0-0 . DOI: 10.21763/tjfmpc.16425
• We are Social (2020). Digital in 2020. [Çevrim-içi: https://wearesocial.com/digital-2020, Erişim tarihi: 26.05.2020.]
• Yang, S., and Tung, C. (2007). Comparison of Internet addicts and non-addicts in Taiwanese high schools. Computers in Human Behavior, 23, 79-96.
• Yılmaz, M. Taki. 2009. Üniversite Öğrencilerinin Öz-Anlayışları ile Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.