Birlikte Öğretim Yaklaşımı: Altı Farklı Öğretim Modeli

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 18, 25 - 52, 26.12.2018

Nilay KAYHAN Gönül AKÇAMETE

Öz

Öğretmenlerin sahip oldukları mesleki yeterlikler ve beceriler, öğretim sürecinin niteliği
ile öğrencilerin başarısı üzerinde etkili olduğundan, bu becerilerinin desteklenmesi bir
gerekliliktir. Derleme makale niteliğindeki bu çalışmada alan yazında öğretmenlerin etkili
öğretim becerilerini desteklemeye imkan tanıdığı belirtilen birlikte öğretim yaklaşımına dayalı
modeller incelenmiştir. Birlikte Öğretim (Coteaching) yaklaşımı, kaynaştırma ortamlarında
sınıf öğretmenini destekleme yollarından biridir. Genel eğitim sınıflarının farklılıklara dayalı
bir ortam hâline getirilmesine katkı sağlayan birlikte öğretim uygulamaları, sınıf öğretmenine
etkinlikleri planlama ve öğretim sürecindeki uygulamaları için danışmanlık verilmesi
süreçlerine dayanmaktadır. Bu süreç genel olarak; 1) bir öğretim yapan, bir gözlemci,
2) bir öğretim yapan, bir yardımcı, 3) alternatif öğretim, 4) paralel öğretim, 5) istasyon
öğretimi ve 6) ekip öğretimi şeklinde uygulanabilir. Altı farklı birlikte öğretim modelinde
sınıf ortamı, özel gereksinimli olan ve olmayan öğrencilerin öğrenme süreçlerini birlikte
gerçekleştirdikleri fiziksel çevre olarak kabul edilmektedir. Birlikte öğretim yaklaşımı,
ayrımcılıktan uzak bir bakış açısını temel alır. Özel eğitim öğretmenlerinin genel eğitim
ortamlarında deneyim kazanmalarına izin veren bu yaklaşım, özel gereksinimli öğrenciler
için hazırlanan Bireyselleştirilmiş Eğitim Planlarındaki hede erin gerçekleştirilmesinde
oldukça etkilidir. Sonuç olarak, birlikte öğretim yaklaşımına dayalı uygulamaların genel
eğitim ortamlarında özel gereksinimi olan öğrenciler için uygun öğretimsel düzenlemelerin
oluşturulmasına ve öğretmenlerin etkili öğretim becerilerinin gelişimine katkı sağlayacağı
düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Birlikte öğretim, kaynaştırma, sınıf öğretmeni, etkili öğretim becerisi, özel gereksinimli birey

Kaynakça

• Adams, L. ve Cessna, K. (1993). Metaphors of the co-taught classroom. Preventing School Failure, 37, 28-32.
• Adams, L., Cessna, K. ve Friend, M. (1993). Effectiveness indicators of collaboration in special education/general education co-teaching: Final report. Denver: Colorado Department of Education.
• Akçamete, G. (2009). Özel eğitime başlangıç, A.G. Akçamete (Ed). Genel eğitim okullarında özel gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (29-74). İkinci baskı. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Alptekin, S. (2012). Uygulamadaki ilk günler ve etkili uygulama için hazırlık. Özmen, E. R. (Ed.). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması: Öğrencilikten öğretmenliğe geçiş süreci (sf.36-56 ). Ankara: Pegem Akademi.
• Angelides, P. (2006). Implementing a co-teaching model for improving schools. Paper represented at 19th International Congress for School Effectiveness and Improvement, fort Lauderdale, Florida.
• Austin, V.L. (2001). Teachers’ beliefs about co-teaching. Remedial and Special Education. 22 (4), 245 255.
• Aydın, H. ve Acat, B. (2014). Etkili öğretmen (İçinde). Acat, B. (Ed). Etkili öğretim yöntemleri: Araştırma temelli uygulama, (ss.2-33), (Sekizinci Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Aykut, Ç. (2012). Öğretimde planlama ve uygulama. Özmen, E. R. (Ed.). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması: Öğrencilikten öğretmenliğe geçiş süreci (sf.192-224). Ankara: Pegem Akademi.
• Bauwens, J.ve Hourcade, J.J. (1997). Cooperative teaching: Pictures of possibilities. Intervention in School and Clinic, 33 (2), 81-89.
• Billingsley, B.S. ve Mcleskey, J. (2004). Criticial issues in special education teacher supply and demand: An overview. Journal of Special Education, 3, 2-4.
• Conderman, G. ve Bresnahan, V. (2007). Co-teaching that works, New Teacher Advocate, 15(1)12-13.
• Cook, B. (2004). Inclusive teachers attitudes towards their Students with disabilities: A replication and extension. The Elementary School Journal, 104(4), 307-320.
• Cook, L. ve Friend, M. (1995). Co-teaching: guidelines for creating effective practice. Focus on Exceptional Children, 28 (3), 1-16.
• Cramer, E., Liston, A., Nevin, A., & Thousand, J. (2010). Co teaching in urban school districts to meet the needs of all teachers and learners: Implications for teacher education reform. International Journal Of Whole Schooling, 6 (2),13.03.2012 tarihinde http://eric.ed.gov/ PDFS/EJ912017.pdf adresinden alınmıştır. Çolak, A. (2007). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. (Yayınlanmamış doktora tezi), Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Dayı, E. (2012).Uygulamadaki roller, sorumluluklar ve işbirliği. Özmen, E. R. (Ed.). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması: Öğrencilikten öğretmenliğe geçiş süreci (sf.3-29). Ankara: Pegem Akademi.
• Dieker, L. (2001). What are the characteristics of “effective” middle and high school co- taught teams for students with disabilities, Preventing School Failure, 46 (1), 14-23.
• Dieker, L. A ve Murawski, W.W. (2003). Co teaching in the secondary level: Unique issues, current trends, and suggestions for success. The High School Journal, 86 (4), 1-13.
• Dieker, L.A.ve Murawski, W., W. (2011). Inclusion works co-teach fast http://www.thearcoftexas. org/site/DocServer/Dieker_Murawski_CoTeach_Inclusion adresinden elde edildi.
• Englert, C.S. ve Semmel, M.I. (1983). Spontaneous teacher decision making in interactive insructional contexts. Journal of Educational Research, 77(2), 111-120.
• Ergenekon, Y. (2004). İşe yeni başlayan zihin özürlüler öğretmenlerinin mesleksel sorunlarının belirlenmesi ve bu sorunları gidermeye yönelik önerilerin geliştirilmesi, (Yayınlanmış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Friend, M. (2008). Co teaching A simple solution that isn’ t so simple after all. Journal of Curriculum and Instruction, 2 (2), 9-19.
• Friend, M. ve Bursuck, W.D.(2002). Including students with special needs: A practical guide for classroom teachers. Boston, Allyn and Bacon.
• Friend, M. ve Bursuck.W. D. (2009). Including students with special needs: A practical guide for classroom teachers (5th ed),( p. 92). Columbus, OH: Merrill.
• Friend, M. ve Chamberlain, D., H. (2011). Is Co–teaching effective? http://www.cec. sped.org/AM/Template.cfm?Section=Home&TEMPLATE=/CM/ContentDisplay. cfm&CAT=none&CONTENTID=7504 adresinden elde edildi.
• Friend, M. ve Cook, L. (2003). Interactions: collaboration skills for school professionals,. Allyn & Bacon
• Friend, M. ve Cook, L. (2004). Collaborating with professionals and parents without being overwhelmed: building partnerships and teams. In J. Burnett and C. Peters-Johnson (Eds.), Thriving as a special educator (p. 29-39). Arlington, VA: The Council for Exceptional Children.
• Friend, M., Cook, L., Hurley-Chamberlain, D., & Shamberger, C. (2010). Co-teaching: an illustration of the complexity of collaboration in special education. Journal of Educational & Psychological Consultation, 20(1), 9-27.
• Friend, M., Reising, M. ve Cook, L. (1993). Co teaching: An overview of the past, a glimpse at the present, and considerations for the future. Preventing School Failure, 37(4), 6-10.
• Gately, S. E.ve Gately, F. J. (2001). Understanding co-teaching components: Co teaching rating scales for supervisors, general education teachers and special education teachers. from understanding co-teaching components. Teaching Exceptional Children, (33), 40-47.
• Gerber, P.J. ve Popp, P.A. (1999). Consumer perspectives on the collaborative teaching model. Remedial and Special Education, 20(5), 288-296.
• Goddard, R.D., Hoy, W.K. ve Woolfolk-Hoy, A.W. (2004). Collective efficacy beliefs: Theoretical developments, empirical evidence, and future directions. Educational Researcher, 33 (3), 3-13.
• Gündoğdu, K. ve Silman, F.(2007). Bir meslek olarak öğretmenlik ve etkili öğretim, Zuhal Cafoğlu editör, Eğitim Bilimlerine Giriş, Birinci Basım, Ankara: Grafiker yayıncılık, 259- 291.
