Okul Öncesi Dönemde Aralarında Yaş Farkı Olan ve İkiz Kardeşler Arasındaki Kıskançlığın Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi

Yıl 2012, Sayı: 5, 55 - 68, 23.07.2016

R FIRAT Şipal CANAN Yeğengil NİHAN Toka

Öz

Araştırmanın amacı, ikiz kardeşler ve aralarında yaş farkı bulunan kardeşler arasındaki kıskançlık seviyesini ölçmek ve kardeş kıskançlığı ile ilgili yapılan çalışmalardan yola çıkılarak kıskançlığın, aralarında yaş farkı olan kardeşler arasında mı, yoksa ikiz kardeşler arasında mı daha etkin bir şekilde görüldüğünü belirleyip, buna göre bulunan kıskançlık oranlarını karşılaştırıp incelemektir. Araştırmada kardeşler arası kıskançlığa etki eden faktörler olarak cinsiyet, yaş, kardeşler arasındaki yaş farkı, ebeveyn tutumu, çocukların ikiz olma ve ikizlerin tek-çift yumurta olma değişkenleri incelenmiştir. İkiz kardeşler ve aralarında yaş farkı olan kardeşler arasındaki kıskançlık durumunu karşılaştırmak amacıyla niteliksel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak ‘Demografik Bilgi Formu’ ve ‘Kardeş İlişkileri Ölçeği’ kullanılmıştır. Veri toplama aşamasında, araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan ölçekler 25 ikiz kardeş ve 25 yaş farkı olan kardeş olmak üzere toplam 50 kardeş çocuğuna sahip ailelere uygulanmıştır. Verilerin analizi Mann Whitney U testi veri analiz yöntemi ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda ikiz kardeşler ve aralarında yaş farkı olan kardeşler arasındaki kardeş kıskançlığında, yaş farkı olan kardeşlerin ikiz kardeşlere oranla daha yüksek düzeyde kıskançlık gösterdiği belirlenmiş ve ebeveyn tutumlarının kıskançlıkta etkili bir faktör olduğu bulunmuştur. Kardeş kıskançlığında, cinsiyet, ikiz olma ve ikizlerin tek-çift yumurta olma durumu incelendiğinde ise yaş farkı bulunan kardeşler arasındaki kıskançlıkla anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kardeş Kıskançlığı, İkiz Kardeşler, Aralarında Yaş Farkı Olan Kardeşler

Comparison and Assessment of Sibling Jealousy Between Twins and Siblings With Age Difference During Preschool Period

Öz

This study was conducted with twin and siblings with age difference who are at preschool age. The study aimed to evaluate the jealousy between twins and siblings who have age difference in terms of manifestation of jealousy and differences between twins and siblings with age difference. The factors affecting jealousy among siblings; gender, age, age difference among siblings, parents attitudes, being twins and being identical-fraternal twins parameters inspected in this study. Qualitative research method used for the purpose of comparing jealousy between twins and siblings who have age difference. “Demographic Information Form” and “Sibling Relationship Scale” were used for gathering data. 50 families participated in the study (25 parents of twins and 25 parents of siblings with age difference). The data were analyzed by Mann-Whitney U test. The findings showed that siblings with age difference have higher amounts of jealousy behaviours compared to twins. Parents attitudes are effective on jealousy. Gender, being twins and being identical-fraternal twins parameters determined inefficient on sibling jealousy on siblings who have age difference

