Dışsal Geribildirimin Kardiyopulmonar Resustasyon Beceri Kazanımına Etkisi: Eşzamanlı ve Nihai

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 72, 83 - 106, 20.11.2017

Leyla Sarac

Öz

Problem Durumu: Çeşitli nedenlere bağlı olarak yaşanan kalp durması, özellikle zamanında ve yeterli müdahale yapılmadığında, insan yaşamını tehdit eden ciddi sağlık sorunlarından biri halini almaktadır. Kalp durması vakalarında, 30 kalp masajı ve 2 suni solunum içeren kardiyopulmonar resustasyon (KPR) uygulanabilecek ilk ve en önemli müdahaledir. Yaralının beyin hasarı ve ölümünü geciktirmek ya da engellemek amacı ile uygulanan KPR, yasamsal fonksiyonların sürdürülmesi için gereksinim duyulan kanın ve oksijenin hayati organlara ulaştırılmasını amaçlar. Kalp durması vakalarında çağırılan ambulansın olay yerine ulaşması zaman aldığından, olay yerinde bulunanların vakit kaybetmeden KPR uygulamasına geçmesi önemlidir. Bu yüzden toplumda KPR uygulaması konusunda bilgi ve beceri açısından donanımlı bireylerin sayısının ve uygulanacak KPR’nin niteliğini arttırılmasına yönelik eğitimler ve bilimsel araştırmalar gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Ancak araştırmalar, KPR’nin nicel ve nitel özelliklerinin arttırılmasına yönelik yapılan eğitimlerin amacına ulaşmadığını ortaya koymuştur. Bu duruma neden olarak da; alıştırma için ayrılan süre ve düzeltici geribildirimin yetersiz, değerlendirmenin verimsiz, eğitmen ve öğretim yöntemlerinin etkinliğinin düşük olması gibi durumlar gösterilmiştir. Araştırmacılar tarafından özellikleri incelenerek, KPR’nin dokuz algısal-devinişsel, sekiz fiziksel yeterlik ve özellikle de uzun süre uygulandığında fiziksel uygunluk (fitnes) gerektiren karmaşık bir beceri olduğu ortaya konmuştur. Beceri öğreniminde önemi ve yeri pek çok araştırma ile ortaya koyulan geribildirimin, özellikle KPR öğreniminde eğitmen ya da geliştirilmiş araçlar tarafından sağlanan geribildirimin beceri öğrenimini arttırdığı da vurgulanmıştır. Geribildirim genel olarak içsel ve dışsal olarak gruplandırılmaktadır. İçsel geribildirim performansın kendisinden ortaya çıkan duyusal bilgi; dışsal geribildirim ise harekete yönelik dış kaynaklardan sağlanan bilgi olarak tanımlanmaktadır. Dışsal geribildirimin de çeşitleri olmakla birlikte, bu çalışmada eşzamanlı (DE) ve nihai sonuç bilgisi (DN/SB) içeren geribildirim türleri üzerinde durulmuştur. KPR becerisinin karmaşık ve fiziksel uygunluk gerektiren yapısından ötürü içsel geribildirimin tek başına yeterli olmayacağı düşünülmüş ve bu çalışma kapsamında

Leyla SARAC / Eurasian Journal of Educational Research 72 (2017) 83-106 105

KPR beceri öğreniminde 2 farklı dışsal geribildirimin (DE, DN/SB) etkisi incelenmiştir.

Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı iki farklı geribildirim türünün KPR becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesidir.

Araştırmanın Yöntemi: Araştırma kapsamında, üniversite 2. sınıfta öğrenim gören ve İlkyardım dersini seçmeli olarak alan 80 öğrenci kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiş, 1 öğrenci özellikleri uygun olmadığı için örnekleme dahil edilmemiş ve 3 öğrenci de çalışmaya devam etmediği için çalışmadan çıkarılmıştır. Katılımcıların yaş aralığı 18-24 arasında iken, yaş ortalaması da 21.33±1.44’tür. Araştırmada katılımcılara 4 saatlik (haftada 2 saat) KPR eğitimi verilmiş ve eğitimden 1 hafta sonra da ön-test yapılmıştır. Ön-test, solunum ve göğüs basısının birlikte uygulandığı 10 setlik (1 set= 30 göğüs basısı + 2 nefes) KPR uygulamasını içermiştir. Ön-test sonunda katılımcılar performansları ve cinsiyetleri göz önünde bulundurularak homojen bir dağılım gösterecek biçimde amaçlı olarak kontrol, DE ve DN/SB gruplarına atanmıştır. Ön-testten 4 hafta sonra son-test kapsamında, 3 gruptaki katılımcılardan 10 setlik KPR uygulamasını tekrarlaması istenmiştir. Son-test öncesinde, DE grubundaki katılımcılar KPR maketi tarafından sağlanan görsel eşzamanlı geribildirim eşliğinde 10 set KPR uygulamışlar; DN/SB grubundaki öğrenciler yine KPR maketi tarafından sağlanan ön-test performanslarına yönelik yazılı bilgi içeren nihai geribildirim almışlar ve sonrasında 10 set KPR uygulamışlar; kontrol grubundaki öğrenciler ise herhangi bir geribildirim almadan 10 set KPR uygulamışlardır. On setlik KPR uygulaması sonrasında tüm katılımcılara 5 dakika dinlenme süresi verilmiş ve 10 setlik KPR içeren son-test uygulanmıştır.

Araştırmanın Bulguları: Cinsiyet (kadın, erkek) X Grup (kontrol, DE, DN/SB) X Test (ön-test, son-test) karışık faktöriyel ANOVA sonuçları, KPR performansının 4 saatlik KPR eğitimi sonrasında düşük düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Bağımlı değişkenlerden göğüs basısı performansı 9 ayrı beceri dikkate alınarak ayrı incelendiğinde ise, bazı değişkenlerde kadın ve erkekler arasında fark bulunmazken, fark yaratan bağımsız değişkenin katılımcılara sunulan geribildirim olduğu ortaya çıkmıştır. Ek olarak, kontrol grubuna kıyasla, DE ve DN/SB grubundaki öğrencilerin kurtarıcı nefes performansları bazı kurtarıcı nefes değişkenlerinde daha başarılı düzeyde bulunmuştur. Benzer şekilde 11 ayrı beceriden oluşan göğüs basısı becerilerinin bir kısmında cinsiyetin etkisi gözlenmezken, her iki geribildirim grubundaki katılımcıların performansları kontrol grubundakilere oranla daha başarılı bulunmuştur. Araştırmada ayrıca, nefes hacmi gibi bazı parametrelerde sağlanan iki farklı geribildirimin etkisinin olmadığı da ortaya konmuştur.

Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: KPR eğitimi sonrasında performansın istenen düzeyde olmaması literatürde desteklenen bir bulgudur. Bu çalışmadaki benzer bulgunun nedeni olarak da, KPR gibi karmaşık bir becerinin, geleneksel yöntemle ve eğitmen tarafından yönetilen eğitimle kazandırılması gösterilebilir. KPR eğitimlerinde uygulama esnasında sağlanması gereken geribildirimin, beceriyi çıplak gözle izleyen eğitmen tarafından verilmesinin olumsuz yanları araştırmalarla ortaya konmuştur. KPR eğitimlerinde eğitmen yerine, geribildirimin özel olarak geliştirilmiş

106 Leyla SARAC / Eurasian Journal of Educational Research 72 (2017) 83-106

çeşitli teknolojik araçlar tarafından sağlanmasının kazanımı arttırdığı da çeşitli araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Benzer biçimde bu çalışmada, eğitim boyunca olmasa da, yalnızca eğitim sonrasında gelişmiş teknolojik araçlarla sağlanan görsel eşzamanlı ve nihai geribildirimin performansı arttırdığı bulunmuştur. Araştırma kapsamında ortaya çıkan ve 2 farklı geribildirimin etkisinin olmadığı değişkenlerden biri nefes hacmidir. Yaşam kurtarmada etkili olması için 500-600 ml. olarak belirlenen nefes hacminin uygulayıcı tarafından belirlenmesinin zorluğundan ötürü geribildirimin etkisinin gözlenmediği düşünülmektedir. Araştırmalarda göğüs basısı uygulamasında, sağlık personeli tarafından uygulandığında bile, sıklıkla görülen problemler basının sığ uygulanması ve ellerin göğüs kafesinde yanlış yerleştirilmesi olduğu bulunmuştur. Bu araştırmada kullanılan 2 farklı geribildirimin bu iki sorunu ortadan kaldırmakta etkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışmada DE ve DN/SB geribildirimlerinin KPR kurtarıcı nefes ve göğüs basısı becerisinin kazanımında etkili olduğu bulunmuştur. Buradan hareketle, KPR eğitimlerinde geribildirimleri sağlayan teknolojik araçların, geleneksel eğitmen merkezli uygulamalara alternatif olarak kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Motor öğrenme, beceri kazanımı, KPR, temel yaşam desteği, ilkyardım.

Effects of Augmented Feedback on Cardiopulmonary Resuscitation Skill Acquisition: Concurrent Versus Terminal

Öz

Purpose: While various approaches, methods, and devices have been employed to foster maximum learning of CPR skills, researchers have suggested external feedback as a crucial source for the improvement of these skills. Purpose: The purpose of this study was to determine the effects of augmented concurrent (AC) and augmented terminal knowledge of results (AT-KR) on cardiopulmonary resuscitation (CPR) skill acquisition. Method: A sample of 76 second-year university students participated in the study. All study participants, who were determined to be eligible, completed a total of four hours of CPR training (two hours a week). Immediately after the training, the pre-test (ten sets of CPR) was administered to determine the participants’ baseline CPR skill level. Participants were then assigned into three groups, one control and two experimental groups (AC and AT-KR), according to their sex and baseline CPR skill level. Participants in the AC group received a simultaneous visual feedback during CPR practice; participants in the AT-KR group received a printed report of their performance after they completed the CPR practice; and students in the control group received no feedback related to their CPR performance. Upon completion, effects of the feedback were measured to show CPR performance improvement at post-test relative to the pre-test. Findings: Students in the AC and AT-KR group performed better in some ventilation and compression skills than the students in the control group. Implications for Research and Practice: Usage of advanced technical feedback devices are recommended to enhance CPR skill acquisition.

