THE RELATIONSHIP OF NON-OIL PUBLIC REVENUE AND CRUDE OIL EXPORTS AND ECONOMIC GROWTH

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 64 - 84, 30.12.2023

Handan Öztemiz

Öz

One of the biggest reasons why countries specialize in international trade is the presence or absence of resources that can create economic added value within their borders. Although the abundance of resources is desirable, in some country examples it supports economic growth but almost hinders economic development. Among the reasons for this situation, one of the most fundamental views is that the "resource curse thesis", which expresses the transformation of resource abundance into resource dependence, comes to life in the economies of these countries. On the other hand, oil is one of the most important natural resources, which is in high demand in the world and has high economic returns, from past to present. The aim of this study is to test the resource dependence on oil in middle eastern countries. In this context, the thesis of the study was determined as "the dynamic of economic growth in oil-rich economies is oil". In addition to the variables of crude oil exports, non-oil public revenues, inflation and labor force, the governance criterion, which is the indicator of economic development, is included in the model as a separate control variable. As a result of the research, it was determined that the most important variable affecting the economic growth in the countries positively was the crude oil export revenues, while the significant effect of non-oil public revenues on economic growth was not detected, and similarly, the worldwide governance indicators except Government Effectiveness were not found to be significant in explaining the growth. With the findings obtained, it has been interpreted that the existence of the "resource dependency" problem in these countries is supported.

Anahtar Kelimeler

: Resource dependency, Crude oil export revenues, Non-oil public revenues, Economic growth, Panel Data Analysis.

PETROL DIŞI KAMU GELİRİ VE HAM PETROL İHRACATININ EKONOMİK BÜYÜME İLE İLİŞKİSİ

Öz

Ülkelerin, uluslararası ticarette uzmanlaşmaya gitmelerinin en büyük nedenlerinden biri, ülke sınırları içerisinde ekonomik katma değer yaratabilen kaynakların varlığı veya yokluğudur. Kaynakların bolluğu arzu edilir olsa da bazı ülke örneklerinde ekonomik büyümeyi desteklerken ekonomik kalkınmayı neredeyse engellemektedir. Bu durumun nedenleri arasındaki en temel görüş, kaynak bolluğunun kaynak bağımlılığına dönüşmesini ifade eden “kaynak laneti tezi”nin söz konusu ülke ekonomilerinde hayat bulmasıdır. Diğer yandan geçmişten günümüze, dünyada talebi yoğun ve ekonomik getirisi yüksek olan en önemli doğal kaynaklardan birisi petroldür. Bu çalışmanın amacı petrole olan kaynak bağımlılığının Orta Doğu ülkelerinde test edilmesidir. Bu bağlamda çalışmanın tezi ise “petrol zengini ekonomilerde iktisadi büyümenin dinamiği petroldür” şeklinde belirlenmiştir. Ham petrol ihracatı, petrol harici kamu geliri, enflasyon ve işgücü oranı değişkenlerine ek, ekonomik kalkınmanın göstergeleri olan yönetişim kriteri modele ayrı ayrı kontrol değişkeni olarak dahil edilmiştir. Araştırmanın sonucunda ülkelerdeki ekonomik büyümeyi pozitif yönde etkileyen en önemli değişkenin ham petrol ihracat gelirleri olduğu tespit edilirken, petrol harici kamu gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde anlamlı etkisi tespit edilmemiş, benzer şekilde devletin etkinliği hariç yönetişim kriterleri de büyümeyi açıklamakta anlamlı bulunamamışlardır. Elde edilen bulgular ile söz konusu ülkelerde “kaynak bağımlılığı” sorunun varlığının desteklendiği yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Kaynak bağımlılığı, Ham petrol ihracat gelirleri, Petrol harici kamu geliri, Ekonomik büyüme, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Abogan, O. P., Akınola, E., & Baruwa, O. (2014). Non-oil export and economic growth in Nigeria. Journal of Research in Economics and International Finance, 3(1), 1-11.
• Adenugba, A. A.., & Dipo, S. O. (2013). Non-oil exports in the economic growth of Nigeria: A study of agricultural and mineral resources. Journal of Educational and Social Research, 3(2), 403.
• Aljebrin, M. A. (2017). Impact of non-oil export on non-oil economic growth in Saudi Arabia. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(3), 389-397.
• Akyüz, Y. (1977), Sermaye Bölüşüm Büyüme, Ankara, A.Ü.S.B.F. Yayınları
• Arellano, M, & Bond, S. (1991). Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations. The Review of Economic Studies, 58(2), 277. doi:10.2307/2297968.
• Auty, R. M. (1993). Sustaining Development İn Mineral Economies: The Resource Curse Thesis, Routledge. London
• Auty, R. M. (1994). The Resource Curse Thesıs: Mınerals In Bolıvıan Development, 1970–90. Singapore Journal of Tropical Geography, 15(2), 95–111. doi:10.1111/j.1467-9493.1994.tb00055.x
• Aydın, B. (2021). Kalkınma Literatüründen Hareketle Enerji-Büyüme İlişkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 1-13.
• BaL, H., (2011). İktisadi gelişme ve doğal kaynaklar: Geçiş ekonomileri çerçevesinde bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(1), 87-104.
• Bilgen, O. (2010). Petrol ve Suudi Arabistan: Bir Lutuf Mu, Yoksa Bela Mi?. Akademik Ortadogu, 5(1), 25-42. Brunnschweiler, C. N., & Bulte, E. H. (2008). The resource curse revisited and revised: A tale of paradoxes and red herrings. Journal of environmental economics and management, 55(3), 248-264.
• Chambers, D, & Munemo, J. (2019). Natural resource dependency and entrepreneurship: Are nations with high resource rents cursed? Journal of International Development, 31(2), 137-164.
• Demiral, M., Bal, H. & Akça, E. (2016). Petrol gelirleri ve ekonomik büyüme: Seçilmiş petrol zengini gelişmekte olan ülkeler üzerine bir panel veri analizi. Sosyoekonomi, 24(27), 85-102.
• Fathira, A. Y. (2019). Avoiding the Resource Curse: The Diversification of Economy in the State of Qatar (Doctoral dissertation), Universitas Gadjah Mada.
• Gınsburg, N. (1957). Natural Resources and Economıc Development1. Annals of the Association of American Geographers, 47(3), 197-212.
• Gülşen, M. A. & Yıldıran, M. (2022). Rasyonel Vergi Sisteminin Ölçülebilirliğine Yönelik Endeks Çalışması: Geçiş Ekonomileri Örneği. Sosyoekonomi. 30 (52).409-438.
• Gylfason, T. (2015). Social Capital, Inequality, and Economic Crisis. Challenge, 58(4), 326-342.
• Hançerlioğlu, O. (2009). Ekonomi Sözlüğü, Remzi Yayınevi, İstanbul.
• Hartwick, J.M., 1977, Intergenerational equity and the investing of rents from exhaustibleresources. American Economic Review 67(5), 972-974.
• Hossein, M. (1970). The Pattern and Problems of Economic Development in Rentier States: The Case of Iran, M.A Cook (der.), Studies in the Economic History of Middle East, Oxford, Oxford University Press.
• Manu, B.S., & Aliyu, M. U. (2021). The Impact of oil and Non-oil on economic growth in nigeria (1980-2018). International Journal of Management SCI. & Entrepreneurship. 17(7). 1016-7536.
• Mehrara, M. (2008). The asymmetric relationship between oil revenues and economic activities: The case of oil-exporting countries. Energy policy, 36(3), 1164-1168.
• Mehrara, M. (2014). The relationship between non-oil trade and GDP in petroleum exporting countries. International Letters of Social and Humanistic Sciences, (01), 63-70.
• Mehlum, H, Moene, K. & Torvik, R. (2006). Institutions and the resource curse. The economic journal, 116(508), 1-20.
• Mohsen, A. S. (2015). Effects of Oil and Non-Oil Exports on the Economic Growth of Syria. Academic Journal of Economics Studies. 1(2).69-73
• Monir, S. M., Nabıuny, E, & Moghadam, H, E. (2012). Survey of oil and non-oil export effects on economic growth in Iran. Greener Journal of Economics and Accountancy, 1(1), 008-018.
• Ricardo, D. (1971), Principles of Political Economy and Taxation, Ed. R.M. Hartwell, GB, Penguin Books
• Sachs, J. D. (1989) Social Conflict and Populis Policies in Latin America, NBER Working Paper 2897, Cambridge MA: National Bureau of Economic Research. aktaran Auty, R. M. (1994).
• Sarıtaş, H., Kangallı Uyar, S. G., & Gökçe, A. (2016). Banka karlılığı ile finansal oranlar ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkilerin sistem dinamik panel veri modeli ile analizi: Türkiye araştırması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 87- 108.
• Sözen, İ., Uslu, K. & Öngel, V. (2011). Ortadoğu ve Kuzey Afrika Ülkelerinin Rantiyeci Ekonomi Yapıları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(19). 89-107.
• Tabari, N. A., & Nasrollahi, M. (2010, November). A study of the effects of non-oil exports on Iranian economic growth. In International Conference on EURASIAN Economies (302-308).
• The Economist, 26 Kasım 1977, s. 82-83.
• Van Der Ploeg, F. (2006). Challenges and opportunities for resource rich economies (May 2006). CEPR
• Discussion Paper No. 5688, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=921856
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). İleri Panel Veri Analizi (3. Baskı). Beta Yayınları. İstanbul.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel Veri Ekonometrisi (5. Baskı). Beta Yayınları. İstanbul. Yıldıztekin, İ. (2009). Sürdürülebilir kalkınmada çevre muhasebesinin etkileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 367-390.