DergiPark'ta Yayınlanan Eğitim Bilimleri Temel Alanıyla İlgili Bilimsel Dergilerin İncelenmesi

Yıl 2022, , 274 - 291, 30.11.2022

Bayram Özer , Merve Aydın

https://doi.org/10.55605/ejedus.1122528

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı DergiPark veri tabanında eğitim bilimleri temel alanında yer alan akademik dergilerin bilimsel yeterliliklerini çeşitli niceliksel göstergeler ışığında değerlendirmektir. Araştırma kapsamındaki dergilerin uluslararası standartlara ve süreçlere istikrarlı bir biçime uyup uymadıkları ya da ne ölçüde uyduklarının bir profili çizilmeye çalışılmıştır. Bu açıdan çalışma Türkiye’de izlenmekte olan bilimsel yayın politikası hakkında çok yönlü değerlendirmeler yapmak ve öneriler sunmak hedefindedir. Araştırmanın temel amacına yanıt vermeyi sağlayacak bilgilere ulaşmak için nitel araştırma deseninin doküman analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Elde edilen istatistiki verilerle mevcut durum analiz edilmiştir. Çalışmanın evrenini, eğitim bilimleri temel alanıyla ilgili yayın yapan bilimsel dergiler oluşturmaktadır. Örneklemini ise 03.05.2019-27.05.2019 tarihleri arası DergiPark web sayfasında taratılan eğitim bilimleri temel alanında yer alan 200 adet bilimsel dergi oluşturmaktadır. Bir derginin hem ulusal hem de uluslararası saygın dizinlerde yer alabilmesinin ön koşulları ile ilgili bilgilere yer veren bu çalışma, yayınların bilimsel niteliğe sahip olma noktasında dikkate alması gereken birçok ölçütü de içinde barındırmaktadır. Seçilen ölçütlerle elde edilen bulgular ışığında Türkiye’de bilimsel yayın potansiyeli ile ilgili analizler yapılmış sonucunda ise bilimsel ölçütlere ve standartlara uyma yönünde davranış göstermekle birlikte yetersiz kaldığı parametreler de gözler önüne serilmiştir. DergiPark’ta yayınlanan 200 adet akademik dergi belirlenen kriterler doğrultusunda değerlendirilmiş ve analiz sonucunda bulgulara dayanarak en problemli kriterlerin web sitesi aracılığıyla erişilebilen hakem listesine sahip olma, uluslararasılaşma, dergilerin reyting düzeyleri olduğu bulunmuştur. Diğer yandan dergilerin ISNN no bulundurma durumu, düzenli yayınlanması, dergi makalelerinin Tükçe ve İngilizce özetlerinin ve anahtar sözcüklerinin olması kriterleri bakımından başarısının yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Çalışmaların yazar unvanları dikkate alındığında yardımcı doçent ve araştırma görevlilerinin sayılarının yüksek olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre dergilerin editör, yayın kurulu, yayın kuralları, yazım kuralları gibi ölçütleri dikkate alındığında, bilimsel niteliklerini artıran özelliklere sahip olduğu saptanmıştır. Tüm bu bulgular DergiPark’ın, bilimsel dergilerin Türkiye’de ve dünyada görünürlüğünü ve kullanımını artırmaya, elektronik ortamda yönetilmesini sağlayan bir sistemin yaygın ve ileri düzeyde kullanımını sağlamaya, akademik yayıncılığın Türkiye’de kaliteli ve standartlara uygun olarak gelişmesini sağlamaya hizmet ettiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel dergi, Açık Erişim, E-Dergi, DergiPark, TR Dizin, ULAKBİM, Editör, Hakem

Kaynakça

• Al, U.(2008). Türkiye’nin Bilimsel Yayın Politikası: Atıf Dizinlerine Dayalı Bibliyometrik Bir Yaklaşım. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı. Ankara.
• Al, U., Sezen, U., Soydal, İ. (2012). Türkiye’nin Bilimsel Yayınlarının Sosyal Ağ Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi, Ankara.
• Budak Y., Tıngay Ö., Küçüksaraç H. (2017). Sayısal Ortamlar ve Yayıncılığın Dönüşümü Bağlamında Türkiye’de Akademik Süreli Yayıncılık. Online Academic Journal of Information Technology, Özel Sayı, 8(30).
• Çetinkaya, R. (2019). Eğitimde Bilimsel Yayın Etiğine Büyüyen Tehdit: Sahte Dergiler ve Kongreler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı:50, 548-576.
• Kıyak S. (2019). Bilimsel Yayın. E-Dergi Yayıncılığı ve Türkiye Heteroptera Dergisi, 1(3).
• Küçük, E., M., Al, U., Olcay, E.,N. (2008). Türkiye’de Bilimsel Elektronik Dergiler. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 22(3), 308-319.
• Odabaş, H., Odabaş, Y. (2012). Türkiye’de Akademik Açık Dergi Yayıncılığı ve Atatürk Üniversitesinde Açık E-Dergi Uygulaması. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 47, 355-369.
• Seymen, O., Maltepe, S., Çonoğlu, S., Yılmaz, G., Şahin, B., Tetik, N., Köroğlu, Ö., Akyol, G. (2009). Türkiye’de Yayımlanan Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergilerinin Profili: Marmara ve Ege Bölgesi Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), s.281-301.
• Tamer, Y. H., Övgün B., Yalçıntaş A. (2020). Akademik Büyük Veri ve Bilimsel Bilgi Üretimi: DergiPark Örneği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 93-110.
• Ulu, S., Akdağ, M. (2015). Yayınlanan Hakem Denetimli Makalelerin Bibliyometrik Profili: Selçuk İletişim Dergisi Örneği, 9(1), 5-21.
• Vurucu, İ. (2019). Bilimsel Araştırma-Yayın Etiği ve Akademik Teşvik. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 23(8), 247-295.
• Yenikurtuluş, H. (2007). Üniversite Kütüphanelerinde Elektronik Bilgi Kaynaklarına Dayalı Yararlandırma Hizmeti: İstanbul Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi Uygulama Örneği ( Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı.