Okul Müdürlerinin Siber Zorbalığa İlişkin Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 20, 64 - 81, 31.12.2019

Necati Cemaloğlu , Cengiz Alper Karadağ

Öz

Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin siber zorbalığa ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseninde tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Adıyaman ilinde görev yapmakta olan 17 ortaöğretim okul müdürü oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmada okul müdürlerinin siber zorbalığı tanımlarken dijital teknolojiler ve psikolojik rahatsızlıklar konularına vurgu yaptıkları görülmüştür. Okul müdürlerinin siber zorbalığa ilişkin görüşleri, öğrencilerde gözlemledikleri zorba davranışlar, siber zorbalığın sebepleri, siber zorbalığın sonuçları, siber zorbalığın önlenebilmesi için alınacak tedbirler temaları altında ele alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrenciler sosyal medya ve dijital teknolojilerin kullanımına bağlı olarak siber zorbalık davranışlarına maruz kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Siber zorbalık, bilişim teknolojisi, öğrenci

Kaynakça

• Akca, E. B., ve Sayımer, İ. (2017). Siber zorbalık kavramı, türleri ve ilişkili olduğu faktörler: Mevcut araştırmalar üzerinden bir değerlendirme. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8, 1-20.
• Akman, N. (2019). Ergenlerde siber zorbalık ile ilgili demografik değişkenlerin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Anderson C. A., ve Bushman, B. J. (2001). Effects of violent video games on aggressive behaviour, agressive cognition, aggressive affect, physiological arousel, and prosocial behaviour: A meta analysis of the scientific literature, Psychosocial Science, 12 (5), 353-359.
• Anderson, K. L. (2012). New kid on the block. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, California State University, California.
• Ayaş, T., ve Horzum, M. B. (2011). Exploring the teachers’ cyber bullying perception in terms of various variables. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 619-640.
• Balcı, Ş., ve Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(1), 5-22.
• Baştürk Akca, E., Sayımer, İ., Balaban Sarı, J., Ergün Başak, B. (2014). Okulda siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 2, 17-30.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Cemaloğlu, N., ve Bıçak, D. K. (2015). Sosyal ağlarda öğretmen-öğrenci arkadaşlığına yönelik öğrenci algıları. Journal of Turkish Educational Sciences, 13(2), 52-76.
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: Bağımlılık. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 83-98.
• Colwell, J., ve Kato, M. (2003). Investigation of the relationship between social isolation, self-esteem, aggression and computer game play in Japanese adolescents. Asian Journal of Social Psychology, 6(2), 149-158.
• Çalışgan, H. (2013). İlköğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı ve siber zorbalık. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Çetin, B., Eroğlu, Y., Peker, A., Akbaba, S., ve Pepsoy, S. (2016). Ergenlerde ilişkisel karşılıklı bağımlı benlik kurgusu, siber zorbalık ve psikolojik uyumsuzluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 637- 653.
• Dehue, F., Bolman, C., ve Vollink, T. (2008). Cyberbullying: youths’ experiences and parental perception. CyberPsychology & Behavior, 11(2), 217-223.
• Duman, M. Z. (2008). İnternet kullanımının öğrencilerin sosyal ilişkileri ve okul başarıları üzerindeki etkisi. Toplum ve Demokrasi, 2 (3), 93-112.
• Englander, E., ve Muldowney, A. M. (2007). Just turn the darn thing off: Understanding cyberbullying. In Proceedings of the National Conference on Safe Schools and Communities, USA. Erişim: http://vc.bridgew.edu/cgi/viewcontent.cgi/viewcontent.cgi?article=1011&context=marc_pubs 01.03.2019
• Erden, İ. O. (2015). Lise öğrencilerinin siber zorbalık davranışlarına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eroğlu, Y., (2011). Koşullu öz-değer, riskli internet davranışları ve siber zorbalık/mağduriyet arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Gencer, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinde internet bağımlılığı ve siber zorbalık davranışları ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Flynt, S. W., ve Morton, R. (2008). Alabama elementary principals’ perceptions of bullying. Education, 129(2), 187-191.
