İlk Okullarda Sosyal Adaletin Gelişimine Yönelik Uygulamaların ve Okul Müdürlerinin Liderlik Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 20, 132 - 164, 31.12.2019

Neşe Börü

Öz

Bu araştırma ilkokul öğretmenlerinin ve ilkokul müdürlerinin okullarda sosyal adaletin sağlanmasına yönelik uygulamaların işlerliğine ilişkin görüşlerini belirlemeyi hedeflemektedir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemine dayanarak hazırlanmıştır. Araştırmanın deseni olgubilimdir. Araştırmanın verileri yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Araştırma sonunda dört tema bulunmuştur. Sonuç olarak; ilk okullarda sosyal adaletin gelişimine yönelik mevzuata dayalı uygulamalar bir takım değişikliklere gereksinim duymakla beraber Türk Milli Eğitim Sistemindeki uygulamaların etkililiği öğretmenlerin ve okul müdürlerinin özenine ve hassasiyetine bağlıdır. Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer bakanlıklar arasında kurulan koordinasyonun etkililiği uygulamaların başarıya ulaşması üzerinde etkilidir. Mevzuat dışında okullarda geliştirilen uygulamalar okul müdürlerinin vizyonuna, liderlik becerilerine bağlıdır. Bu durum okullar arasında eşitsilizliklerin oluşmasına neden olabilir. Okullarda eleştirel vatandaş eğitimi konusunda yeni çalışmalar yapılması gelecek nesillerin sosyal adalete ilişkin yeni fikirler geliştirmesi açısından uygun görülür.

Anahtar Kelimeler

Eğitimde sosyal adalet, okul müdürleri, sosyal adalet liderliği, sosyal adalete ilişkin eğitim politikaları

Kaynakça

• Bell, L. A. (1997). Theoretical foundations for social justice education. In M. Adams, L. A. Bell, & P. Griffin (Eds.), Teaching For Diversity and Social Justice (1st ed., pp. 3– 15). London: Routledge.
• Bogotch, I. E. (2000). Educational leadership and social justice: Practice into theory. Journal of School Leadership, 12(2), 138-56.
• Cohen, R. L. (1987). Distributive justice: Theory and research. Social justice research, 1(1), 19-40.
• Çocuk koruma kanunu. (2005, 15 Temmuz). Resmi gazete (Sayı : 25876). Erişim adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf
• Engellı̇ler Hakkında Kanun. (2005, 1 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25868). Erişim adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf
• Frankena, W. K. (1962). The concept of social justice. Social justice, 1, 17.
• Furman, G. (2012). Social justice leadership as praxis: Developing capacities through preparation programs. Educational Administration Quarterly, 48(2), 191-229.
• Hurst, C. E., Gibbon, H. M. F. & Nurse, A. M. (2016). Social inequality: Forms, causes, and consequences. Routledge.
• McKenzie, K. B., Christman, D. E., Hernandez, F., Fierro, E., Capper, C. A., Dantley, M. & Scheurich, J. J. (2008). From the field: A proposal for educating leaders for social justice. Educational administration quarterly, 44(1), 111-138.
• Millî Eğitim Temel Kanunu (1973). Resmî Gazete. Yayım Tarihi: 24.06.1973. Sayısı: 14574. Numarası: 1739.
• Oplatka, I . (2014). The place of 'social justice' in the field of educational administration: A journal-based historical overview of emergent area of study. In Bogotch, I., Shields, C.M. (Eds.), International Handbook of Educational Leadership and Social (In)Justice (pp. 15–35). Dordrecht, the Netherlands: Springer.
• Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü. (2018). Şartlı eğitim yardımı. Erişim adresi: https:// sosyalyardimlar.aile.gov.tr/egitim-yardimlari
• Sunal, O. (2011). Sosyal politika: sosyal adalet açısından kuramsal bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(03), 283-305.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2018). Bilim ve sanat merkezleri öğrenci tanılama ve yerleştirme kılavuzu. Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_11/08143439_2018-2019_BYLSEM_YYRENCY_TANILAMA_VE_YERLEYTYRME_KILAVUZU.pdf
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2018). İlkokullarda yetiştirme programı uygulama kılavuzu. Erişim adresi: https://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/13134503_YYEP_Uygulama_KYlavuzu.pdf
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2015). Destek eğitim odası kılavuzu. Erişim adresi: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_07/24014806_destekodasi2.sra.pdf
• T.C. Mı̇llı̂ Eğitı̇m Bakanlığı Taşıma Yoluyla Eğı̇tı̇me Erı̇şı̇m Yönetmelı̇ğı̇. (2014, 11 Eylül). Resmi gazete (Sayı: 29116). Erişim adresi: http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/ 2014_09/12024357_tasimayonetmeligi.pdf
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2018). Okula uyum haftası kılavuzu. Erişim adresi: https://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/10160507_ Okula_Uyum_Haftasi_2018-2019_KYlavuz.pdf
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü. (2018). Özel okuleğitim-öğretim desteği kılavuzu. Erişim adresi: https://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_08/16180149_2018-2019_egitim_ogretim_destegi_kilavuzu.pdf
• T.C. Mı̇llı̂ Eğı̇tı̇m Bakanlığı Okul Öncesı̇ Eğı̇tı̇m ve İlköğretı̇m Kurumları Yönetmelı̇ğı̇. (2014, 26 Temmuz). Resmi gazete (Sayı: 29072). Erişim adresi: http://mevzuat.meb.gov. tr/dosyalar/1703.pdf
• Theoharis, G. (2007). Social justice educational leaders and resistance: Toward a theory of social justice leadership. Educational administration quarterly, 43(2), 221-258.
• Theoharis, G. (2008). Woven in deeply: Identity and leadership of urban social justice principals. Education and Urban Society, 41(1), 3-25.
• Tomul, E. (2010). İlköğretim okullarındaki sosyal adalet uygulamalarına ilişkin yönetici görüşleri. Eğitim ve Bilim, 34(152).
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Wang, F. (2018). Social Justice Leadership—Theory and Practice: A Case of Ontario. Educational Administration Quarterly, 0013161X18761341.