Öğretmen Algılarına Göre Yöneticilerin Ruhsal Liderlik İle Takım Çalışması Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 30, 415 - 440

Ayşe Gül , Muhammed Zincirli

https://doi.org/10.58689/eibd.1537463

Öz

Bu çalışmanın genel amacı, öğretmenlerin algılarına göre ruhsal liderlik ile takım çalışması arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında Elazığ il merkezindeki anaokulu, ilkokul, ortaokul, liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi kota örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olup, araştırma çeşitli kademelerde görev yapan 408 öğretmenden alınan veriler analiz edilerek gerçekleştirilmiştir. Çalışmada korelasyonel (ilişkisel) model kullanılmıştır. Araştırma kapsamında veriler, Yönetici Ruhsal Liderlik Ölçeği, Takım Çalışması Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. Araştırmada verilerin analizinde istatistik paket programı kullanılmıştır. Elde edilen veriler normal dağılım varsayımlarını sağladığı için ruhsal liderlik ve takım çalışması algılarının medeni durum değişkenine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için t-testi kullanılırken eğitim durumu ve eğitim kademesine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla da Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), ruhsal liderlik ve takım çalışması arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Korelasyon analizi ve ruhsal liderliğin takım çalışması algısını yordamasına ilişkin de Basit Regresyon Analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ruhsal liderlik ile takım çalışması algılarının yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Medeni durum değişkeninin anlamlandırma, verimlilik/bağlılık, vizyon algılarını anlamlı olarak etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim kademesi değişkeninin ruhsal liderlik ve takım çalışması algıları üzerinde anlamlı etkisinin olduğu görülmüştür. İlkokul kademesinde görev yapan öğretmenlerin umut/inanç/özgecil sevgi, verimlilik/bağlılık, vizyon algılarının okul öncesi kademesinde çalışan öğretmenlere oranla daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ilkokul kademesinde görev yapan öğretmenlerin umut/inanç/özgecil sevgi, verimlilik/bağlılık, takım çalışması algılarının lisede görev yapan öğretmenlere oranla daha yüksek düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Eğitim durumu değişkenine ilişkin farklılaşma incelendiğinde ise lisans mezunu öğretmenlerin verimlilik/bağlılık algılarının lisansüstü öğretmenlere oranla daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada yapılan Pearson Korelasyon Analizi sonucunda ruhsal liderlik ile takım çalışması arasında anlamlı ilişkinin olduğu görülmüştür. Basit regresyon analizi sonucunda ruhsal liderlik algısının toplam varyansın yaklaşık %33’ünü açıkladığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen Algıları, Ruhsal Liderlik, Takım Çalışması

Etik Beyan

Bu çalışma ikinci yazarın danışmanlığında birinci yazarın “Öğretmen algılarına göre yöneticilerin ruhsal liderlik ile takım çalışması arasınaki ilişki” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akar, A. C. (2010). Ruhsal liderlik ve ruhsal liderliğin eğitim örgütlerinde uygulanabilirliği hakkında teorik bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi
• Akgüney, E. (2013) Ruhsal liderliğin örgütsel çıktılara etkisi: bankacılık ve faizsiz finans sektörleri arasında karşılaştırmalı bir analiz (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Akıncı, T., ve Ekşi, H. (2017). Yönetici ruhsal liderlik algı ölçeği geliştirilmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4(7), 294-312.
• Ankaralıoğlu, S .(2020). Farklı okul kademelerinde görev yapan öğretmen algılarına göre yöneticilerin ruhsal liderlik stilinin okul kültürüne etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Avolio, B. J., ve Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership development: Getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly, 16(3), 315-338. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.03.001
• Baloğlu, N., ve Karadağ, E. (2009). Ruhsal liderlik üzerine teorik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58(58), 165-190.
• Başaran İ. E. (1993). Eğitim yönetimi. Gül Yayınevi.
• Becerikli, Y. S. (2013). Takım çalışmaları ve verimlilik ilişkisi: karar alma süreçlerinin etkinlik kazanmasında liderin rolü. Verimlilik Dergisi, (3), 93-116.
• Bülbül, S. E. (2000). Çoklu Karşılaştırma Testleri ve Bir Örnek Uygulama. Öneri Dergisi, 3(14), 95-100.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çetin, S. (2001). İlköğretim okullarında takım çalışması konusunda öğretmen görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Çimen, B. (2018). Ruhsal liderlik, örgüt kültürü ve örgütsel sessizliğin okul başarısına etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Çolakoğlu, F. B. (2018). Liderin takım çalışması üzerindeki etkileri ve bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi.
• Fairholm, G. W. (1996). Spiritual leadership: Fulfilling whole‐self needs at work. Leadership & organization Development journal, 17(5), 11-17.
• Fairholm, G. W. (1998). Perspectives On Leadership: From the Science of Management to Its. Fry, L. W. (2003). Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly, 14, 693-727.
• Güçlü, N., ve Okçu, V. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin etkili takım çalışmasına ilişkin algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 49-69.
• Gürül, B. (2013). Takım çalışması ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiye yönelik uygulamalı bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 5, p. 359). Asil Yayın Dağıtım.
• Karadağ, E. (2016). Ruhsal Liderliğin Örgütsel Bağlılık ve Verimliliğe Etkisinde Ulusal Kültürün Moderatörlüğü: Kültürler Arası Bir Meta-Analiz Çalışması. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (25), 233-260.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel yayınları.
• Kasalar, S. (2015). Multicollinearity Çoklu Doğrusal Bağlantı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Yaşar Üniversitesi.
• Kocabaş, İ. ve Gökbaş, M.(2003). Eğitimde takım çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, (130): 8- 15.
• Lysberg, J. (2023). Mesleki öğrenme için yeteneklerin açığa çıkarılması: öğretmenlerin yerleşik ekip çalışmasında işbirlikçi sorgulama süreçleri üzerine düşünceleri. İşyeri Öğrenimi Dergisi, 35 (1), 1-16.
• Mayo, E. (1949). Hawthorne and the western electric company. The social problems of an industrial civilisation, 1-7.
• Moxley, R. S. (2000). Leadership and Spirit. San Francisco, CA: Jossey-Bass
• Polat, S., ve Tülübaş, T. (2013). Üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerine göre öğretim elemanlarının ruhsal liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Eğitim ve bilim, 38(170).
• Rezach, K. (2002). Spiritual Leadership as a Model of Effective Leadership in İndependent Schools. Seton Hall University Dissertations and Theses (ETDs), 1438.
• Sanders, J. E., Hopkins, W. E., & Geroy, G. D. (2003). From transactional to transcendental: Towards an integrated theory of leadership. Journal of Leadership and Organizational Studies 9(4), 21- 31.
• Scheffe, H. (1999). The analysis of variance (Vol. 72). John Wiley & Sons.
• Selçuk, G., (2007), Takım Çalışmasında Liderin Rolü (Küçükçekmece ve Esenler İlçesi Devlet İlköğretim Okullarında Görevli Müdür Yardımcılarının Takım Çalışmasında Liderin Rolüne İlişkin Algılarının İncelenmesi), Beykent Üniversitesi.
• Şahin, S. (2003). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Şimşek, E. ve Garipağaoğlu B. Ç. (2016) Bolman ve Deal’ in Dört Çerçeve Modeline Göre Akademik Liderlerin Liderlik Yaklaşımlarının İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 5(s. 619).
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği (2. bs.). Pegem Akademi.
• Tuna B. (2003). Takım Çalışmasına İlişkin Yönetici ve Öğretmenlerin Görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi.
• Yağar, F. ve Dökme, S. (2018). Niteliksel araştirmalarin planlanmasi: Araştirma sorulari, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yeşil, S. (2013). Küresel ve Değişen Çevre Dinamikleri Işığında Yeni Yönetim Yaklaşımlarından Seçme Konular. Şeçkin Yayıncılık.
• Zehir, C., ve Özşahin, M. (2008). “Takım Yönetimi Ve Takım Etkinliğini Belirleyen Faktörler: Savunma Sanayinde Ar-Ge Yapan Takımlar Üzerinde Bir Saha Araştırması”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt:9/2, 266-279.
• Wong, P. T. P., ve Siu, N. Y.-F. (2010). Leadership and quality of life. In P. T. P. Wong (Ed.), The human quest for meaning: Theories, research, and applications (2nd ed., pp. 287-310). Routledge.