STEM Temelli Fen Bilimleri Öğretiminin İlkokul 3. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Girişimciliklerine ve Motivasyonlarına Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 30, 251 - 278

Fatih Özcan , Ahmet Turan Orhan

https://doi.org/10.58689/eibd.1492745

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı STEM temelli fen bilimleri öğretiminin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına, girişimciliklerine ve motivasyonlarına etkisini belirlemektedir. Çalışmada nicel araştırma yöntemi desenlerinden ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemi İç Anadolu Bölgesindeki bir ildeki devlet okulunda iki farklı şubede öğrenim görmekte olan 3. sınıf öğrencileridir. Deney grubunda 28, kontrol grubunda 27 kişi olmak üzere çalışmanın örneklemini 55 öğrenci oluşturmuştur. Çalışma kapsamında deney grubunda fen bilimleri dersi hazırlanan STEM etkinlikleriyle gerçekleştirilirken kontrol grubunda ise mevcut program doğrultusunda işlenmiştir. Uygulama beş hafta sürmüştür. Verilerin analizi sonrasında ulaşılan bulgulardan hareketle STEM temelli gerçekleştirilen fen bilimleri derslerinin öğrencilerin akademik başarılarını, girişimcilik becerilerini ve fen bilimleri motivasyonlarını anlamlı düzeyde arttırdığı (p<0.05) sonucuna ulaşılmıştır. STEM etkinliklerinin fen bilimleri akademik başarı, girişimcilik becerisi ve fen bilimleri motivasyonu üzerinde anlamlı bir fark oluşturarak büyük bir etki ile etki ettiği belirlenmiştir. Gerçekleştirilen STEM etkinlikleri, öğrencilerin fen bilimleri derslerine karşı ilgi, motivasyon ve akademik başarılarını arttırıp girişimcilikleri üzerinde etkili olduğu için araştırmacılar tarafından farklı ders ve konularda benzer çalışmalar yapabileceği, öğretmenlerin derslerde STEM etkinliklerine yer verebileceği ve yapılan çalışma kapsamında araştırmacı tarafından geliştirilen akademik başarı testinin ünite sonrasında öğretmenler tarafından kullanılabileceği şeklinde önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, STEM, akademik başarı, girişimcilik, motivasyon

Kaynakça

• Akdağ, F. T., & Güneş, T. (2021). 7. sınıflarda STEM uygulamaların akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2),24-36.
• Akgündüz, D., & Akpınar, B. C. (2018). Okul öncesi eğitiminde fen eğitimi temelinde gerçekleştirilen STEM uygulamalarının öğrenci, öğretmen ve veli açısından değerlendirilmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 32(1), 1-26.
• Akyar, D. (2021). STEM Eğitiminin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin girişimcilik becerileri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Altunel, M. (2018). STEM eğitimi ve Türkiye: Fırsatlar ve riskler. Seta Perspektif, 207(1),1-7.
• Biçer Karal, B. G. (2023). Ortaokul öğrencilerinin STEM motivasyonlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Şırnak ili örneği. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(1), 1-15. https://doi.org/10.54637/ebad.1163024
• Bircan, M. A., & Çalışıcı, H. (2022). STEM eğitimi etkinliklerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin STEM’e yönelik tutumlarına, 21. yüzyıl becerilerine ve matematik başarılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 47(211), 87-119.
• Bostancı, Ö. (2023). Fen bilimleri derslerinde uygulanan robotik & kodlama destekli STEM etkinliklerinin ilkokul öğrencilerinin fen eğitimi motivasyonlarına ve robotik tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi.
• Bozkurt, O., Kağar, T., & Yıldırım, B. (2023). The effect of STEM education model based science education on 3-7 grades students' attitudes towards STEM. Cumhuriyet International Journal of Education, 12(2), 443-450.
• Bursal, M. (2023). SPSS ile temel veri analizleri (3. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (25. Baskı). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Chaya, H. (2023). Investigating teachers' perceptions of stem education in private elementary schools in Abu Dhabi. Journal of Education and Learning, 12(2), 60-78. https://doi.org/10.5539/jel.v12n2p60
• Çetin, S. (2019). STEM eğitiminin ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Çevik, M., & Abdioğlu, C. (2018). Bir bilim kampının 8. sınıf öğrencilerinin STEM başarılarına, fen motivasyonlarına ve üstbilişsel farkındalıklarına etkisinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(5), 304-327. https://doi.org/10.15869/itobiad.477163
• Daher, W. (2022). Students’ motivation to learn mathematics in the robotics environment. Computers in the Schools, 39(3), 230–251. https://doi.org/10.1080/07380569.2022.2071227
• Değerli, M. (2021). Fen eğitiminde STEM yaklaşımının etkililiği: Bir meta analiz çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi.
• Eguchi, A. (2016). RoboCupJunior for promoting STEM education, 21st century skills, and technological advancement through robotics competition. Robotics and Autonomous Systems, 75(B), 692–699. https://doi.org/10.1016/j.robot.2015.05.013
• Eker, M. (2020). STEM eğitimi uygulamalarının 5. sınıf öğrencilerinin fen motivasyonlarına ve girişimciliklerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Erduran, S. (2020). Nature of “STEM”? Epistemic underpinnings of integrated science, technology, engineering, and mathematics in education. Science & Education, 29(2020), 781-784. https://doi.org/10.1007/s11191-020-00150-6
• Eren, E. & Dökme, İ. (2022). Fen eğitiminde kullanılan STEM uygulamalarının değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 9(2), 669-681. https://doi.org/10.21666/muefd.1080617
• Erkan, H. (2023). Ters yüz öğrenme modeli ile yürütülen STEM etkinliklerinin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık, STEM tutum ve STEM algıları üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi.
• Furner, J., & Kumar, D. (2007). The mathematics and science integration argument: a stand for teacher education. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology, 3(3), 185–189. https://doi.org/10.12973/ejmste/75397
• Gagnier, K. M., Holochwost, S. J., Ceren, M., & Fisher, K. R. (2024). Filling a gap: Initial evidence for reliable and valid measures of students’ self-concept, self-efficacy, and interest in science with elementary students traditionally underrepresented in STEM. Frontiers in Education, 8(1242876), 1-22. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1242876
• Galindo, J., & Aguilar, S. P. (2019). What teachers want: Elementary teachers’ perceptions of stem-focused professional development. Journal of Education and Practice, 10(21), 115-128.
• Gümüş, B., & Eroğlu, E. (2024). Fen eğitiminde gerçekleştirilen STEM uygulamalarının farklı değişkenler açısından incelenmesi: Bir meta analiz çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 14(1), 54-74. https://doi.org/10.24315/tred.1259577
• Gürbüz, F., Gökçe, Y., Töman, U., Gürbüz, S., & Gökçe, F. (2019). Fen bilimleri dersi güneş sistemi ve ötesi ünitesinde STEM uygulamalarının akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 8(2), 30-39.
• Gürkan, G. (2023). 21. Yüzyıl becerileri. F. Erdoğan (Ed.), Matematik ve fen bilimleri eğitiminde yeni yaklaşımlar (s. 37-48). Efeakademi Yayınları.
• Güven, Ç., Selvi, M., & Benzer, S. (2018). 7E öğrenme modeli merkezli STEM etkinliğine dayalı öğretim uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 73-80. https://doi.org/10.18506/anemon.463812
• Hişmi, E. (2022). STEM etkinliklerinin ilkokul öğrencilerindeki STEM'e ilişkin tutumlar, akademik başarı, problem çözme ve sosyal becerileri geliştirme süreci açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi.
• Kalik, G., & Kırındı, T. (2022). Fen bilimleri dersinde okul dışı STEM etkinliklerinin üstün/özel yetenekli öğrencilerin STEM’e karşı tutumlarına ve girişimcilik becerileri üzerine etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 10(1), 38-63. https://doi.org/10.56423/fbod.1058632
