Sınıf Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Sınıf Yönetimi Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 37, 27 - 42, 30.04.2024

Özcan Genç , İbrahim Halil Yurdakal

Öz

Günümüzde ilkokul eğitiminin çocukların gelişimi için büyük katkılar sağladığı ve öğrencinin gelişimi açısından önemi tüm dünyaca kabul gören bir gerçektir. Bu dönem eğitimine verilen değer göz önüne alındığında öncelikle nitelikli bir ilkokul eğitimine gereksinim vardır. İlkokul öğretmeninin taşıdığı özelliklerin, ilkokul eğitiminin niteliğini ve çocuğun gelişimini etkileyen temel belirleyicilerden biri olduğu dikkate alındığında niteliğinin öğretmenlerin taşıdığı özelliklerle ilişkili olduğu söylenebilir. Eğitimin kalitesini etkileyen temel unsurlardan olan öğretmenlerin öz yeterlik algıları ve sınıf yönetimi becerileri eğitim-öğretim hizmetinin niteliğini etkileyen temel değişkenlerdendir. Nitekim öz yeterlik algısı yüksek bir öğretmenin hedeflerine ulaşması daha kolay olacaktır. Bununla beraber sınıf yönetimi becerisi yüksek bir öğretmen de eğitim-öğretim hizmetleri için en ideal ortamı sağlayabilecektir. Bu kapsamda araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma nicel desenlerden ilişkisel tarama modeline uygun olarak yapılandırılmıştır. Araştırmanın örneklemini Afyonkarahisar İlinde görev yapmakta olan 200 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada Schmitz & Schwarzer (2000) tarafından geliştirilen ve Yılmaz, Köseoğlu, Gerçek & Soran (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan Öğretmen Öz-Yeterlilik Ölçeği ile Yüksel & Duman (2017) tarafından geliştirilen Sınıf Yönetimi Becerileri Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 21 paket programı ile analiz edilmiştir. Yapılan korelasyon ve regresyon analizleri ile sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi beceri düzeyleri arasındaki ilişki ortaya çıkarılmıştır. Araştırma sonucunda sınıf yönetimi becerileri ölçeği ile kendi alt boyutları arasında pozitif yönde ve yüksek bir ilişki olduğu görülmektedir. Benzer şekilde öz yeterlik inançları ölçeği ile alt boyutları arasında yüksek düzeyde pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Sonuç olarak öz yeterlik inancı arttıkça sınıf yönetimi becerileri düzeyleri de artmaktadır bu bulgu ölçeklerin tüm alt boyutlarında da benzer niteliktedir. Öz yeterlik inançları sınıf yönetimi becerilerini toplam varyansın %39.5’i düzeyinde açıklamaktadır. Standardize edilmiş (ß) katsayısı ve t değeri incelendiğinde öz yeterlik inancının sınıf yönetimi becerisinin bir yordayıcısı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik inançları, sınıf yönetimi becerileri, sınıf öğretmenleri, ilişkisel tarama modeli.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Açıkgöz, Ü. K. (1996). Etkili Öğrenme ve Öğretme. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Aslan, M. ve Kalkan, H. (2018). Öğretmenlerin özyeterlik algılarının analizi . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 8(16) , 477-494 .
• Aslan, H., Bal, A., Akbulut, S. ve Çetin, B. (2023). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ile değişime hazır olma durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Scientific Educational Studies , 7(1), 1-32.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In a V. S. Ramachaudran (Ed.). Encylopedia of human behaviour, 71-78. Başar, H., (2001). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (26. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bozbaş, Y. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ve sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki (Yayın No. 407057) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Celep, C. (2004), Sınıf Yönetimi ve Disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çetin, Ş. (2004). Değişen değerler ve eğitim. Milli Eğitim Dergisi. 161: 1-10.
• Çokluk, Ö. S., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, S. (2014). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları (2. bs), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ekiz, D. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Publishing.
