Temel Alanlar Kapsamında Türk Yükseköğretim Kurumlarının Dünya Sıralamasındaki Yerleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 137 - 155, 19.04.2021

Can Sakar

Öz

Üniversitelerin akademik başarılarının objektif bir ortamda değerlendirilmesi, akademik gelişimleri bazında eksik veya yetersiz noktalarını keşfetmeleri ve bu doğrultuda aksiyon almaları açısından kritiktir. Günümüzde yükseköğretim kurumlarının dünya çapındaki sıralamaları, farklı uluslararası kuruluşlar tarafından farklı değişkenler ışığında karşılaştırmalı bir biçimde değerlendirilmektedir. Bu araştırmada, Türk üniversitelerinin 2018 ve 2021 yılları arasında eğitim, sosyal bilimler, sanat ve beşeri bilimler, sağlık bilimleri ve mühendislik ve teknoloji alanlarında Times Yüksek Öğretim Dünya Üniversiteler Sıralamaları (THE) endeksi ile 2018 ve 2020 yılları arasında QS Dünya Üniversiteler Başarı Sıralamaları endeksi esas alınarak dünya üniversiteleri arasındaki yerleri nicelik ve nitelik bakımından karşılaştırılmıştır. Araştırma nitel bir durum çalışması örneğidir. Veriler, doküman analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Türk yükseköğretim kurumlarının en çok mühendislik ve teknoloji ile sağlık bilimleri alanlarında, en az sanat ve beşeri bilimler alanında başarı gösterdikleri tespit edilmiştir. Türk üniversitelerinin öğretim, araştırma, fakülte bazlı alıntılanma sayıları, akademik tanınırlık gibi yönlerden uluslararası paydaşları arasında geride kaldıkları; devlet üniversitelerinin vakıf üniversitelerine oranla akademik performans yönünden daha başarılı oldukları saptanmıştır. Sonuç olarak Türk yükseköğretim kurumlarının uluslararası paydaşları içerisinde akademik performans açısından istikrarlı bir profile sahip olamadıkları, iç ve dış yapısal özelliklerini geliştirmeleri gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

dünya sıralaması, yükseköğretim kurumları, akademik performans

Teşekkür

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin desteğiyle hazırlanmıştır.

An Evaluation on the World Rankings of Turkish Higher Education Institutions in the Scope of Fundamental Fields

Öz

Assessing academic performances of universities in an objective environment is critical in terms of discovering their missing and insufficient points and getting action in that direction. Nowadays, worldwide rankings of the higher education institutions have been evaluated comparatively in light of the different variables by different international companies. In this research, rankings of the Turkish universities in education, social sciences, art and humanities, health sciences, and engineering and technology fields between 2018-2021 has been compared in terms of quality and quantity based on Times Higher Education World Universities Rankings and QS World University Rankings (2018-2020). This research is an example of qualitative case study. Data were analyzed via the document analysis method. As a result, it was determined that Turkish higher education institutions show the highest achievement in the engineering and technology and health sciences fields, whereas they show the lowest achievement in the arts and humanities field. It was also determined that Turkish universities fall behind their international stakeholders in terms of teaching, research, average of citations based on faculty, academic reputation. Additionally, it was observed that public universities are more successful in terms of academic performance than private universities. In conclusion, Turkish universities could not have a stable profile in terms of academic performance among their international stakeholders, they need to improve their internal and external structural features.

Anahtar Kelimeler

world rankings, higher education institutions, academic performance

Kaynakça

• Aguillo, I. F., Bar-Ilan, J., Levene, M. & Ortega, J. L. (2010). Comparing University Rankings. Scientometrics, 85(1), 243-256.
• Altbach, P. (2006). The Dilemmas of Ranking. International Higher Education. 42, 2-3.
• Arkalı Olcay, G., Bulu, M. (2016). Uluslararası üniversite sıralama endekslerinde Türk üniversitelerinin yeri. Yükseköğretim Dergisi, 6(2), 95–103.
• Aydın, M. S. & Kaya, H. (2017). Dünya Yükseköğretim Sıralama Sistemleri ve Türkiye’deki Yükseköğretim Kuruluşlarının Bu Sıralama Sistemleri İçerisindeki Mevcut Durumu. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 506-525.
• Baskan, G. A. (2001). Türkiye’de Yükseköğretimin Gelişimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 21-32.
• Birnbaum, R. (2007). No World-Class University Left Behind. International Higher Education. 47, 7-9.
• Bozan, M. (2019). Türkiye’nin Üniversite Gerçeği ve Bir Öneri. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 19-38.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Buela-Casal, G., Gutiérrez-Martínez, O., Bermúdez-Sánchez, M.P. & Vadillo-Muñoz, O. (2007). Comparative study of international academic rankings of universities. Scientometrics. 71, 349–365.
• Cevher, E. (2015). Türkiyedeki Vakıf Üniversitelerinin Eğitim Faaliyetlerinin Mevcut Durumunun Araştırılması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 25-50.
• Clarke, M. (2007). The Impact of Higher Education Rankings on Student Access, Choice, and Opportunity. Higher Education in Europe, 32(1), 59-70.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. California: SAGE Publications.
• Creswell, J. W. & Creswell, J. D. (2018). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. California: SAGE Publications.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, Kalite, Uluslararasılaşma: Türkiye Yükseköğretimi İçin Bir Yol Haritası. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.
• Dembereldorj, Z. (2018). Review on the Impact of World Higher Education Rankings: Institutional Competitive Competence and Institutional Competence. International Journal of Higher Education, 7(3), 25-35.
• Gültepe, Y., Zhanl Zhumangaliyevna, M. & Kalaman, Y. (2014). Üniversite Sıralama Sistemleri: Batı Karadeniz Üniversiteleri İçin Analiz Örneği. Akademik Bilişim Konferasında sunulan bildiri, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Hadi, M. A. & Closs. S. J. (2016). Ensuring rigour and trustworthiness of qualitative research in clinical pharmacy. International Journal of Clinical Pharmacy, 38(3), 641-646.
• Hazelkorn, E. (2013). World-class universities or world-class systems? Rankings and higher education policy choices. Marope, P.T.M., Wells, P.J., ve Hazelkorn, E. (Ed.), Rankings and Accountability in Higher Education Uses and Misuses içinde (Chapter 4). UNESCO Publishing.
• Hazelkorn, E. (2014). Rankings and the Global Reputation Race. New Directions for Higher Education, 2014, 13–26.
• Hou, Y. W. & Jacob, W. J. (2017). What contributes more to the ranking of higher education institutions? A comparison of three world university rankings. The International Education Journal: Comparative Perspectives, 16(4), 29-46.
• Ionnidis, J. P., Patsopoulos, N. A., Kavvoura, F. K., Tatsioni, A., Evangelou, E., Kouri, I., Contopoulos-Ionnidis, D. G. & Liberopoulos. G. (2007). International ranking systems for universities and institutions: a critical appraisal. BMC Medicine, 5:30.
• Konan, N. & Yılmaz, S. (2017). Üniversitelerin Sıralanma Ölçütleri ve Türkiye Üniversiteleri için Öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 200-210.
• Liu, N. C. & Cheng, Y. (2005). The Academic Ranking of World Universities. Higher Education in Europe, 30(2), 127-136.
• Marginson, S. (2007). Global University Rankings: Implications in general and for Australia. Journal of Higher Education Policy and Management, 29(2), 131-142.
• Marginson, S. & Wende, M. (2007). To Rank or To Be Ranked: The Impact of Global Rankings in Higher Education. Journal of Studies in International Education, 11(3-4), 306-329.
• Namal, Y. & Karakök, T. (2011). Atatürk ve Üniversite Reformu (1933). Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 27-35.
• Özalp, İ., Tonus, H. Z. & Geylan, A. (2010). Paydaşları Açısından Akademik Organizasyonlarda İtibar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 99-106.
• Paker, T. (2015). Durum Çalışması. Seggie, F.N. ve Bayyurt, Y. (Ed.), Nitel Araştırma: Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları içinde (Bölüm 9). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Saka, Y. & Yaman, S. (2011). Üniversite Sıralama Sistemleri; Kriterler ve Yapılan Eleştiriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 72-79.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Ankara.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2019). 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi. Ankara.
• Thakur, M. (2007). The Impact of Ranking Systems on Higher Education and its Stakeholders. Journal of Institutional Research 13(1), 83–96.
• Times Higher Education World University Rankings. (2021, 3 Ocak). Erişim adresi: https://www.timeshighereducation.com/
• Uslu, B. (2018). Dünya üniversiteler sıralaması: Genişletilen gösterge setine göre sıralamada oluşan farklılıklar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 457-470
• Viloria, A., Samuel, M. T., Vásquez, C., Varela, N., Cabrera, D. & Angulo, M. (2016). Ranking of Scientific Visibility of Latin American Universities. International Journal of Control Theory and Applications, 9(44), 409-414.
• Yükseköğretim Kurulu, (2015). Yükseköğretim Kurulu 2016-2020 Stratejik Planı. Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu, (2017). Yükseköğretimde Uluslararasılaşma Strateji Belgesi 2018-2022. Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu, (2020). Geleceğin Bilim İnsanları için “YÖK-GELECEK PROJESİ”. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/yok-gelecek-projesi.aspx
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2021, 17 Şubat). Erişim adresi: https://istatistik.yok.gov.tr/
• Yükseköğretim Kalite Kurulu. (2021, 17 Şubat). Erişim adresi: https://yokak.gov.tr/
• QS World University Rankings. (2021, 3 Ocak). Erişim adresi: https://www.topuniversities.com/subject-rankings/2020