• Kaplan, E., Bektaş, O., & Karaca, M. (2021). Fen bilimleri motivasyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 60-81. https://doi.org/10.22466/acusbd.1021163
• Kaya-Capocci, S. (2023). Girişimcilik ve STEM eğitimi çalışmalarında yeni akımlar: bir bibliyometri çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 869-892. https://doi.org/10.17679/inuefd.1320031
• Kılıç, S. (2014). Etki büyüklüğü. Journal of Mood Disorders, 4(1), 44-46.
• Kırkıç, K. A., Derin, G., & Aydın, E. (2018). Yenilikçi bir öğretim yaklaşımı olarak STEM. K. A. Kırkıç ve E. Aydın (Ed.), Merhaba STEM: Yenilikçi bir öğretim yaklaşımı (s. 13-19). Eğitim Yayınevi.
• Kurtuluş, M. A., & Yılmaz, S. (2023). Argümantasyon ve otantik öğrenme tabanlı STEM uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Yaşadıkça Eğitim, 37(3), 649-669. https://doi.org/10.33308/26674874.2023373610
• Lange, A. A., Robertson, L., Tian, Q., Nivens, R., & Price, J. (2022). The effects of an early childhood-elementary teacher preparation program in STEM on pre-service teachers. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 18(12), 1-18. https://doi.org/10.29333/ejmste/12698
• Lim, T. C., Wilson, B., Grohs, J. R., & Pingel, T. J. (2022). Community-engaged heat resilience planning: Lessons from a youth smart city STEM program. Landscape and Urban Planning, 226, 104497. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2022.104497
• MEB. (2016). MEB STEM eğitimi raporu. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2019). Kazanım merkezli STEM uygulamaları. T.C. MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü.
• Moreno, N. P., Tharp, B. Z., Vogt, G., Newell, A. D., & Burnett, C. A. (2016). Preparing students for middle school through after-school STEM activities. Journal of Science Education and Technology, 25(6), 889–897. https://doi.org/10.1007/s10956-016-9643-3
• Ormancı, Ü. (2021). 21. Yüzyıl becerileri. Ü. Ormancı ve S. Çepni (Ed.), Kuramdan uygulamaya 21. yüzyıl becerileri ve öğretimi, (s. 15-33). Nobel Yayıncılık.
• Özcan, H., & Koca, E. (2019). STEM yaklaşımı ile basınç konusu öğretiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve STEM’e yönelik tutumlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(198).
• Öztürk, D. (2020). İlkokul 4. Sınıf fen bilimleri dersinde STEM etkinliklerinin akademik başarıya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi.
• Stohlmann, M., Moore, T. J., & Roehrig, G. H. (2012). Considerations for teaching ıntegrated STEM education. Journal of Pre-College Engineering Education Research (J-PEER), 2(1), 28-34. https://doi.org/10.5703/1288284314653
• Şahin, A., Ayar, M. C., & Adıgüzel, T. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(1), 297-322. https://doi.org/10.12738/estp.2014.1.1876
• Şanlı, M., & Somuncuoğlu Özerbaş, D. H. (2021). STEM etkinliklerinin öğrencilerin STEM alanlarına yönelik tutumuna ve fene yönelik motivasyonlarına etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 139-154. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.889816
• Şirin, E., & Tarkın Çelikkıran, A. (2021). Girişimcilik odaklı STEM etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin girişimcilik becerilerine ve algılarına etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50(2), 1263-1304.
• Taş, M. (2023). İlkokul öğrencilerinin dijital hikâye okuryazarlığında STEM etkinlikleri: Bir karma desen araştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Toprak, E. (2023). STEM eğitiminin ilkokul dördüncü sınıf fen bilimleri dersinde öğrencilerin bilimsel yaratıcılık, girişimcilik ve 21. yüzyıl öğrenme ve yenilenme becerileri üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Turgutalp, E. (2021). 8. sınıf basınç konusunda STEM öğretme-öğrenme modelinin uygulanmasının öğrenci başarısına ve girişimcilik becerisine etkisinin araştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Uğraş, M. (2020). The effects of STEM activities on STEM attitudes, scientific creativity and motivation beliefs of the students and their views on STEM education. International Online Journal of Educational Sciences, 10(5), 165-182. https://doi.org/10.15345/iojes.2018.05.012
• Uyar, A. (2023). STEM eğitim alan ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin STEM’e yönelik metaforik algıları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(38), 385-405. https://doi.org/10.35675/befdergi.1239174
• Ülger Çetin, S. (2023). 5. sınıf fen bilimleri dersi 'Elektrik Devre Elemanları' ünitesi için STEM uygulamalarının öğrencilerin akademik başarılarına ve STEM'e karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Ültay, N., Üstüner, K., Sünbül, M. N., & Taştan, V. (2023). “Kuvveti Tanıyalım” ünitesinin 3. sınıf öğrencilerine STEM temelli etkinlikler ile öğretilmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 11(2), 403-423. https://doi.org/10.56423/fbod.1240112
• Ünlü, C. (2022). İlkokulda STEM uygulamalarının öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerine, STEM'e ilişkin tutumlarına ve STEM alanlarındaki mesleklere yönelik ilgilerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Wiratman, A., Bungawati, B., & Rahmadani, E. (2023). Project-based learnıng integrated with scıence, technology, engineering, and mathematics (STEM) to the crıtıcal thinking skills of students in elementary school. SITTAH, 4(2), 167–180. https://doi.org/10.30762/sittah.v4i2.1828
• Yıldırım, B., & Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi: El-Cezeri, Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40.
• Yıldız, M., & Ecevit, T. (2022). İlkokulda bir STEM etkinliği: Paleontolog olarak fosillerle çalışmak. Journal of Inquiry Based Activities, 12(1), 51-69.
• Yıldız, Z. (2024). STEM etkinliklerinin 4. sınıf öğrencilerinin STEM tutumlarına ve matematik başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi.