Investıgatıon of Coherence(Harmony) of the Texts And The Pıctures ın the 4th Grade Turkısh Textbook

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 196 - 215, 19.04.2021

Adem İşcan , Kübra Karadağ

Öz

The research is in screening model. The study group of the research consists of two parts. The first part of the study group is constituted by 4th grade Turkish textbooks, published by Ministry of Education and studied at primary schools in 2018-2019 academic year; and the second part by the researcher and four classroom teachers ,who work at central primary schools in Sivas ,as participants. These four classroom teachers have been chosen randomly according to probability based sampling methods. The data of the research have been collected by using the document analysis technique. "Illustration - Text Relevance Category List" has been created by the researcher in order to show the compliance between illustration and text. Participants have reviewed the appropriateness of the pictures in the Turkish textbook to the text they belonged to according to the "Illustration-Text Relevance Category List". The "Illustration-Text Relevance Category List"s, in which the participants expressed their opinions independently and objectively, have been presented in a single table. The data collected by this category list have been analyzed and interpreted using the descriptive analysis approach out of the qualitative data analysis approaches. The findings of the interview were discussed in accordance with the purpose of the study and within the context of the literature.

Anahtar Kelimeler

Turkish Course Book, Text, Illustration, Paint-Text Combination

İlkokul 4. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Resimlerin Metinlerle Uyumunun İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, ilkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin metinlerle uyumunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu, iki bölümden oluşmaktadır. Çalışma grubunun birinci bölümünü, 2018 – 2019 eğitim ve öğretim yılında ilkokullarda okutulan, MEB yayınlarına ait 4. sınıf Türkçe ders kitabı; ikinci bölümünü ise araştırmacı ile Sivas il merkezine bağlı ilkokullarda görev yapmakta olan dört sınıf öğretmeninden oluşan katılımcılar oluşturmaktadır. Bu dört sınıf öğretmeni, olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden seçkisiz (random) örnekleme göre seçilmiştir. Araştırma verileri, doküman analizi tekniği ile toplanmıştır. Araştırmacı tarafından resim ve metin uyumunu ortaya koyabilmek amacıyla “Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi” oluşturulmuştur. Katılımcılar, Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin ait oldukları metne göre uygunluğunu “Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi”ne göre incelemiştir. Katılımcıların birbirinden bağımsız ve yansız bir şekilde görüşlerini belirttiği “Resim – Metin İlişkisi Kategori Liste”leri tek bir tabloda sunulmuştur. Bu kategori listesiyle toplanan veriler, nitel veri analizi yaklaşımlarından betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular araştırmanın amaçları doğrultusunda ve alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Ders Kitabı, Resim, Metin, Resim-Metin Uyumu

