Rehberlik ve Psikolojik Danışma ve Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı Öğrencilerinin Mesleklerine Bakışları ve Meslekî Yeterlilik Durumları

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 37 - 67, 31.05.2019

Zehra Kılıç Özmen Yücel Kabapınar

https://doi.org/10.32433/eje.462058

Öz

Rehberlik öğretmenleri,
21. yüzyıl becerileriyle donanmış öğrencilerin yetişmesinde okuldaki ekibin
önemli bir üyesidir. Alan dışı atamaların da yapıldığı rehberlik
öğretmenlerinin, göreve hazırlanırken mesleğini nasıl gördüğü ve meslekî
yeterlilik durumlarını nasıl değerlendirdiği önemlidir. Bu çalışma; Rehberlik
ve Psikolojik Danışma 4.sınıf ve Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı
öğrencilerinin mesleğe bakış ve meslekî yeterlilik durumlarıyla ilgili
değerlendirmelerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada hem nicel
hem nitel boyutları içeren karma yöntemlerden eş zamanlı paralel desen
kullanılmıştır. Nicel boyutta anket, nitel boyutta ise resim çizimi, metafor
sorusu ve açık uçlu sorular kullanılmıştır. Verilerin nicel analizi 96, nitel
analizi 14 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Bulgulara göre şu sonuçlara
ulaşılmıştır: Rehberlik ve Psikolojik Danışma 4.sınıf öğrencileri, Pedagojik
Formasyon Eğitimi Sertifika Programı öğrencilerine göre mesleklerine daha
yüksek değer vermektedirler. Rehberlik ve Psikolojik Danışma 4.sınıf öğrencileri
ve Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı öğrencilerinin meslekî
yeterlilikleri ortalamanın üstündedir ve aralarında bir fark yoktur. Metafor
sorusu ve çizilen resimler, rehberlik öğretmeninin görev tanımıyla görece
uyumludur. Araştırmada öğrencilerin, rehberlik öğretmenine görev tanımı dışında
sorumluluklar verildiğini, mesleklerine saygı gösterilmediğini, okulda
rehberlik öğretmeniyle ilgili ön yargılar olduğunu düşündükleri
anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rehberlik Öğretmeni, Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı, Mesleğe Bakış, Meslekî Yeterlilik

Kaynakça

• Akın, B. (2007). Rehber Öğretmenlerin Görevlerine İlişkin Öğretmenlerin Beklentileri ve Algıları. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Aksoy, V., & Diken, İ. H. (2009). Rehber Öğretmenlerin Özel Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberliğe İlişkin Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), s. 709-719.
• Altun, T., & Camadan, F. (2013). Rehber Öğretmenlerin Rehber Öğretmen (Psikolojik Danışman) Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), s. 883-918.
• Alver, B. (2005). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Beceri ve Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi(14).
• Amatea, E. S., Daniels, H., Bringman, N., & Vandiver, F. M. (2004). Strengthening Counselor-Teacher-Family Connections: TheFamily-School Collaborative Consultation Project. Professional School Counseling, 8(1), s. 47-55.
• Aslan, S. (2003). Ankara İli Orta Öğretim Kurumlarında Çalışan Alandan Ve Alan Dışından Rehber Öğretmenlerin Mesleki Etkinliklerine İlişkin Görüşleri ve Sorunları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ayhan, B. (2004). Liselerde ve Özel Dershanelerde Çalışan Psikolojik Danışmanların Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Biriminin İşlevlerine İlişkin Görev Algılarının Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward A Unifying Theory Of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), s. 191-215.
• Bayraktutan, F. (2005). Aile İçi İlişkiler Açısından İnternet Kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Yapı-Sosyal Değişme Bilim Dalı, İstanbul.
• Beesley, D. (2004). Teachers' Perception of School Counselor Effectiveness: Collaborating for Student Success. Education, 125(2).
• Belgi, S. (2016). Lisede Çalışan Rehber Öğretmenlerin Mesleki Öz Yeterlik Algıları Ve Mesleki Tükenmişliklerinin İncelenmesi (İstanbul İli Bahçelievler İlçesi Örneği). İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Psikoloji Anabilim Dalı.
• Bilgiç, H. S. (2011). Rehber Öğretmenlerin (Psikolojik Danışmanların) Öz Yeterlilikleri . Konya: Selçuk Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (24. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Clemens, E. V., Milsom, A., & Cashwell, C. S. (2009). Using Leader-Member Exchange Theory to Examine Principal-School Counselor Relationships, School Counselors' Roles, Job Satisfaction, and Turnover Intentions. Professional School Counseling, 13(2), s. 75-85.
• Clemens, E. V., Shipp, A., & Kimbel, T. (2011). Investigating the Psychometric Properties of School Counselor Self-Advocacy Questionnaire. Professional School Counseling, 15(1), s. 34-44.
• Çocuk, H. E., Yokuş, G., & Tanrıseven, I. (2015). Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Öğretmenliğe İlişkin Özyeterlik Ve Metaforik Algıları: Mersin Üniversitesi Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), s. 373-387.
• Dadandı, İ., Kalyon, A., & Yazıcı, H. (2016). Eğitim Fakültesinde Öğrenim Gören ve Pedagojik FormasyonEğitimi Alan Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik İnançları, Kaygı Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Karşı Tutumları. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), s. 253-269.
• Dağlı, S. (2014). Rehber Öğretmen ve Psikolojik Danışmanların Kendi Mesleklerine İlişkin Algıları Üzerine Nitel Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı.
• Demirel, M. (2010). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sınıf Rehberlik Programının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), s. 45-61.
• Demirel, M. (2010). İlköğretim ve Ortaöğretim Sınıf Rehberlik Programının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), s. 45-61.
• Doğan, S. (1996). Türkiye'de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanında Meslek Kimliğinin Gelişimi ve Bazı Sorunlar. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), s. 32-44.
• Duslak, M., & Geier, B. (2016-2017). Communication Factors As Predictors Of Relationship Quality: A National Study Of Principals And School Counselors. Professional School Counseling, 20(1), s. 115-126.
• Elkatmış, M., Demirbaş, M., & Ertuğrul, N. (2013). Eğitim Fakültesi Öğrencileri İle Formasyon Eğitimi Alan Fen Edebiyat Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Öz Yeterlik İnançları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), s. 41-50.
• Eraslan, L., & Çakıcı, D. (2011). Pedagojik Formasyon Programı Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), s. 427-438.
• Fazio-Griffith, L., & Curry, J. R. (2008). Professional School Counselors as Process Observers in the Classroom:Collaboration with Classroom Teachers. Professional School Counselors, 6(20).
• Fırat, M., Kabakçı Yurdakul, I., & Ersoy, A. (2014). Bir Eğitim Teknolojisi Araştırmasına Dayalı Olarak Karma Yöntem Araştırması Deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - ENAD, 2(1), s. 65-86.
• Güleç, V. (2018). Aile İlişkilerinin Sosyal Medyayla Birlikte Çöküşü. Yeni Medya Elektronik Dergi - eJNM, 2(1), s. 105-120.
• Gültekin, F., & Arıcıoğlu, A. (2012). Continuing Education Needs of School Counselors. İnternational Conference The Future of Educatin 2nd. Pıxel.
• Güvenç, H. (2011). Sınıf Öğretmenlerinin Özerklik Destekleri ve Mesleki Özyeterlik Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), s. 99-116.
• Hatunoğlu, A., & Hatunoğlu, Y. (2006, Mart). Okullarda Verilen Rehberlik Hizmetlerinin Problem Alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), s. 333-338.
• Kalın, Ş. (1999). Ankara İli İlköğretim Okullarında Görevli Rehber Öğretmenlerin "İlköğretimde Rehberlik" Konusunda Görüşleri. 3. (K. T. Programı, Dü.) Trabzon, Türkiye.
• Kılıç, F. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Yönetici, Sınıf Rehber Öğretmeni Ve Rehber Öğretmenin Rehberlik Görevleri İle İlgili Bilgi Düzeyi Ve Okul Rehberlik Hizmetleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul.
• Kızıl, D. (2007). Ortaöğretim Kurumlarındaki Rehber Öğretmenlerin ve Sınıf Rehber Öğretmenlerin Sınıf İçi rehberlik Etkinlikleri İle İlgili Görüşleri. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Korkmaz, Z. (2011). Okul Psikolojik Danışmanları İle Sınıf Rehber Öğretmenlerinin Karşılıklı Algılarının İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı / Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı, İstanbul.
• Kuzgun, Y. (2013). Rehberlik ve Psikolojik Danışma. 12.baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Başkanlığı (EARGED). (2011). MEB 21. Yüzyıl Öğrenci Profili. Ankara: MEB.
• MEB Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği (2017, 10 Kasım) Resmi Gazete (Sayı: 30236, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm, 07.08.2018 tarihinde erişilmiştir)
• Öztürk, T. (2014). Psikolojik Danışman ve Sınıf Rehber Öğretmenlerinin İlköğretim Okullarındaki PDR Servislerine İlişkin Etkililik Algılamalarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• Powers, P., & Boes, S. R. (2013). Steps toward Understanding: Teacher Perceptions of the School Counselor Role. Georgia School Counselors Association Journal., 20(1).
• Poyraz, C. (2006). Türkiye'deki Rehberlik Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi(2), s. 187-209.
• Reiner, S. M., Colbert, R. D., & Pérusse, R. (2009). Teacher Perceptions of the Professional School Counselor Role: A National Study. Professional School Counseling, 12(5).
• Saban, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Olduğu Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), s. 281-326.
• Senemoğlu, N. (2010). Gelişim Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Pegem Akademi.
• Sever, D., Aktaş, B., Şahin, S., & Tunca, N. (2015). Pedagojik Formasyon Sertifika Programı Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Başladıklarında Karşılaşabileceklerini Düşündükleri Sorunlar. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), s. 1-23.
• Şar, A., Işıklar, A., & Aydoğan, İ. (2012). Atama Bekleyen Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumunu Yordayıcı Değişkenlerin İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), s. 257-271.
• Tuzgöl Dost, M., & Keklik, İ. (2012). Alanda Çalışanların Gözünden Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanının Sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(23), s. 389-407.
• Ünal, A., & Ünal, E. (2010). Öğretmen Ve Öğrencilerin Rehber Öğretmeni Algılamalarına İlişkin Bir Durum Çalışması. Uluslararası İnsan bilimleri Dergisi, 7(2), s. 919-945.
• Yavuzer, H. (1992). Resimleriyle Çocuk. İstanbul: RemziKitabevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10. b.). Ankara: Seçkin.