Anahtar Kelimeler

Motor learning Skill acquisition CPR Basic life support

Kaynakça

• Ashton, A., McCluskey, A., Gwinnutt, C. L., & Keenan, A. M. (2002). Effect of rescuer fatigue on performance of continuous external chest compressions over 3 min. Resuscitation, 55(2), 151-155.
• Barrow, H. M., & Brown, J. P. (1988). Man and movement: Principles of physical education (4th ed.). Philadelphia: Lea & Febiger.
• Baubin, M., Schirmer, M., Nogler, M., Semenitz, B., Falk, M., Kroesen, G., ... & Gilly, H. (1996). Rescuer's work capacity and duration of cardiopulmonary resuscitation. Resuscitation, 33(2), 135-139.
• Brennan, R. T., & Braslow, A. (1995). Skill mastery in cardiopulmonary resuscitation training classes. The American Journal of Emergency Medicine, 13(5), 505-508.
• Brennan, R. T., & Braslow, A. (1998). Skill mastery in public CPR classes. The American Journal of Emergency Medicine, 16(7), 653-657.
• Braslow, A., Brennan, R. T., Newman, M. M., Bircher, N. G., Batcheller, A. M., & Kaye, W. (1997). CPR training without an instructor: development and evaluation of a video self-instructional system for effective performance of cardiopulmonary resuscitation. Resuscitation, 34(3), 207-220.
• Buleon, C., Parienti, J. J., Halbout, L., Arrot, X., Regent, H. D. F., Chelarescu, D., ... Hanouz, J. L. (2013). Improvement in chest compression quality using a feedback device (CPRmeter): A simulation randomized crossover study. The American Journal of Emergency Medicine, 31(10), 1457-1461.
• Cason, C. L., Trowbridge, C., Baxley, S. M., & Ricard, M. D. (2011). A counterbalanced cross-over study of the effects of visual, auditory and no feedback on performance measures in a simulated cardiopulmonary resuscitation. BMC Nursing, 10(1), 15.
• Chamberlain, D. A., Hazinski, M. F., European Resuscitation Council, & American Heart Association (2003). Education in resuscitation. Resuscitation, 59(1), 11-43.
• Couper, K., & Finn, J. (2013). Real-time feedback during basic life support training: does it prevent skill decay? Resuscitation, 84(8), 1005-1006.
• Deo, R., & Albert, C. M. (2012). Epidemiology and genetics of sudden cardiac death. Circulation, 125(4), 620-637. 100 Leyla SARAC / Eurasian Journal of Educational Research 72 (2017) 83-106
• George, A. L. (2013). Molecular and genetic basis of sudden cardiac death. The Journal of Clinical Investigation, 123(1), 75-83.
• Grzeskowiak, M., Bartkowska-Sniatkowska, A., Rosada-Kurasinska, J., & Puklinska, K. (2008). A survey of basic resuscitation knowledge among medical personnel of a paediatric hospital. Anestezjologia İntensywna Terapia, 41(3), 155-158.
• Hightower, D., Thomas, S. H., Stone, C. K., Dunn, K., & March, J. A. (1995). Decay in quality of closed-chest compressions over time. Annals of Emergency Medicine, 26(3), 300-303. Hong,
• D. Y., Park, S. O., Lee, K. R., Baek, K. J., & Shin, D. H. (2012). A different rescuer changing strategy between 30: 2 cardiopulmonary resuscitation and hands-only cardiopulmonary resuscitation that considers rescuer factors: a randomised cross-over simulation study with a time-dependent analysis. Resuscitation, 83(3), 353-359.
• Hostler, D., Everson-Stewart, S., Rea, T. D., Stiel, I. G., Callaway C. W., Kudenchuk, P. J., … Nichol, G. (2011). Effect of real-time feedback during cardiopulmonary resuscitation outside hospital: prospective, cluster-randomised trial. BMJ, 342, d512.
• Josephson, M., & Wellens, H. J. (2004). Implantable defibrillators and sudden cardiac death. Circulation, 109(22), 2685-2691.
• Kaye, W., Rallis, S. F., Mancini, M. E., Linhares, K. C., Angell, M. L., Donovan, D. S., Finger, J. A. (1991). The problem of poor retention of cardiopulmonary resuscitation skills may lie with the instructor, not the learner or the curriculum. Resuscitation, 21(1), 67-87.
• Krikscionaitiene, A., Stasaitis, K., Dambrauskiene, M., Dambrauskas, Z., Vaitkaitiene, E., Dobozinskas, P., & Vaitkaitis, D. (2013). Can lightweight rescuers adequately perform CPR according to 2010 resuscitation guideline requirements? Emergency Medicine Journal, 30(2), 159-160.
• Lucia, A., Jose, F., Perez, M., Elvira, J. C., Carvajal, A., Alvarez, A. J., & Chicharro, J. L. (1999). The importance of physical fitness in the performance of adequate cardiopulmonary resuscitation. Chest, 115(1), 158-164.
