Öğretmen Adaylarının Eğitim İnançları

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 26, 221 - 239, 30.11.2024

Murat Tuncer , Ömer Yılmaz

https://doi.org/10.55605/ejedus.1481456

Öz

Bu araştırmada öğretmen adayların eğitim inançları araştırılmıştır. Tarama modeline göre yürütülen araştırmaya Fırat, Erzincan Binali Yıldırım ve Harran Üniversitesinde öğrenim görmekte olan 339 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Eğitim İnançları Ölçeği kullanılmış, veri toplama aracının uygulanması suretiyle toplanan veriler ölçeğin boyutları ve geneli açısından grup ortalamalarına dönüştürülmüş ve çeşitli bağımsız değişkenler açısından karşılaştırılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmen adayları en çok varoluşçu, en az ise esasici felsefeyi benimsemektedirler. Öğretmen adaylarının Esasici felsefeyi diğer felsefelere göre daha az benimsedikleri ve bu algılarının oldukça değişken olduğu gözlenmiştir. Öğretmen adaylarının eğitim inançları veri toplama aracının çeşitli boyutlarında cinsiyete, öğrenim görülen üniversite ve bölüme göre anlamlı biçimde farklılaşmaktadır. Buna karşın eğitim inançları mesleki yeterlik algısına göre anlamlı biçimde farklılaşmamaktadır. Öğretmen adaylarının ilerlemeci, varoluşçu ve yeniden kurmacı felsefe boyutlarındaki görüşleri oldukça yüksek, daimici felsefe boyutuna yönelik görüşler ise düşük ortalamalara sahiptir. 2000’li yıllardan itibaren uygulanan öğretim programları ve öğretmen adaylarının bu programları hedefleyerek yetiştirildiği değerlendirildiğinde en azından daimici felsefe boyutundaki görüş ortalamalarının esasici felsefeye benzer şekilde düşük olması beklenmektedir. Ortaya çıkan bu olgusunun nedensellik bağlamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim İnançları, Epistemoloji, Öğretmen adayları, Öğretmen Yetiştirme

Kaynakça

• Alkın-Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(22), 1-19.
• Tuncer & Yılmaz
• Aybek, B. ve Aslan, S. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16(2), 373-385.
• Balcı, A. (2015). Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Eğitim İnançları ile Öz-yeterlik İnançlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, Inc.
• Başar, H. (2006). Sınıf yönetimi. (13. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bayraktar, L. (2014). Türk Düşüncesinden Portreler. Ankara: Aktif Düşünce Yayınları.
• Berkant, H., G. ve Özaslan, D. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (Özel Sayı),923-940. DOI: 10.17494/ogusbd.555081
• Beytekin, O. F. ve Kadı, A. (2015). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ve değerleri üzerine bir çalışma. The Journal of Academic Social Science Studies, 31(1), 327-341.
• Biçer, B., Er, H. ve Özel, A. (2013). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ve benimsedikleri eğitim felsefeleri arasındaki ilişki. Journal of Theory & Practice in Education, 9(3), 229-242.
• Brauner, C. J. Ve Burns, H. W. (1982). Eğitim Felsefesi, Çev. S. Büyükdüvenci. Ankara: Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 15 (2), 291-298.
• Brown, C., A. ve Cooney, T., J. (1982). Research on Teacher Education: A Philosophical Orirntation. Journal of Research and Development in Education.
• Brown, D. F. ve Rose, T. D. (1995). Self-reported classroom impact of teachers' theories about learning and obstacles to implementation. Action in Teacher Education, 17(1), 20-29.
• Büyükdüvenci, S. (1991). Eğitim felsefesine giriş. Ankara: Savaş Yayınları.
• Cohen, J., Manion, L. ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Ed.). New York: Routhledge.
• Cohen, J. (1988). Statiscal power analysis for the behavioral sciences (2th Ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Çelik, R. ve Orçan, F. (2016). A study on prospective teachers’ educational beliefs. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(1), 63-77.
• Çetin, B., İlhan, M. ve Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(5), 149-170.
• Çoban, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerini değerlendirme. Üniversite ve Toplum, 7(4),
• Çüçen, A. K. (2005). Felsefeye giriş. (4. Basım). Bursa: Asa Kitabevi.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Dilci, T. ve Yıldız, H. (2012). Öğretmen adaylarının mesleki yeterliklerine ilişkin inançları. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 245-265
• Dirican, R. (2022). Çocuklarla Felsefenin Eleştirisi. Temaşa Felsefe Dergisi, 17. https://doi. org/10.55256/temasa.1024858.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algılarının değerlendirilmesi. “Öğretmenlerin Eğitim Felsefeleri. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256443.
• Duman, B. ve Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 20, 95-114.
• Duman, B. (2010). Correlation between the graduate-students’ perception of educational philosophies and their democratic attitudes. Procedia-So cial and Behavioral Sciences, 2(2), 5830-5834.
• Duru, S. (2014). Yapılandırmacı ve geleneksel öğrenme ortamlarının öğretmen adaylarının eğitim inançları üzerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergi-si, 36(36), 15-28.
• Eden, M. (2007). Eğitim Bilimlerine Giriş, Ankara: Arkadaş Yayıncılık.
• Eğmir, E. (2019). Eğitim inançlarına ilişkin Türkiye’de yapılmış çalışmaların analizi: öğretmen ve öğretmen adaylarına ilişkin bir inceleme. Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 264- 278. https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2019.5.3.05
• Eğmir, E., Göres, A. ve Beycan, F. (2021). Öğretmenlerin eğitim inançlarının mesleki yeterlilik algılarını yordama düzeyinin incelenmesi. TEBD, 19(1), 663-684. https://doi.org/10.37217/tebd.889598.
• Ekiz, D. (2007). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımları hakkında görüşlerinin farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-12.
• Fang, Z. H. (1996). A review of research on teacher beliefs and prac-tices. Educational Research, 38, 47–65.
• Fidan, N. ve Erden, M. (1998). Eğitime Giriş, İstanbul: Alkım Yayıncılık.
• Garrison. J, Neiman. A, (2005). Pragmatism and Education, The Blackwell Guide to Philosophy of Education (ed. By Blake.N, Smeyers.P, Smith.R, Standish.P),BlackwellnPublishing, Oxford, s, 27.
• Geçici, S. ve Yapıcı, Ş. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin eğitim felsefesiyle ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 1(2), 57-64.
• Gliner, J.A., Morgan, G.A. ve Leech, N.L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. : Volkan Bayar, Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Gutek, G. L. (2006). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (3. Basım). (Çev. N. Kale). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Gündoğan, S. (2020). Muhammed İkbal Düşüncesinde Eğitim Felsefesi ve İnsan. İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi, 6(2), 591- 616.
• Haney, J. J., Lumpe, A. T. ve Czerniak, C. M. (2003). Constructivist beliefs about the sci-ence classroom learning environment: perspectives from teachers, administrators, parents, community members, and students. School Science and Mathematics, 103(8), 366-377.
• Hayırsever, F. ve Oğuz, E. (2017). Öğretmen adaylarının eğitim inançlarının eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 757- 778.
• Heppner, P. P., Kivlighan, D. M. ve Wampold, B. E. (2008). Research design in counseling. United State of America: Brooks/Cole
• Hermans, R., Tondeur, J., Valcke, M. ve Van Braak, J. (2008). The impact of primary school teachers’ educational beliefs on the classroom use of computers. Computers & Education, 51, 1499-1509.
• Ilgaz G., Bülbül T. ve Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.
