Müzik ve Resim Eğitiminin Ergenlerin Mizah Tarzları ve Kişiler arası Problem Çözme Becerileriyle İlişkisi

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 72, 43 - 62, 20.11.2017

Elifcan Dıdın Aysel Koksal Akyol

Öz

Problem Durumu: Mizahın bireye psikolojik ve sosyal yönden birçok olumlu etkileri olmaktadır. Bireyin stresini azaltmakta, olumlu duygular yaşamasını sağlayarak kaslarını gevşetmekte, bağışıklık sistemini güçlendirmekte, sosyal ilişkilerini geliştirmekte ve yaşanan kişilerarası çatışmaları azaltmaktadır. Kişilerarası problem çözme becerisine sahip kişiler, empati yeteneği yüksek, olaylara farklı bakış açısı ile bakabilen, ifade becerileri yüksek ve yaratıcı çözümler üretebilen bireylerdir ki bu becerilerin sanat eğitimi ile desteklendiği bilinmektedir. Resim ve müzik eğitimi ile bireylerin farklı mekanizmalarca yaratıcılıkları, dikkat ve yorum becerileri, düşünce sistemleri gelişmekte, iletişim becerileri desteklenmektedir. Mevcut eğitim sisteminde bireylerin daha çok akademik becerileri üzerinde durulmaktadır. Bu durum bireylerin sosyal-duygusal hayatlarında problemler yaşamasına neden olabilmektedir. Bu nedenle sanat eğitiminin ergenlerin hem mizah hem de kişilerarası problem çözme becerileri üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir.

Araştırmanın Amacı: Resim ve müzik eğitiminin beynin işlevlerinde, bireylerin psikolojik durumları, sosyal ilişkileri ve yaratıcılık becerilerinde, kendini ifade etme, estetik duygular ve benlik saygısında olumlu gelişmelere neden olduğu yapılan araştırmalarda kanıtlanmıştır. Sanat eğitiminin etkilerine ilişkin birçok araştırma olmasına rağmen, literatürde sanat eğitiminin mizah tarzları ve kişilerarası problem çözme becerilerine olası etkilerini inceleyen bir araştırmaya rastlanılmamıştır. Bu nedenle bu araştırmada resim ve müzik eğitiminin ergenlerin mizah tarzları ve kişilerarası problem çözme becerileriyle ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Araştırmanın Yöntemi: Araştırma Isparta il merkezinde bulunan Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümüne devam eden 54, resim bölümüne devam eden 60, sanat eğitimi almayan ve Anadolu Lisesine devam eden 64 olmak üzere toplam 178 ergen ile yürütülmüştür. Araştırmaya katılan ergenlerin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan “Genel Bilgi Formu”, mizah tarzlarını belirlemek için Martin vd. (2003) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Yerlikaya (2003) tarafından yapılan “Mizah Tarzları Ölçeği” ve kişilerarası problem çözme becerilerini belirlemek için de Çam ve Tümkaya (2008) tarafından geliştirilen “Kişilerarası Problem Çözme Envanteri (Lise Formu)” kullanılmıştır. Çalışmada ele alınan değişkenler açısından dağılımların normalliği tek örneklem kolmogorov-smirnov testi, ergenlerin resim ve müzik eğitimi alma durumlarının, cinsiyetin mizah tarzları ve kişilerarası problem çözme becerilerine etkisini belirlemek amacıyla çift

60 Elifcan DIDIN – Aysel KOKSAL AKYOL / Eurasian Journal of Educational Research 72 (2017) 43-62

yönlü varyans analizi ve mizah tarzları ile kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla korelasyon katsayısı önemlilik testi yapılmıştır.

Araştırmanın Bulguları: Araştırma sonucunda ergenlerin cinsiyetinin, sanat eğitimi alıp almamalarının mizah tarzlarında ve kişilerarası problem çözme becerilerinde anlamlı farklılıklar yarattığı görülmüştür (p<0.01, p<0.05). Ergenlerin mizah tarzları ile kişilerarası problem çözme becerileri arasında da anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir (p<0.01, p<0.05).