Anahtar Kelimeler

Sibling Jealousy, Twin Siblings, Siblings With Age Difference

Kaynakça

• Bakanay, E. A. (2007). İkizler: Aynı ve Ayrı Olmak. Psikoloji Dergisi, 5 (13), 80-93.
• Baradon, T., Broughton, C., Gibbs, I., James, J., Joyce, A., ve Woodhead, J. (2005). The Practice of Psychoanalytic Parent-Infant Psychotherapy: Claiming the Baby. London: Routledge.
• Bedford, V., Volling, B.L. ve Avioli, P.S. (2000). Positive consequences of sibling conflict in childhood and adulthood. International Journal of Aging and Human Development, 51(1), 53-69.
• Brody, G. H., Stoneman, Z., ve Gauger, K. (1996). Parent-child relationships, family problem solving behavior, and sibling relationship quality: The moderating role of sibling temperaments. Child Development, 67, 1289-1300.
• Brody, G. H., Stoneman, Z., ve McCoy, J. K. (1994). Contributions of family relationships and child temperament to longitudinal variations in sibling relationship quality and sibling relationship styles. Journal of Family Psychology, 3, 274-286.
• Cassidy, J., Kirsh, S.J., Scolton, K.L., ve Parke, R.D. (1996). Attachment andrepresentations of peer relationship. Developmental Psychology, 32, 892-904.
• Cicirelli, V.G. (1994). Sibling relationships in cross-cultural perspective. Journal of Marriage and the Family, 56, 7-20.
• Cole, M., ve Cole, S.R. (2001). The Development of Children (4th ed.). New York: Worth Publishers.
• Çavdar, A. (2003). The self-with –sibling representation and the pedipal themes in the sibling relationship. Unpublished Master’s Thesis, Bogaziçi University, Istanbul, Turkey.
• DeHart, G.B. (1999). Conflict and averted conflict in preschollers’ interactions with siblings and friend. In W.A Collins ve Laursen (Eds.), Relationships as developmental contexts (pp. 281-303). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Demirtaş, H. A. (2004). Yakın İlişkilerde Kıskançlık (Bireysel, İlişkisel ve Durumsal Değişkenler). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Dirim, A. (2003). Çocuk Ruh Sağlığı. Esin Yayınevi, İstanbul.
• Dunn, J. (1993). Young Children’s Close Relationships: Beyond Attachment Differences and Developmental Series Volume 4. Newbury Park: SAGE Publication Inc.
• Dunn, J., (1985). Sisters and Brothers: The developing child. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Epkins, C.C. ve Dedmon, A.M.M. (1999). An initial look at sibling reports on children’s behavior: Comparison with children’s self-reports and relations with siblings’s self reports and sibling relationships. Journal of Abnormal Child Psychology, 27(5), 371- 381.
• Erkman, F., ve Rohner, R. P. (2006). Youths’ perceptions of corporal punishment, parental acceptance, and psychological adjustment in a Turkish metropolis. CrossCultural Research, 40(3), 250-267.
• Feinberg, M. E., Hetherington, E. M., Reiss, D., ve Neiderhiser, M. (2005). Differential association of family subsystem negativity on siblings’ maladjustment: Using behavior genetic methods to test process theory. Journal of Family Psychology, 4, 601-610.
• Hardy, M.S. (2001). Physical aggression and sexual behavior among siblings: A retrospective study. Journal of Family Violence, 16(3), 225-268.
• Kılıçarslan, A. (2001). Aile Fonksiyonlarının ve Algılanan Farklılaşmış AnneBaba Yaklaşımının Kardeş İlişkileri Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
• Kim, J.Y., McHale, S.M., Osgood, D.W., ve Crouter, A.C. (2006). Longitudinal course and family correlates of sibling relationships from childhood through adolescence. Child Development, 77(6), 1746-1761.
• Kolak, A. M., Volling, B. L. (2010). Sibling Jealousy in Early Childhood: Longitudinal Links to Sibling Relationship Quality. Infant and Child Development, (20), 213-226.
• Lawson, D.M., ve Brossart, D.F. (2004). The association between current intergenerational family relations and sibling structure. Journal of Counselling and Development, 82, 472-482.
• Leung, A.K.D. ve Robson, L.M. (1991). Sibling Rivalry. Clinical Pediatrics, 30(5), 314-317.
• McCoy, J.K., Brody, G.H., ve Stoneman, Z. (2002). Temperament and the quality of best friendships: Effect of same-sex sibling relationships. Family Relations, 51, 248-255.
• Michalski, R.L., ve Shackelford, T.K. (2002). An attempted replication of the relationships between birth order and personality. Journal of Research in Personality, 36, 182-188.
• Miller, A. L., Volling, B. L. ve McElwain, N. L. (2000). Sibling Jealousy in a Triadic Context with Mothers and Fathers. Social Development, 433-456.
• Noller, P. (2005). Sibling relationship in adolescence: Learning and growing together. Personal Relationships, 12, 1-22.
• Pike, A., Coldwell, J., ve Dunn, J. F. (2005). Sibling Relationships in early/ middle childhood: Links with individual adjustment. Journal of Family Psychology, 4, 523-532.
• Ryan, E. (2002). Assessing sibling attachment in the face of placement issues. Clinical Social Work Journal, 30(1), 77-89.
• Scharf, M., Shulman, S., ve Avigad-Spitz, L. (2005). Sibling relationship in emerging adulthood and in adolescence. Journal of Adolescent Research, 20, 64-96.
• Stocker, C.M., Burwell, R.A., ve Briggs, M.L., (2002). Sibling conflict in middle childhood predicts children’s adjustment in earlt adolescnse. Journal of Family Psychology, 16, 50-57.
• Taylı, A. (2007). Kardeş Sahibi Olup Olmama Durumunun Okulöncesi Dönemdeki Sosyal Oyuna Etkisi. AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 112-128.
• Yavuzer, H. (2007). Çocuk Psikolojisi, 27. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Yiğen, E. (2005). Zonguldak İl Merkezinde Yuvaya Giden 3-6 Yaş Grubu Çocuklarda Kardeş Kıskançlığının Değerlendirilmesi. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi, Zonguldak Kara Elmas Üniversitesi.