Coğrafya Bölümü Öğrencilerinin Doğal Afetlere Yönelik Farkındalıklarının Mekânsal Düşünme Bağlamında Analizi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 19, 31.05.2020

Ufuk Sözcü , Duran Aydınözü

https://doi.org/10.32433/eje.666511

Cited By: 5

Öz

Mekânsal düşünme coğrafya biliminde önemli bir yere sahiptir. Coğrafya bireyin dünyayı anlama ve tanımasına önemli katkılar sağlayan bir bilim dalı olarak mekânla iç içe bir yapıdadır. Her türlü coğrafi olayın mekânla ilişkilendirilmesi ve hayatla bağlantısının kurulması önem arz etmektedir. Bunlardan bir tanesi de doğal afetlerdir. Bu nedenle araştırmada coğrafya bölümünde öğrenim gören öğrencilerin mekânsal düşünme bağlamında doğal afetlere yönelik farkındalıklarını incelemek amaçlanmıştır. Yöntemin anlık tarama modeli olarak kullanıldığı araştırmada veriler, Kastamonu Üniversitesi Coğrafya bölümü 3. ve 4. sınıflarda öğrenim gören 54 öğrenciden toplanmıştır. Bu grubun seçilmesindeki amaç araştırma konusu ile ilgili geçerli veriler elde etmek için Kastamonu’da belirli bir süre yaşamış öğrencilerin tercih edilmesidir. Bu nedenle araştırmada amaçsal örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklem tercih edilmiştir. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış anket formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutularak incelenmiştir. Ortaya çıkan sonuçlara göre coğrafya bölümü öğrencilerinin anket formunda kitaplarda yazan bilgilere ait sorular sorulduğunda verdikleri doğru cevap oranlarının daha yüksek olduğu ancak mekâna dair çıkarımlar ve gözlemler gerektiren sorularda doğru cevapların azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca mekânı anlamanın yanında mekânı analiz etmenin gerekli olduğu mekânsal düşünmenin ölçüldüğü sorulardaki açıklamaların yeterli olmadığı görülmüştür. Çıkan sonuçlara göre coğrafya bölümlerinde mekânsal düşünmeyi geliştirecek, uygulama ağırlıklı ve doğal afetlere yönelik derslerin artırılması önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

doğal afetler, mekansal düşünme, coğrafya

Kaynakça

• Anthamatten, P. (2010). Spatial thinking concepts in early grade-level geography standards. Journal of Geography, 109(5), 169-180. Bednarz, R., & Lee, J. (2019). What improves spatial thinking? Evidence from the Spatial Thinking Abilities Test. International Research in Geographical and Environmental Education, 1-19. Blij, H. (2019). Coğrafya neden önemlidir.(Çeviren: Fatma Yavaş, Baki Kaya). Ankara: Hece Yayınları. Büyüköztürk, Ş. ,Çakmak, K. E. , Akgün, Ö. E. , Karadeniz, Ş. ,Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. 18. Baskı. Ankara: Pegem Akademi. Golledge, R. G., M. J. Marsh, and S. E. Battersby. (2008). A conceptual framework for facilitating geospatial thinking. Annals of the Association of American Geographers 98 (2): 285–308. Heffron, S. G., and R. M. Downs. (2012). Geography For Life:National Geography Standards. 2nd ed.Washington, D.C.: National Council for Geographic Education. Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 23. Basım. Ankara: Nobel. Kaya, İ. (2014). Coğrafi düşüncede mekân tartışmaları. Posseible, Düşünce Dergisi, 4, 1-13. Kaygalak, İ. (2011). Postmodern eleştirilerin coğrafi düşünce ve yeni mekân kavrayışları üzerine yansımaları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(1), 1-10. Lee, J., Jo, I., Xuan, X., & Zhou, W. (2018). Geography preservice teachers’ disposition toward teaching spatial thinking through geography: a comparison between China and Korea. International Research in Geographical and Environmental Education, 27(2), 135-148. Özel, S. (2019). Afet sonrası toplanma alanlarının kentsel açık ve yeşil alan sistemlerindeki yeri – Kastamonu kenti örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu. Özgen, N., Ünaldı, Ü. E. ve Bindak, R. (2011). Öğretmen adaylarının doğal afetler konusuna yönelik “Etkili Öğrenme Biçimleri”nin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4), 303-323. Öztürk, M. (2007). Coğrafya: Gelişimi, İçeriği, Eğitimi, Karabağ, S. ve Şahin, S. (Ed.) Kuram veUygulamada Coğrafya Eğitimi. Ankara: Gazi Kitabevi. Scholz, M. A., Huynh, N. T., Brysch, C. P., & Scholz, R. W. (2014). An evaluation of university world geography textbook questions for components of spatial thinking. Journal of Geography, 113(5), 208-219. Shin, E. E., Milson, A. J., & Smith, T. J. (2016). Future teachers’ spatial thinking skills and attitudes. Journal of Geography, 115(4), 139-146. Tanrıkulu, M. (2018). Coğrafya ve Kültür (2. Baskı). Ankara: Edge Akademi Yayınları. Temurçin, K., & Keçeli, K. (2015). Bir davranışsal coğrafya çalışması: Isparta şehri örneğinde uluslararası öğrencilerin kentsel mekân algısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (36), 1-22. Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2011). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân (12. Baskı). İstanbul: Çantay Kitabevi. Uğurlu, N. B., & Aladağ, E. (2015). Mekânsal düşünmenin Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programındaki yeri ve öğretmenlerin bu beceri hakkındaki görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (32), 22-42. Ünlü, M., & Yıldırım, S. (2017). Coğrafya dersi öğretim programına bir coğrafi beceri önerisi: mekânsal düşünme becerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, (35), 13-20. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Genişletilmiş Baskı. Ankara: Seçkin.