Araştırmanın Sonuç ve Önerileri: Ergenlerin mizah tarzları ve kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişki incelendiğinde sağlıklı ve uyumlu mizah tarzlarına sahip ergenlerin, etkili problem çözme yöntemlerine sahip oldukları görülürken sağlıksız ve uyumsuz mizah tarzlarına sahip ergenlerin ise etkili olmayan problem çözme yöntemlerine sahip oldukları saptanmıştır. Araştırmanın bir diğer bulgusu, sanat eğitimi almayan ergenlerin resim bölümünde okuyan ergenlere göre Mizah Tarzları alt ölçeğinden Saldırgan Mizahı daha çok kullandıkları yönündedir. Ayrıca sanat eğitimi almayan ergenlerin resim bölümünde okuyan ergenlere göre Kişilerarası Problem Çözme Envanteri alt ölçeğinden Kendine Güvensizlik ve müzik bölümünde okuyan ergenlere göre ise Israrcı-Sebatkar Yaklaşım alt ölçeğinde daha yüksek puan ortalamasına sahip oldukları saptanmıştır. Alınan resim eğitimiyle yaratıcılık, algılama ve yorumlama becerileri desteklenen ergenler sosyal alanda yeterlilik kazanacak ve özgüvenleri desteklenecektir. Bu nedenle resim eğitimi alan ergenlerin sanat eğitimi almayan ergenlere göre hem kişilerarası problemlerin çözümünde kendilerini daha yetkin hissettikleri hem de olumlu mizah tarzlarını kullanmaya yöneldikleri söylenebilir. Müzik eğitimi alan ergenlerin de kişisel doyum sağlayarak kendilerine olan güvenlerinin arttığı, grup eğitimi sayesinde de iletişim becerilerinin gelişmesiyle yaşadıkları kişilerarası problemleri çözüme ulaştırmak için daha ısrarcı oldukları düşünülebilir. Araştırma bulguları çocukların gelişimsel olarak desteklenmesinde sanat eğitiminin önemini kanıtlamaktadır. Elde edilen bu sonuçtan yola çıkarak sanat eğitiminin gerekliliği ve toplumların gelişmesindeki etkisine yönelik duyarlılık ile nitelikli bir sanat eğitimi için talep oluşturulması gerektiği söylenebilir. Cinsiyet değişkenini ele aldığımızda kızların, Mizah Tarzları Ölçeğinin alt ölçeklerinden Katılımcı Mizah ve Kendini Geliştirici Mizah puanlarının daha yüksek olduğu görülürken, Saldırgan Mizahta erkeklerin daha yüksek puan ortalamalarına sahip oldukları saptanmıştır. Ayrıca Kişilerarası Problem Çözme Envanteri alt ölçeğinden Sorumluluk Almamada erkeklerin ortalamalarının kızlardan, Israrcı-Sebatkar Yaklaşımda ise kızların ortalamalarının erkeklerden yüksek olduğu görülmüştür. Uyumlu ve uyumsuz kategorilerdeki mizah tarzlarının benimsenme sürecinde ve karşılaştıkları problemlere yaklaşırkenki tutumların belirlenmesinde toplumsal cinsiyet rollerinin etkili olduğu söylenebilir. Türk kültüründe erkekler lider, baskın ve bağımsız olmaya yönlendirilirken kızlara daha çok merhamet, anlayış ve bağımlılık özellikleri yüklenmeye çalışılır. Bu nedenle erkeklerin kendi üstünlük duygularını tatmin etmek ve haz duymak amacıyla Saldırgan Mizahı benimsedikleri, ancak bu baskın ve bağımsız olma davranışlarının da kişilerarası yaşanan problemleri çözmede etkili tutumlar olmasından dolayı

Elifcan DIDIN – Aysel KOKSAL AKYOL / Eurasian Journal of Educational Research 72 (2017) 43-62 61

kendilerini yetersiz hissetmeleriyle Sorumluluk Almama yaklaşımını tercih ettikleri söylenebilir. Kızların ise kendilerine yüklenen rollerden dolayı karşısındaki kişileri incitmeden, saygı çerçevesi içinde kullanılan Katılımcı Mizah ve Kendini Geliştirici Mizahı tercih etmeleri ve sürekli korunma ve baskı altına olmalarından dolayı yaşadıkları problemleri erkeklere göre daha önemli görmeleri ve bu problemlerin çözümünde daha ısrarcı olmaları beklenebilir. Bu bulgular ergenlerin gelişimlerinde ve sosyalleşme süreçlerinde çocuklara cinsiyet rolleri yüklerken hem ailelerin hem de eğitimcilerin daha objektif davranmaya dikkat etmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ergen, güzel sanatlar lisesi, anadolu lisesi

The Relationship of Art and Music Education with Adolescents' Humor Styles and Interpersonal Problem Solving Skills

Öz

Purpose: Today's education system focuses primarily on the academic skills of individuals. However, art and music education is thought to affect both humor and interpersonal problem-solving skills by supporting the social and emotional skills of adolescents. Therefore, this study was designed to investigate how receiving art and music education relates to adolescents’ humor styles and interpersonal problem-solving skills. Methods: A total of 178 adolescents were included in the study; this sample included 54 students attending the music department and 60 students attending the art department in a fine arts high school, and 64 students who were not receiving any art education and were studying in a regular high school. The “Humor Styles Questionnaire” and “Interpersonal Problem Solving Inventory (High School Form)” were used. Two-way analysis of variance and correlation coefficient significance test were applied to analyze the data. Findings: The results of the study showed that adolescents with healthy and compatible humor styles had effective problem-solving methods. Moreover, the results of the study revealed that the adolescents receiving art and music education both adopted more positive humor styles and preferred more effective methods for solving interpersonal problems than those who did not receive such education. These results demonstrate the importance of art education in supporting children developmentally. Implications for Research and Practice: Based on the results of the study, it can be asserted that a qualified art education is required, with sensitivity to the necessity of art education and its effect on development in societies.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, fine arts high school, regular high school

Kaynakça

• Akyol, U. (2011). Ergenlerde iletisim becerilerinin yordayicilari olarak oz-duyarlik ve mizah tarzlari [Self-compassion and humor styles as predictor of communication skills in adolescents]. Yuksek Lisans Tezi, Mugla Univ. Egitim Bilimleri Enstitusu.
• Arslan, C., Hamarta, E., Arslan, E. & Saygin, Y. (2010). Ergenlerde saldirganlik ve kisilerarasi problem cozmenin incelenmesi [An investigation of aggression and interpersonal problem solving in adolescents]. Ilkogretim Online, 9, 379-388.
• Baris, A.D. (2002). Muzik egitimi alan ve almayan lise ogrencilerinin benlik tasarimi duzeylerinin cesitli degiskenlere gore incelenmesi [Regarding several variations examining levels of self-concept of the students both getting or not getting music education]. Yayinlanmamis Doktora Tezi, Gazi Univ. Egitim Bilimleri Enstitusu.
• Broh, B.A. (2002). Linking extra curricular programming to academic achievement: Who benefits and why? Sociology of Education, 75(1), 69-95.
• Buyukozturk, S. (2015). Sosyal bilimler icin veri analizi el kitabi. Ankara: Pegem Akademi.
• Buyukozturk, S., Kilic Cakmak, E., Erkan Akgun, O., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2016). Bilimsel arastirma yontemleri [Scientific research methods]. Ankara: Pegem Akademi.
• Cam, S., & Tumkaya, S. (2008). Kisilerarasi problem cozme envanteri lise ogrencileri formu’nun gecerlik ve guvenirlik calismasi [Development of interpersonal problem solving inventory for high school students: The validity and reliability process]. Uluslararasi Insan Bilimleri Dergisi, 5, 1-17.
• Chen, G.H. & Martin, R.A. (2007). A comparison of humor styles, coping humor, and mental health between Chinese and Canadian university students. Humor, 20(3), 215–234.
• Clift, S.M. & Hancox, G. (2001). The perceived benefits of singing: Findings from preliminary surveys of a university college choral society. The Journal od The Royal Society for the Promotion of Health, 121(4), 248-256.
• D’Zurilla, T.J., Nezu, A.M., & Maydeu Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. In E. C. Chang, T. J. D’Zurilla, L. J. Sanna (Eds.), Social problem solving: Theory, research, and training (pp. 11-28). Washington, DC: American Psychological Association.
• Davidson, J.W. & Good, J.M.M. (2002). Social and musical coordination between members of a string quartet: An exploratory study. Psychology of Music, 30, 186-201.
• Erbay, M. (2013). Sanat egitimi uzerine [On art education]. Istanbul: Beta.
• Eskioglu, I. (2003). Muzik egitiminin cocuk gelisimi uzerindeki etkileri [The effects of music education on child development]. Cumhuriyetimizin 80. Yilinda Muzik Sempozyumu, Inonu Univ. Bildiriler, 116-123.
• Fox, C.L., Dean, S.& Lyford, K. (2013). Development of a humor styles questionnaire for children. Humor, 26, 295–319.