• Karahan, Ç. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğretmenlerinin öz algılamaları ve mesleki doyumlarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ege Üniversitesi, İzmir.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara:Nobel Yayıncılık.
• Korkut, K. (2009). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Küçükyılmaz, E.A. ve Duban, N. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları ve öz-yeterlik inançlarını etkileyen etmenlere ilişkin görüşleri. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(1): 71-83.
• Melih Güneş, A. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetim becerileri teknoloji kullanımları ve öz yeterlilik inançları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi.
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W. ve Barret, K. C. (2004). SPSS For İntroductory Statistics: Use and İnterpretation, Londra: Lawrence Erlbaum Associates.
• Midgley, C., Feldlaufer. H. ve Eccles, J. S. (1989). Change in teacher efficacy and student self- and task related beliefs in mathematics during the transition to junior high school. Journal of Educational Pschology, 81(2): 247-258.
• Ocak, G., Adalıoğlu, C. ve Yurtseven, R. (2023). Özel Eğitim Öğretmenlerinin Öz yeterlilik Algıları ile Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 39-70.
• Önen, F. ve Öztuna, A. (2005), Fen bilgisi ve matematik öğretmenlerinin öz yeterlik duygusunun belirlenmesi, I. Fen ve Matematik Öğretmenleri Sempozyumu, İstek vakfı okulları, İstanbul.
• Öztürk, B. (2002). Sınıfta istenmeyen davranışların önlenmesi ve giderilmesi. E. Karip (Editör). Sınıf Yönetimi içinde (144-156). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Öztürk, S. ve Yıldızbaş, Y. V. (2019). Öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile mesleki tükenmişlik algıları arasındaki ilişkinin analizi, Tarih Okulu Dergisi, 12(38), 196-233.
• Savran, A. ve Çakıroglu, J. (2003). Differences between elementary and secondary preservice science teachers’ perceived efficacy beliefs and their classrom management beliefs. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4): 15-20.
• Şahin Sak, İ. (2015). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Sınıf Yönetimi ile İlgili Öz-Yeterlik İnançları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(29): 101-120.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi Analiz Raporlaştırma, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LİSREL ile Pratik Veri Analizi: Analiz ve Raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sridhar, Y. N. ve Javan, S. (2011). Teacher efficacy and its relationship to classroom management style among secondary school teachers of Kigali city, Rwanda. Journal of Education and Practice, 2(2): 55-60.
• Taş, A. (2005). Sınıf yönetimini etkileyen etkenler. H.Kıran (Ed), Etkili Sınıf Yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Thompson, J. J. (1994), Sözcüklere dökülmeyenler: sınıfta sözsüz iletişim, (Çev. Akif Ergin), Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(2): 529-546.
• Tschannen, Moran, M., Hoy, A.W. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher Efficacy: Its Meaning and Measure. Review of Educational Research, 68(2): 202-248.
• Vatansever-Bayraktar, H. ve Çelik, O. (2021). Öğretmenlerin Öz Yeterlilikleri ile Sınıf Yönetimi Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İZÜ Eğitim Dergisi, 3(6) 98-127.
• Yılmaz, M, Köseoğlu P, Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Yabancı Dilde Hazırlanan Bir Öğretmen Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçe'ye Uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2004(27): 260-267.
• Yurdakal, İ. H. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçmelerinde rol alan etmenler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2): 1205-1221.
• Yüksel, A. ve Duman T, (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Becerilerinin Değerlendirilmesi, The Journal of Academic Social Science Studies. 63: 101-125.
• Yüksel, İ. (2014). Investigating The Impact Of Classroom Management Course On Self-Efficacy Levels: An Experimental Study On Pre-Service Teachers, Eğitim ve Bilim, 39(171): 259-269.
• Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In a. Bandura (Ed.), Self-efficacy in changing societies (202-231). Cambridge: Cambridge University Press.