Ömer Seyfettin’den Modern Bir Nasihat-Nâme Örneği: 'Üç Nasihat'

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 25, 61 - 73, 20.04.2020

Fatih Sakallı

Öz

Nasihat, başkasının hata ve kusurunu gidermek için gösterilen çaba; iyiliği teşvik, kötülükten sakındırmak üzere verilen öğüt; başkasının faydasına ya da zararına olan hususlarda bir kimsenin onu aydınlatması ve bu yönde gösterdiği gayret anlamına gelir. İçinde nasihatlerin bulunduğu metin örneklerine de nasihat-nâme
adı verilir. Nasihat-nâmeler aynı zamanda ahlaki ve öğretici metinlerdir. Türk hikâyesinin önemli isimlerinden Ömer Seyfettin’in ‘Üç Nasihat’ adlı hikâyesi de
böyle bir eserdir. Hikâyede Kastamonulu fakir bir genç olan Durmuş’un öküzünü kaybettikten sonra para kazanmak için İstanbul’a gelişi ve burada Müstakim
Efendi adında bir kişinin hizmetkârlığını yapması ve sonrasında yaşadıkları anlatılır. Durmuş, üç yıl boyunca üç kuruş ve üç nasihat karşılığında koşulsuz
bir şekilde bu adamın hizmetini görür. Sonra memleketine yaşlı annesini yanına döner. Hikâyenin kurgusunu, Müstakim Efendi’nin Durmuş’a verdiği üç nasihat
ve Durmuş’un bu nasihatlere uyarak mutlu bir hayata kavuşması oluşturur. Bu üç nasihat şunlardır: 1. Yolunu, İzini Bilmediğin Yere Gitme. 2. Emanete Hıyanetlik
Etme. 3. Eşini, Kendin Gitmediğin Yere Gece Yatısına Gönderme. Makalede, bu süreçler alt başlıklarla verildikten sonra hikâyenin kişileri simgesel değerleri,
hikâyenin geçtiği mekânlar ve hikâyenin geçtiği zaman dilimi tablolaştırılmıştır. Daha sonra ise yine hikâyenin mesajını oluşturan, akıl, paradan kıymetlidir cümlesi hikâyeden alıntılarla somutlaştırılmıştır. Devamında ise Durmuş çevresinde merak, sabır, itaat ve ödül kelimeleri etrafında hikâyeye vücut veren kavramlar
üzerinde durulmuştur. Sonuç bölümünde ise ‘Üç Nasihat’ adlı hikâyenin geleneksel bir halk hikâyesinden hareketle kurgulandığı, bu hususta Ömer Seyfettin’in yaşadığı dönemin ve kendi hayat tecrübelerinin etkili olduğu ifade edilmiştir. Bütün bunlardan hareketle bu hikâyenin modern bir nasihat-name olarak da nitelendirilebileceği ve bu hikâye vasıtasıyla büyük sözü dinlemenin önemi ve faydaları vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Modern, Nasihat-Nâme, Üç Nasihat

Kaynakça

• ARGUNŞAH, Hülya (2003), Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde İnsan, Bilge Yay. Ankara 2003
• GEÇGEL Hulusi, Sarıçan Ersin (2011), Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Çocuk ve Eğitim Teması, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi 4/2, s.176-187
• KELEŞ, Reyhan (2010), Türk Edebiyatı’nda Nasihat, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.44, s.183-209
• POLAT, Nâzım Hikmet (2019), Ömer Seyfettin -Bütün Hikâyeleri – YKY. 3.bs. İstanbul
• YÜKSEL, Hasan Avni (1996), Ömer Seyfettin ve Bir Halk Hikâyesi Üzerine, Milli Folklor, S.31-32, s.77-85