• Hui, A.N.N., He, M.W.J. & Ye, S.S. (2015). Arts education and creativity enhancement in young children in Hong Kong. Educational Psychology, 35(3), 315–327.
• Kaya, B. (2015). Gorsel sanatlar dersinin ogrencilere ozguven kazandirmada etkisi [The effects of visual art lesson in gaining self-confidence to the students]. Yuksek Lisans Tezi. Gazi Univ. Egitim Bilimleri Enstitusu.
• Kazarian, S.S. & Martin, R.A. (2004). Humour styles, personality, and well-being among lebanese university students. European Journal of Personality, 18, 209–219.
• Kendall, P.C. & Fischler, G.L. (1984). Behavioral and adjustment correlates of problem solving: Validational analyses of interpersonal cognitive problem solving measures. Child Development, 55, 879-892.
• Koksal, A. (2000). Muzik egitimi alma, cinsiyet ve sinif duzeyi degiskenlerine gore ergenlerin empatik becerilerinin ve uyum duzeylerinin incelenmesi [The investigation of empathic skills and adaptation levels of adolescents according to music education, gender and grade level variables]. Hacettepe Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 18, 99-107.
• Martin, R.A. & Lefcourt H.M. (2004). Sense of humor and physical health: Theoretical issues recent findings, and future directions. Humor, 17, 1–20.
• Martin, R.A. (2007). The psychology of humor: An integrative approach, San Diego, CA: Elsevier Academic Press.
• Martin, R.A., Puhlik, D.P., Larsen, G., Gray, J., & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: Development of the humor styles questionnaire. Journal of Research in Personality, 37, 48-75.
• Nacar, F. S. (2010). Sinif ogretmenlerinin iletisim ve kisilerarasi problem cozme becerilerinin incelenmesi [Analysis of the relationship between the communication of the class teachers and their skills to solve interpersonal problems]. Yuksek Lisans Tezi, Cukurova Univ. Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Ozkan, Y., Akgun, R., Yanardag, M. Z., & Yuceer, T. (2013). Sosyal hizmet bolumu ogrencilerinin bazi degiskenlere gore kisilerarasi problem cozme becerilerinin incelenmesi [According to some variables department of social work students study of interpersonal problem solving skills]. TSA Dergisi, 17, 197-213.
• Park, S., Lee, J.M., Baik, Y., Kim, K., Yun, H.J., Kwon, H., Jung, Y.K. & Kim, B.N. (2015). A preliminary study of the effects of an arts education program on executive function, behavior, and brain structure in a sample of nonclinical school-aged children. Journal of Child Neurology, 30(13), 1757-1766
• Piro, J.M. & Ortiz, C. The effect of piano lessons on the vocabulary and verbal sequencing skills of primary grade students. Psychology of Music, 37(3), 325–347.
• Rabkin, N. & Redmond, R. (2006). The arts make a different. Helping Struggling Students, 63(5), 60-64.
• Sendurur, Y. & Akgul Baris, D. (2002). Muzik egitimi ve cocuklarda bilicsel basari [Music education and cognitive achievement of children]. G.U. Gazi Egitim Fakultesi Dergisi, 1, 165-174.
• Soyaldin, S.Z. (2007). Ortaogretim ogrencilerinin ofke ifade tarzlari ile mizah tarzlari arasindaki iliski [The relationships between anger expression styles and humor styles among secondary school students]. Yuksek Lisans Tezi, Mersin Univ. Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Toy, B. (2006). Sanat egitimi alan ve almayan 15-17 yas grubundaki ergenlerin sosyal uyumlarinin ve benlik tasarim duzeylerinin incelenmesi [A study on the social adaption and self-concept levels of 15-17 years old adolescents getting or not getting art education]. Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi, Ankara Univ. Fen Bilimleri Enstitusu.
• Ture, N. (2007). Egitimde ve ogretimde bir arac olarak gorsel sanatlar egitiminin ogrencilere sagladigi katkilar [The contributions that gothic arts education supplies as a mean in education and school in to students]. Yuksek Lisans Tezi. Selcuk Univ. Sosyal Bilimler Enstitusu..
• Wong, P.C.M.,Skoe, E., Russo, N.M., Dees, T. & Kraus, N. (2007). Musical experience shapes human brainstem encoding of linguistic pitch patterns. Nature Neuroscience, 10(4), 420-422.
• Yerlikaya, E.E. (2003). Mizah tarzlari olceginin uyarlama calismasi [The adaptation of Humor Styley Questionnaire into Turkish language]. Yuksek Lisans Tezi, Cukurova Univ. Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Yerlikaya, N. (2007). Lise ogrencilerinin mizah tarzlari ile stresle basa cikma tarzlari arasindaki iliskinin incelenmesi [The relationship between humor styles and coping styles of high school students]. Yuksek Lisans Tezi, Cukurova Univ. Sosyal Bilimler Enstitusu.