Kaynakça

• Aygün, A. (2014). 2004-2013 yılları arasında yayımlanan resimli öykü kitaplarında metin- resim ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ayhan, Y. (2010). İlköğretim 5. sinif Türkçe ders kitabi resimlemelerinin biçim ve içerik açisindan 11 yaş grubuna uygunluğu ve ayni yaş grubu öğrencilerin yaptiği resimlemelerle karşilaştirilmasi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baldaş, B. ve İpek, M. (2017). Bir illüstrasyon sanatçısı: Nazan Erkmen. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(9), 225-238.
• Baş, B. ve İnan Yıldız, F. (2014). İlkokul Türkçe ders kitaplarının resim-metin ilişkisi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 139-151.
• Baş, B. ve İnan Yıldız, F. (2015). Türkçe 1. sınıf ders kitabının resim-metin ilişkisi açısından değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 7(1), 230-241.
• Becer, E. (1996). Bir kitabın grafik tasarımı: armonik kurallar, değerlendirme yöntemleri ve değişen koşullar. Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları Sempozyumu, Ankara.
• Binbaşıoğlu, Cavit. (1994). Ders kitaplari üzerine. Çağdaş Eğitim, 19(195), 33.
• Çalık, T. (2001). Türkçe ders kitaplarının biçim ve tasarımı. L. Küçükahmet (Editör). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu Türkçe (1-16). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ceyhan, E. ve B. Yiğit (2005). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cımbız, A. T. (2017). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyumu. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Demirel, M. (1996). Bilgilendirici metin türünün ve okuduğunu anlama becerisinin altıncı sınıf öğrencilerinin öğrenme düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 245-254.
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2005). Konu alanı ders kitabı inceleme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Demirel, Ş., Kökçü, Y. ve Akbaba, R. S. (2018). 5. sınıf Türkçe ders kitabinin resim-metin ilişkisi açisindan incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 224-243.
• Dikeç, L. (2004). İlköğretim okullarındaki Türkçe ders kitaplarında kullanılan kitap resimleri (illüstrasyonlar), teknikleri ve öğrenmeye katkısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doyran, E. Y. (1997). “İlköğretim 1. sınıf ders kitaplarinda biçim-içerik ilişkisi”, Anadolu Sanat Dergisi, 7, 35-43.
• Dursun, F. ve Eşgi, N. (2008). 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretmen ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 21-34.
• Ercantürk, O. K. (2015). Türkçe ders kitaplarındaki yazılı metinler ile metin görsellerinin uyumu. Turkish Studies, 10(3), 427-454.
• Erdost, I. (2012). İlköğretim üçüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının resim (illüstrasyon) ve içerik uyumuna ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ertok Atmaca, A. (2006). İköretim ders kitaplarında görsel tasarım ve resimleme. Milli Eğitim Dergisi, (171), 318-328.
• Gönen, M., Uygun, M., Erdoğan, Ö., ve Katrancı, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının fiziksel, içerik ve resimleme özellikleri açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 196, 258-272.
• Gürkan,T. ve Gökçe, E. (2000). 1. ulusal çocuk kitaplari sempozyumu sorunlar ve çözüm yollari. S.Sever (ed.) içerisinden “İlköğretim ilkokuma-yazma kitaplarinin incelenmesi”,. (51-66). A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları No:1, Ankara
• İnan Yıldız, F. ve Baş, B. (2015). İlkokul 2. Sınıf Türkçe ders kitabının resim-metin ilişkisi açısından değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ÖS-II, 251-268.
• İşeri, K. (2002). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilköğretim programına uygunluğunun incelenmesi: göstergebilimsel bir betimleme. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İşeri, K. (2003). Türkçe ders kitaplarındaki metinler için çizilen resimlerin incelenmesi, Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemiz, (58-74), Ankara: Anadolu Çağdaş Eğitim Vakfı Yayını.
• Kaftan Ayan, H., Arslan Ü., Kul S., ve Yılmaz N. (2018). İlkokul ders kitabı Türkçe 4. sınıf. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Kara, C. (2012). Çocuk kitabı seçiminde resimlemelerle ilgili olarak ebeveynlerin dikkat etmesi gereken başlıca unsurlar. Batman Üniversitesi Yaşam Bilim Bilimleri Dergisi, 1(1), 225-232.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karatay, H. ve Pektaş, S. (2012). Türkçe ders kitaplarının incelenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışmaları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 183-204.
• Kayıkcı, M. (2006). İlköğretim Türkçe, sosyal bilgiler, fen bilgisi ve matematik ders kitaplarında görsel tasarım sorunları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Kılıç, A. (2003). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında resimleme- içerik ilişkisi üzerine bir inceleme, ilköğretim ikinci sınıf için Türkçe kitabının tasarım ve resimlemesi. Sanatta Yeterlik. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, A. ve Seven, S. (2008). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Liman, S. (2007). İlköğretim I. kademe ders kitabi illüstrasyonlarinin tasarim ilkelerine ve öğrencilerin algi düzeyine uygunluğu. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Mercan, Z. (2015). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında resimlemenin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Özkan, R. ve Tutkun, S. B. (2014). İlköğretim sosyal alan ders kitaplarının görsel boyut ve içerik tutarlılığı açısından incelenmesi. The Journal OfAkademic Social Science Studies, 24, 371-386.
• Sazak, E., Per, M., ve Türker, O. (2018). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin ilkokul ders kitaplarında ve derslerde illüstrasyon kullanımına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (4), 2227-2242.
• Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 49-54.
• Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi, 2(9), 444-453.
• Sülükçü, Y. (2018). MEB taslak Türkçe ders kitaplarinin incelemesi sırasında karşılaşılan problemler ve inceleme kriterlerine dair bazi eleştiriler. Ders Kitapları Uluslararası Sempozyumu (DEKUS), 56-69.
• Şahin, Y. P. ve Yıldırım, S. (1999). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şeref, İ. ve Yılmaz, İ. (2013). Gökkuşağı türkçe öğretim seti’ndeki okuma metinleri ile görsellerin bütünselliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 505-519.
• Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı okuma kitapları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Tepecik, A. ve Kayabekir, T. (2017). Resim-metin ilişkisinde yapısal ve bilişsel kavramların tasarım sürecine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1641-1653.
• Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metin resimlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 650-672.
• Uzuner, S. Aktaş, E. ve Albayrak, L. (2010). Türkçe 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarının görseller (illüstrasyonlar) açısından değerlendirilmesi. Türk Bilimi ve Araştırmaları, 15(27), 721- 733.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C., Yazıcı, D. N. ve Durmuşoğlu, M. C. (2016). 2010-2015 yılları arasında yayımlanmış resimli çocuk kitaplarının resimleme özelliklerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 43-55.
• Yılmaz, A. (2005). İlköğretim okulları ilk kademede okutulan ders kitaplarının resimlemeleri yönünden değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.