• Kagan, D. M. (1992). Implications of research on teacher belief. Educational Psychologist, 27(1), 65-90.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kumral, O. (2015). Öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri: Pamukkale üniversitesi eğitim fakültesi örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 59-68.
• Kale, N. (2003). Nasıl Bir İnsan Nasıl Bir Öğretim, Ütopya Yayınevi s.65.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Kaygı: Uludağ Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 12, 181-200.
• Karakuş, M. (2006). Öğretmen yetiştirmede felsefenin yeri ve önemi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 79-85.
• Kanatlı, F. ve Schreglman, S. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9, 128-138.
• Kumral, O. (2015). Öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 59-68.
• Livingston, M. J., McClain, B. R., ve DeSpain, B. C. (1995). As-sessing the consistency between teachers’ philosophies and ed-ucational goals. Education, 116(1), 124-129.
• Mcdonald, R. Ve Siegel, D. (1985) Investment and the Valuation of Firms When There Is an Option To Shut Down. International Economic Review, 26, 331-349. https://doi.org/10.2307/2526587.
• Nespor, J. (1987). The role of beliefs in the practice of teaching. Journal of Curriculum Studies, 19(4), 317-328. doi:10.1080/0022027870190403.
• Nisbeet, R., E. ve Ross, L. (1980). Human inference: Strategies and Shortcomings of Social Judgement. USA: Prentice-Hall.
• Oğuz, A., Altınkurt,Y., Yılmaz, K. ve Hatipoğlu, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 37-78.
• Okut, L. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitime ilişkin inançlarına göre etkili öğretmen özellik ve davranışlarına sahip olma dereceleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Okut, L. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji, matematik öğretmenlerinin eğitime ve sınıf yönetimine ilişkin inançları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 39-51.
• Ornstein, A. C. ve Hunkins, F. P. (2014). Eğitim programı: temeller, ilkeler ve sorunlar. (çev. A. Arı). Eğitim Kitabevi: Konya.
• Pajares, F. M. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62, 307-332.
• Palenzuela, S. M. (2004). Measuring pre-kindergarten teachers' perceptions: Compliance with the High/Scope program.Journal of Research in Childhood Education, 18(4), 321-333.
• Porter, A., C. ve Freeman, D., J. (1986). Professional Orientations: An Essential Domain for Teacher Testing. The Journal of Negro Education, 55(3). https://doi.org/10.2307/2295099
• Rideout, G. W. (2006). Educational Beliefs And The Learning Environment. Academic Exchange Quarterly, 10 (2), s. 67–71.
• Sang, G., Valcke, M., Tondeur, J., Zhu, C. ve Van Braak, J. (2012). Exploring the educational beliefs of primary education student teachers in the Chinese context. Asia Pacific Education Review, 13(3), 417-425.
• Seshadri, C. (2008). Philosophy of education as a knowledge field. New Delhi: National University of Educational Planning and Admi-nistration.
• Sinal, D. (2021). Öğretmenlerin Örtülü Liderlik Modellerinin Belirleyicisi Olarak Sahip Oldukları Eğitim İnançları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Sönmez, V. (2005). Eğitim felsefesi. (7. Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. (2017). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. (2019). Eğitim Felsefesi. Anı Yayıncılık, s. 64-115.
• Şahan, H. H. ve Terzi, A. R. (2015). Analyzing the relationship between prospective teac-hers’ educational philosophies and their teaching-learning approaches. Educational Research and Reviews, 10(8), 1267-1275.
• Tekin, S. ve Üstün, A. (2008). Amasya eğitim fakültesi öğretmen adaylarının eğitim süreci hakkındaki felsefi tercihlerinin tespiti. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 145 -158.
• Terzi, A. R. (2005). Üniversite öğrencilerinin bilimsel epistemolojik inançları üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 298-311.
• Trompenaars, F. (1993). Riding the waves of culture: Understanding cultural diversity in business. London: The Economist Books.
• Tunca, N., Alkın Şahin, S., & Oğuz, A. (2015). Öğretmenlerin eğitim inançları ile mesleki değerleri arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 11-47.
• Türkeli, A. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin eğitim felsefeleri ve teknolojiye karşı tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uğurlu, C. T., & Çalmaşur, H. (2017). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim inançlarına ilişkin görüşleri: bir karma yöntem çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(25), 230-273.
• Üstüner, M. (2008). The Comparison of the educational philosophies of Turkish primary school superintendents and teachers. Eurasian Journal of Educational Research, 33, 177-192.
• Varış, F. (1998). Eğitim bilimine giriş. Ankara: A.Ü. Basımevi.
• Vartuli, S. (1999). How early childhood teacher beliefs vary across grade level. Early Childhood Research Quarterly, 14(4), 489-514. doi:10.1016/S0885-2006(99)00026-5.
• Yayla, A. (2009). Eğitimin Felsefi Temelleri. H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Eğitim Bilimine Giriş içinde (s. 19–43). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yapıcı, Ş. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri. Electronic Turkish Studies, 8(8), 1431-1452.
• Yazıcı, T. (2017). Müzik öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi inançları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 627-642.
• Yılmaz, K. ve Tosun, M. F. (2013). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkilerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 205-218.
• Yılmaz, K., Altınkurt, Y. ve Çokluk, Ö. (2011). Eğitim inançları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 335- 350.