• Fretwell, Q. (2015). Addressing bullying in schools: The perceptions, thoughts and beliefs of middle-school principals. Erişim: https://scholarworks.gsu.edu/eps_diss/132/ 01.03.2019.
• Harman, J. P., Hansen, C. E., Cochran, M. E., ve Lindsey, C. R. (2005). Liar, liar: Internet faking but not frequency of use affects social skills, self-esteem, social anxiety, and aggression. CyberPsychology & Behavior, 8(1), 1-6.
• Hinduja, S., ve Patchin, J.W. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29 (2), 129-156.
• Hoff, D. L., ve Mitchell, S. N. (2009). Cyberbullying: Causes, effects, and remedies. Journal of Educational Administration, 47(5), 652-665.
• Holman, J.P., Hansen, C.E., Cochian, M.E., ve Lindsey C.R. (2005). Liar, liar: Internet faking but not freguency of use affect social skills, self-esteem, social anxiety, and aggression, Cyber Psychol Behav., 8(1), 1-6.
• Hvidston, D. J., Hvidston, B. A., Range, B. G., ve Harbour, C. P. (2013). Cyberbullying: Implications for principal leadership. NASSP bulletin, 97(4), 297-313.
• Karayağız Muslu, G.,ve Bolışık, B., (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 445-450.
• Keser, H., ve Kavuk, M. (2015). Okulda siber zorbalık farkındalık anketinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 17-30.
• Miller, S. (2003). Analysis of phenomenological data generated with children as research participants. Nurse Researcher, 10 (4), 68-82.
• Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B., ve Scheidt, P. C. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285, 2094-2100.
• Newgent, R. A., Lounsbery, K. L., Keller, E. A., Baker, C. R., Cavell, T. A. ve Boughfman, E. M. (2009). Differential perceptions of bullying in the schools: A comparison of student, parent, teacher, school counselor and principal reports. Journal of School Counseling, 7, 1-33.
• Özbay, A. (2013). Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Özkan, C. (2019). Lise öğrencilerinde öznel mutluluk suçluluk ve utancın yordayıcısı olarak siber zorbalık. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Patchin, J., ve Hinduja, S. (2006). Bullies Move Beyond the Schoolyard A Preliminary Look at Cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169.
• Pekşen Süslü, D. (2016). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyetin benlik saygısı, anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Raskauskas, J., ve Stoltz, A. D. (2007). Involvement in traditional and electronic bullying among adolescents. Developmental Psychology, 43, 564-575.
• Schneider, S., O’Donnell, L., Stueve, A., ve Coulter, R. S. (2012). Cyberbullying, school bullying, and psychological distress: A regional census of high school students. American Journal Of Public Health, 102 (1), 171-177.
• Silverman, D. (2001). Interpreting qualitative data: Methods for analysing talk, text and ınteraction. London: SAGE Publication
• Smith, P. K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S., ve Tippett, N. (2008). Cyberbullying: Its nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49 (4), 376-385.
• Sprague, J., Smith, S., ve Stieber, S. (2002). Principal perception of school safety. Journal of School Violence, 1(4), 51-64.
• Şahin, M., Sarı, S., Özer, Ö., ve Er, S. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(5), 257-270.
• Tamer, N., ve Vatanartıran, S. (2014). Ergenlerin teknolojik zorbalık algıları. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, (2), 1-20.
• Toprak, Y. (2018). Ortaokulda görev yapan öğretmenlerin siber zorbalık algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Türk, A. (2018). 6. ve 7. Sınıf öğrencilerinde akademik motivasyon ve siber zorbalığın incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Willard ,N.E. (2005). Educators guide to cyberbullying and cyberthreats :Respon- ding to the challenge of online social aggression, threats, and distress. Erişim: http://www.csriu.org /cyberbully/.Docs/cbct educator.pdf, 01.03.2019.
• Ybarra, M.L. Diener-West, M., ve Leaf, P.J. (2007). Examining the overlap in internet harassment and school bullying: Implications for school intervention. J. Adolesc. Health , 41, 42–50.
• Yelci, H. (2018). Ortaokul öğrencilerinde siber zorbalık ile saldırganlık ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.