• Gümüş, S., Apaydın, C. ve Bellibaş, M. Ş. (2018). Öğretmen mesleki öğrenme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 9(17), 107-124.
• Gürcan, A. (2005). Bilgisayar özyeterliği algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 19-179-193.
• Gürgür, H. (2005). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim sınıfında işbirliği ile öğretim yaklaşımının incelenmesi. (Yayınlanmış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürgür, H. ve Uzuner, Y. (2010). Kaynaştırma sınfında iş birliği ile öğretim uygulamalarının fenomenolojik analizi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 275-333.
• Güzel, R. (1998). Alt özel sını ardaki öğrencilerin sesli okudukları öyküyü anlama becerisini kazanmalarında doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyalinin etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Güzel-Özmen, R. (2001). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma hızlarının metinlerde karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim Dergisi. 136 (30), 25-30.
• Güzel-Özmen, E. R. (2012). Sınıfta ölçümleme ve değerlendirme uygulamaları. Özmen, E. R. (Ed.). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması: Öğrencilikten öğretmenliğe geçiş süreci (sf.84-126). Ankara: Pegem Akademi.
• Güzel-Özmen, E. R., Karasu, N., Eylem Dayı, E., Aykut, Ç.,Tavil, Y.Z., Alptekin, S., Timuçin, E.U., Şimşek, M.Ö., Armutcu, O. Güler, Ö., ve Sanır, H. (2012). Zihinsel engelliler sınıf öğretmeni yetiştirmede gazi öğretmenlik uygulaması modelinin öğretmen adaylarının öğretim becerilerine etkisinin belirlenmesi, 22. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Trabzon.
• Jang, S. (2006). Research on the effects of team teaching upon two secondary school teachers. Educational Research, 48(2),177-194
• Jensen, R. A.ve Kıley, T.J. (2000). Teaching, leading and learning, becoming caring professionals. Boston: Houghton Mif in Company.
• Johnson, C. (2012). How does the coteaching moel in uence teaching and learning in the secondary clasdrom. Published The Degree of Master Thesis of Arts in Education , At Northern Michigan University.
• Kayhan, N. (2016). Birlikte öğretim yaklaşımlarından bir öğretim yapan bir gözlemci modelinin kaynaştırma ortamlarındaki sınıf öğretmenlerinin etkili öğretim becerilerine etkisi, (Yayınlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Keefe, E. B., Moore, V. ve Duff, F. (2004). The four knows of collaborative teaching. Teaching Exceptional Children, 36 (5), 36-42.
• Kevin J. G. ve Lori A. N. (2012). Co-Teaching in a teacher education classroom: Collaboration, compromise, and creativity. Issues in Teacher Education, 109-126.
• Kırcaali-İftar, G. (1992). Özel eğitimde kaynaştırma, Eğitim ve Bilim, 16, 45-50.
• Kış, A. (2007). Eğitimci çalışma grup modelinin kaynaştırılmış sını arda çalışan sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişimlerine etkisinin incelenmesi, (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Küçükahmet, L. (Ed) (2004). Sınıf yönetimi, (6. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Lewis, R.B. ve Doorlag, H., D. (1999). Teaching special education students in general education classrooms (5.th. ed). New York: Merril, Prentice Hall.
• Marzano, R. J. ve Marzano, J. S. (2003). The key to classroom management. Educational Leadership,http://portfolio.project.tcnj.edu/summer2008/Kinney/Articles/gordonThe_ Key_to_Classroom Management-3551108108.pdf adresinden elde edildi.
• Mastropieri, M.A., Sweda, J., & Scruggs, T.E. (2000). Teacher use of mnemonic strategy instruction. Learning Disabilities Research & Practice, 15, 69–74.
• Mastropieri, M. A., McDuffie, K. A. ve Scruggs T. E. (2007). Co-teaching in inclusive classrooms: a metasynthesis of qualitative research. Exceptional Children, 73 (4), 392
• MEB.(2009).Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/Mevzuat/ adresinden elde edildi.
• MEB (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_ dosyalar/2017_12/06172441_Ygretmenlik_Meslegi_Genel_Yeterlikleri.pdf adresinden elde edildi.
• Murawski, W.W. (2008). Five keys to co teaching in inclusive classrooms. School Administrator, 27.
• Murawski, W. W. ve Dieker, L. A. (2004). Tips and srategies for Co-Teaching at The Secondary Level. Teaching Exceptional Children, 36 (5), 52-58. Murawski, W. W. ve Hughes, C. E. (2009). Response to intervention, collaboration, and coteaching: A logical combination for successful systemic change. Preventing School Failure, 53, 267-77.
• Murawski, W. W. ve Lochner, W. W. (2011). Observing co-teaching: what to ask for, look for and listen for. Intervention in School and Clinic, 46(3), 174-183.
• Murawski,W. W. ve Swanson, L. (2001). A-meta analysis of co-teaching research: Where ara the data?. Remedial and Special Education, 22 (5), 1-10.
• Olson, M. R., Chamers, L., & Hoover, J. H. (1997). Attitudes and atributes of general education teachers ıdentified as effective ınclusionists. Remedial and Special Education, 18 (1), 28-35.
• Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.
• Picard, C. (2004). Strategies for effective teaching in the twenty first century: A supplement for special education. Louisiana teacher assistance and assessment program. http://files. eric.ed.gov/fulltext/ED497756.pdf adresinden elde edildi.
• Piştav-Akmeşe, P.(2015). Doğuştan ileri/ çok ileri derecede işitme kayıplı çocukların dil becerilerine ilişkin araştırmaların incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi,16( 2); 392-407.
• Piştav Akmeşe, P. ve Kayhan, N. (2016). Opinions of the teachers about the communication modes/approaches used in the education period of the hearing impaired children who are educated at pre-school level, Ege Journal of Education, 17(2), 296-332.
• Reinheller, N. (1996). Co-teaching, New variations on a not-so-new practice. Teacher Education and Special Education, 19, 34-48.
• Ripley, S. (1997). Collaboration between general and special education teachers, http://files. eric.ed.gov/fulltext/ED409317.pdf adresinden elde edildi.
• Rothstein, P. (1990). Educational psychology. Newyork: McGrawHill Company.
• Sherman, C. (2008). Teachers’ philosophical views of co-teaching literacy teachers co- teaching literacy, http://re ectivepractitioner.pbworks.com/f/ShermanCapstone adresinden elde edildi.
• Slieo, J. M. (2011). Co-teaching getting to know your partner, Teaching Exceptional Children, 43(5), 32-38.
• Slieo, J. M. ve van Garderen, D. (2010). Creating optimal opportunities to learn mathematics. Blending co-teaching structures with research-based practices. Teaching Exceptional Children, 42(3),14-21.
• Sucuoğlu, B., ve Kargın, T.(2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları, Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. Ankara: Morpa Yayıncılık.
• Sucuoğlu, H. (2014). İşbirlikli öğrenme ve işbirliği süreci, Acat, B. (Ed). Etkili öğretim yöntemleri: Araştırma temelli uygulama, (ss.352-378), (Sekizinci Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tobin, R. (2005). Co-teaching in language arts: Supporting students with learning disabilities. Canadian Journal of Education, 28, 784-801.
• Trent, S.C., Driver, B.L., Wood, M.H., Parrot, P.S., Martin, T.F.ve Smith, W.G. (2003). Creating and sustaining a special education/general education partnership: A story of evolution, change, and uncertainty. Teaching and Teacher Education, 19, 203-219.
• Villa, R., Thousand, J. ve Nevin, A. (2008). What is co-teaching? In. A guide to co-teaching: Practical tips for facilitating student learning (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Zabel, R.H.ve Zabel, M.K. (1996). Classroom management in context: Orchestrating positive learning enviroment. Boston: Houghton Mif in Company.
• Zigmond, N.ve Magiera, K. (2003). Co-teaching in secondary schools,: Is the instructional experience enhanced for students with disabilities? Paper presented at the annual conference of the Council for Exceptional Children, Seattle, WA.
• Walther-Thomas, C. S. (1997). Co-teaching experiences: The benefits and problems that teachers and principals report over time. Journal of Learning Disabilities, 30, 395-408.
• Weiss, M. P. (2004). Co-Teaching as Science in the Schoolhouse: More Questions than Answers. Journal of Learning Disabilities, 37, 218-223.
• Wilson, G.ve Michaels, C. (2006). General and special education students’ perceptions of coteaching: Implications for secondary-levelliteracy instruction. Reading & Writing Quarterly, 22, 205-222.
• Wischnowski, M. W., Salmon, S. J.ve Eaton, K. (2004). Evaluating co-teaching as a means for successful inclusion of students with disabilities in a rural district.Rural Special Education Quarterly, 23 (3), 3-14.
• Wood, M. (1998). Whose job is it anyway? Educational roles in inclusion. Exceptional Children, 64(2), 181 – 196.
• Wood, W. (2007). Teaching students in inclusive settings:Adapting and accommadating insruction (5th.edition). New Jersey: Prentice Hall.