• Magill, R. A. (2004). Magill, R. A. (2004). Motor control and learning: Concepts and applications (7th ed.).
• Dubuque, IA: McGraw-Hill. McDonald, C. H., Heggie, J., Jones, C. M., Thorne, C. J., & Hulme, J. (2012). Rescuer fatigue under the 2010 ERC guidelines, and its effect on cardiopulmonary resuscitation (CPR) performance. Emergency Medicine Journal, 30(8), 623-627.
• Meissner, T. M., Kloppe, C., & Hanefeld, C. (2012). Basic life support skills of high school students before and after cardiopulmonary resuscitation training: a longitudinal investigation. Scandinavian Journal of Trauma, Resuscitation, and Emergency Medicine, 20(1), 31.
• Miyadahira, A. M. (2001). Motor capacities involved in the psychomotor skills of the cardiopulmonary resuscitation technique: recommendations for the teaching-learning process. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 35(4), 366-373.
• Nolan, J. P., Soar, J., Zideman, D. A., Biarent, D., Bossaert, L. L., Deakin, C., ... Böttiger, B. (2010). European resuscitation council guidelines for resuscitation 2010 section 1. Executive summary. Resuscitation, 81(10), 1219-1276.
• Ock, S. M., Kim, Y. M., hye Chung, J., & Kim, S. H. (2011). Influence of physical fitness on the performance of 5-minute continuous chest compression. European Journal of Emergency Medicine, 18(5), 251-256.
• Ochoa, F. J., Ramalle-Gomara, E., Lisa, V., & Saralegui, I. (1998). The effect of rescuer fatigue on the quality of chest compressions. Resuscitation, 37(3), 149-152.
• O’Rourke, M. F. (2005). Reality of out of hospital cardiac arrest. Heart, 91(12), 1505-1506.
• Parnell, M. M., & Larsen, P. D. (2007). Poor quality teaching in lay person CPR courses. Resuscitation, 73(2), 271-278.
• Peberdy, M. A., Silver, A., & Ornato, J. P. (2009). Effect of caregiver gender, age, and feedback prompts on chest compression rate and depth. Resuscitation, 80(10), 1169-1174.
• Pierce, E. F., Eastman, M. W., McGowan, R. W., & Legnola, M. L. (1992). Metabolic demands and perceived exertion during cardiopulmonary resuscitation. Perceptual and Motor Skills, 74(1), 323-328.
• Roppolo, L. P., Wigginton, J. G., & Pepe, P. E. (2009). Revolving back to the basics in cardiopulmonary resuscitation. Minerva Anestesiologica, 75(5), 301-305.
• Russo, S. G., Neumann, P., Reinhardt, S., Timmermann, A., Niklas, A., Quintel, M., & Eich, C. B. (2011). Impact of physical fitness and biometric data on the quality of external chest compression: A randomised, crossover trial. BMC Emergency Medicine, 11(1), 20.
• Sage, G. H. (1984). Motor learning and control: A neuropsychological approach. Dubuque, Iowa: W.C. Brown.
• Sarac, L. (2006). Effects of augmented feedback on cardiopulmonary resuscittation skill acquisition and retention. Proceedings from the 9th International Sports Sciences Congress. Muğla, Turkey.
• Sayee, N., & McCluskey, D. (2012). Factors influencing performance of cardiopulmonary resuscitation (CPR) by Foundation Year 1 hospital doctors. The Ulster Medical Journal, 81(1), 14-18.
• Schmidt, R. A., & Lee, T. D. (2011). Motor control and learning: A behavioral emphasis (5th ed.). Champaign, IL: Human Kinetics. 102 Leyla SARAC / Eurasian Journal of Educational Research 72 (2017) 83-106
• Schmidt, R. A., & Wrisberg, C. A. (2000). Motor learning and performance: A problem-based learning approach (2nd ed.). Champaign, IL: Human Kinetics.
• Skorning, M., Beckers, S. K., Brokmann, J. C., Rörtgen, D., Bergrath, S., Veiser, T., ... Rossaint, R. (2010). New visual feedback device improves performance of chest compressions by professionals in simulated cardiac arrest. Resuscitation, 81(1), 53-58.
• Soar, J., Mancini, M. E., Bhanji, F., Billi, J. E., Dennett, J., Finn, J., ... Morley, P. T. (2010). International consensus on cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care science with treatment recommendations. Part 12: education, implementation, and teams. Resuscitation, 81(1), e288-e332.
• Spooner, B. B., Fallaha, J. F., Kocierz, L., Smith, C. M., Smith, S. C., & Perkins, G. D. (2007). An evaluation of objective feedback in basic life support (BLS) training. Resuscitation, 73(3), 417-424.
