İspanya Veraset Savaşları Döneminde Felemenk Diplomasisi ve Osmanlılar

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 20, 363 - 381, 15.08.2018

İlhan Gök Fatih Gürcan

Öz

İspanya Veraset Savaşları Yeniçağ Avrupa Tarihi’nin en önemli dönüm
noktalarından biridir. Fransa dönemin en ihtişamlı ve güçlü devleti konumdaydı.
Fransız kralı XIV. Louis, kendi hâkimiyet sahasını İber Yarımadasında, Ren Bölgesinde ve Benelüks topraklarında genişletmek istemekteydi. Verimli ancak çok
dar bir coğrafyada yer alan kurulu olan yedi birleşik devletçikten oluşan Hollanda Cumhuriyeti’nin herhangi bir ittifaka girmeksizin kendisini savunması zordu.
Ayrıca temelde denizci bir devlet olan Hollanda, kara ordularının gücü sınırlıydı.
Bu bağlamda Fransa tarafından tehdit edilmekte olan Hollanda Cumhuriyeti, birçok devletten destek girişiminde bulunmaktaydı. 1683’teki II. Viyana Kuşatması ve sonrasında uğranılan mağlubiyetlerle, Osmanlılar bir miktar güç ve prestij
kaybetseler bile, bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa’nın hâlâ en güçlü
devletlerinden biri konumundaydı. 14. Louis’in agresif dış politikasından endişe
eden Hollandalılar, Fransa karşıtı koalisyonun mümkün olan en geniş tabanda gerçekleşmesini istemekteydiler. Yayımlanan bu belge, Hollandalıların Osmanlı
hükümdarı II. Mustafa nezdindeki diplomatik inisiyatifi ile alakalıdır. Osmanlılar
ise, Hollanda’nın yardım talebinin geldiği bu dönemde, 16 yıllık uzun ve yıpratıcı savaşın yaralarını sarmakta meşguldüler. İmparatorluk diplomasisi temel hedef
olarak Karlofça’daki kayıpların telafisine yönelmişti. Bâb-ı Âli için, Fransa’nın
yükselişi gerek coğrafî uzaklık gerekse de imparatorluğun politik hedefleri
nedeniyle, ikinci derecede öneme sahip bir riskti. Bu bağlamda, Osmanlı İmparatorluğu, Hollandalılara yardım etmeyi veya Fransa karşıtı ittifaka dâhil olmayı,
kendisinin asıl rakibi olan Avusturya’ya karşı negatif bakışı nedeniyle reddetmiştir.
Anahtar Kelimeler: İspanya Veraset Savaşları, Hollanda Elçiliği, Osmanlı
İmparatorluğu, II. Mustafa, Fransa, İttifak.
Abstract:
War of the Spanish Succesion is one ofthe most important milestone for the
Early Modern Age European History. France was the most flourishing and puissant state that era. French monarch XIV. Louis, wanted to expanse his hegemony
over Iberian Peninsula, Rhineland and Low Countries. It was difficult for the Dutch Republic which composed of seven united states and established in a productive
but very narrow geography, to defend itself without any alliance. In addition, the
Netherlands, which was basically a maritime state, was limited in the power of land
armies.With in this context Dutch Republic which was threatened by France, and it
had started to seek diplomatic help for several countries. In this era Ottoman Empire was still one of the most powerful countries in Europe. The Dutch who concerned about 14, Luois’s aggressive foreign policy, wanted the anti-France coalition to
take place as broadly as possible. This scrutinized document is related with, Dutch
diplomatic initiative in the presence of Ottoman sultan II. Mustafa. The Ottomans,
on the other hand, were busy with the 16-year long and weary war wounds in this
period when the Netherlands had applied for aid. The empire’s diplomacy was directed at the compensation of the losses in Karlowitz Treaty as the main objective. For
Bâb-ı Âli, the rise of France was a second-order therat for its geographical distance,
but also because of its political objectives. In this regard, the Ottoman Empire refused to help the Dutch or join the anti-France alliance because of its negative view
of Austria as its main rival.
Key Words: War of the Spanish Succession, Dutch Embassy, Ottoman Empire,
II. Mustafa, France, Alliance.

Anahtar Kelimeler

İspanya Veraset Savaşları, Hollanda Elçiliği, Osmanlı İmparatorluğu, II. Mustafa, Fransa, İttifak

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları BOA. A.DVNS.MHM.d 111. BNA. SP 105/86/326. Basılı Eserler AFYONCU Erhan, (2013), “Zenta”, DİA, XLIV. AUBERT Alberto, (2008), L’Europa degli imperi e degli stati, Bari. BAKER Sir Richard, (1670), Edward Phillips, A Chronicle of the Kings of England: From the Time of the Romans Government, Londra. BİLİCİ Faruk,(2003), XIV. Louis ve İstanbul’u Fetih Tasarısı-Louis XIV Son Projet de Conquete D’istanbul, Ankara 2003. CALLOW John, (2005), James II, Londra-Kew 2005. CAMPELL Jodi, (2004) “Charles II (Spain)”, Europe 1450 to 1789 Encyclopedia of the Early Modern World, I. DAVİES Brian, (2005) , Empire and Military Revolution in Eastern Europe: Russia’s Turkish Wars in Eastern Europe, New York. DE GROOT Bouko (2017), Dutch Armies of the 80 Years’ War 1568–1648 2: Cavalry, Artillery & Engineers, Oxford. DE MOOR J.A., (1997), “Experience and Experiment: Some Reflections Upon The Military Developments in 16th and 17th Century Western Europe” Exercise of Arms, ed. Marco Van Der Hoeven, Leiden. DE THOYRAS Rapin, (1744), History of England, III, Londra. GİBBON Edward, (1827), The History of Decline and the Fall of Roman Empire, I, Oxford. HSIA Po-Chia, (1987), “The Myth of the Commune: Recent Historiography on City and Reformation in Germany”, Central European History, XX: 203-215. LANGINS Janis, (2004), Conserving the Enlightenment: French Military Engineering from Vauban to the Revolution, Massachusetts. LYNN John A., (2006), Giant of the Grand Siècle: The French Army, 1610- 1715, Cambridge PRAK Maarten, (2002), The Dutch Republic in the Seventeenth Century: The Golden Age, Nijmegen. MCNEESE Tim, (2007), New Amsterdam, New York. Muahedât Mecmuası III, (1297), İstanbul. REIMITZ Helmuth, (2015), History, Frankish Identity and the Framing of Western Ethnicity, 550-850, s.1-4, Cambridge. ROWLANDS Guy, (2004), “XIV. Louis (France)”, Europe 1450 to 1789 Encyclopedia of the Early Modern World, III, Michigan. TINNISWOOD Adrian (2004), By Permission Of Heaven: The Story of the Great Fire of London, Londra 2004. TOURVİLLE Anne Hilarion de Cotentin, (1758), Mémoires du Maréchal de Tourville, III, Amsterdam. WYLIE James Aitken, (2002), The History of Protestantism, Virginia.