• Sutton, R. M., Nadkarni, V., & Abella, B. S. (2012). “Putting it all together” to improve resuscitation quality. Emergency Medicine Clinics of North America, 30(1), 105-122.
• Tekelioglu, B. K., Cakici, M., Tansu, Y., Hayrioglu, N., & Buyukyilmaz, Y. (2010). Survey study: To evaluate initial BLS/AED provider courses candidates background knowledge and social demographical distribution at initial BLS/AED and first aid training. Resuscitation, 81(2), S90-S91.
• Valenzuela, T. D., Roe, D. J., Nichol, G., Clark, L. L., Spaite, D. W., & Hardman, R. G. (2000). Outcomes of rapid defibrillation by security officers after cardiac arrest in casinos. New England Journal of Medicine, 343(17), 1206-1209. Terzioglu F., Boztepe H., Duygulu S., Tuna Z.,
• Kapucu S, & Ozdemir L. (2013). Simulasyon egitiminin onemli bir bileseni: Cozumleme [An important component of simulation training: Debriefing]. Cumhuriyet Nursing Journal, 2(2), 57-63.
• Todd, K. H., Braslow, A., Brennan, R. T., Lowery, D. W., Cox, R. J., Lipscomb, L. E., & Kellermann, A. L. (1998). Randomized, controlled trial of video self-instruction versus traditional CPR training. Annals of Emergency Medicine, 31(3), 364-369.
• Tomlinson, A. E., Nysaether, J., Kramer-Johansen, J., Steen, P. A., & Dorph, E. (2007). Compression force–depth relationship during out-of-hospital cardiopulmonary resuscitation. Resuscitation, 72(3), 364-370.
• Trowbridge, C., Parekh, J. N., Ricard, M. D., Potts, J., Patrickson, W. C., & Cason, C. L. (2009). A randomized cross-over study of the quality of cardiopulmonary resuscitation among females performing 30:2 and hands-only cardiopulmonary resuscitation. BMC Nursing, 8(1), 6.
• Tucker, K. J., Larson, J. L., Idris, A., & Curtis, A. B. (1995). Advanced cardiac life support: update on recent guidelines and a look at the future. Clinical Cardiology, 18(9), 497-504.
• Wellens, H. J., Gorgels, A. P., & de Munter, H. (2003). Cardiac arrest outside of a hospital: how can we improve results of resuscitation?. Circulation, 107(15), 1948-1950.
• Wenzel, V., Idris, A. H., Banner, M. J., Fuerst, R. S., & Tucker, K. J. (1994). The composition of gas given by mouth-to-mouth ventilation during CPR. Chest, 106(6), 1806-1810.
• Wenzel, V., Lehmkuhl, P., Kubilis, P. S., Idris, A. H., & Pichlmayr, I. (1997). Poor correlation of mouth-to-mouth ventilation skills after basic life support training and 6 months later. Resuscitation, 35(2), 129-134.
• Wiese, C. H., Wilke, H., Bahr, J., & Graf, B. M. (2008). Practical examination of bystanders performing Basic Life Support in Germany: a prospective manikin study. BMC Emergency Medicine, 8(1), 14.
• Wik, L., Myklebust, H., Auestad, B. H., & Steen, P. A. (2005). Twelve-month retention of CPR skills with automatic correcting verbal feedback. Resuscitation, 66(1), 27-30.
• Wik, L., Myklebust, H., Auestad, B. H., & Steen, P. A. (2002). Retention of basic life support skills 6 months after training with an automated voice advisory manikin system without instructor involvement. Resuscitation, 52(3), 273-279.
• Wik, L., Thowsen, J., & Steen, P. A. (2001). An automated voice advisory manikin system for training in basic life support without an instructor. A novel approach to CPR training. Resuscitation, 50(2), 167-172.
• Woollard, M., Poposki, J., McWhinnie, B., Rawlins, L., Munro, G., & O'Meara, P. (2012). Achy breaky makey wakey heart? A randomised crossover trial of musical prompts. Emergency Medicine Journal, 29(4), 290-294.
• Wyss, C. A., Fox, J., Franzeck, F., Moccetti, M., Scherrer, A., Hellermann, J. P., & Lüscher, T. F. (2010). Mechanical versus manual chest compression during CPR in a cardiac catherisation setting. Cardivascular Medicine, 13(3), 92-96.
• Yeung, J., Meeks, R., Edelson, D., Gao, F., Soar, J., & Perkins, G. D. (2009). The use of CPR feedback/prompt devices during training and CPR performance: a systematic review. Resuscitation, 80(7), 743-751.
• Young, D. E., Schmidt, R.A., & Lee, T. D. (2001). Skill learning: Augmented feedback. In W. Karwowski (Ed.), International encyclopedia of ergonomics and human factors (pp. 558-561). London: Taylor and Francis.
• Zapletal, B., Greif, R., Stumpf, D., Nierscher, F. J., Frantal, S., Haugk, M., ... Fischer, H. (2013). Comparing three CPR feedback devices and standard BLS in a