İngilizce Öğretmenlerinin Öz Yeterliklerinin, Kullandıkları Dil Öğretim Yöntemini Yordayıcılığı

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 78, 183 - 202, 20.11.2018

Semih Kaygısız Sengul S. Anagun Engin Karahan

Öz

Problem Durumu: Yabancı bir dil bilme ihtiyacının giderek arttığı
günümüzde bilim, sanayi, ticaret, edebiyat ve turizm gibi pek çok alanda geçer
dil olarak kabul edilen İngilizcenin öğrenilmesi ve öğretilmesi daha da önemli
hale gelmiştir. Ülkemizde de bu doğrultuda çeşitli adımlar atılmış ancak
bireylerin ilkokuldan itibaren İngilizce eğitimi almalarına rağmen pek çok kişi
İngilizce iletişim kurmada yetersiz kalmıştır. Yabancı dil öğretiminde
başarısızlığın pek çok sebebi olmakla birlikte, bu sebeplerden birisi de
öğretmen yeterlikleridir. Hem küresel hem de yerel düzeyde yaşanan gelişmeler
ve değişen ihtiyaçlar doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı değişen şartlara
uyum sağlayabilmek ve uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirebilmek için hem
öğretmen yeterliklerini güncellemiş hem de öğretim programlarında değişikliğe
gitmiştir. Öğretmenlerin gerekli mesleki yeterliklere sahip olmaları aldıkları eğitime
bağlı olduğu kadar mesleki görev ve sorumluluklarını yerine getirebileceklerine
olan inançları olarak tanımlanan öz yeterliklerine de bağlıdır. Alanyazında pek
çok çalışmada öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının başvurdukları eğitim
öğretim uygulamalarını, oluşturdukları sınıf atmosferini, öğretim içeriğini ve
sınıf yönetimi becerilerini etkilediği ortaya koyulmuştur. Yenilenen İngilizce
öğretim programlarında öğrencilere iletişimsel yeterliğin kazandırılmasının
altı ısrarla çizilmiştir. Bu da yenilenen İngilizce öğretim programlarında
benimsenen yaklaşımlardan birisinin İletişim Odaklı Dil Öğretimi olduğunun bir
göstergesidir. Öğretmenlerin mesleki yeterliklerine yönelik sahip olduğu
olumsuz düşüncelerin, onların sınıflarında kullanacağı öğretim yöntem ve
tekniklerinden sınıf yönetimlerine kadar pek çok faktörü olumsuz
etkileyebileceği göz önüne alındığında öğretmenlerin öz yeterlik inançlarının
incelenmesi bu olumsuz etkinin önüne geçebilmek için önemli bir adım olacaktır.
Bu doğrultuda İngilizce öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile kullandıkları
dil öğretim yöntemi arasındaki ilişkinin incelenmesi İngilizce öğretiminde
istenilen düzeye ulaşmak için önemli görülmektedir.

Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, İngilizce öğretmenlerinin öz yeterlik
inançları ile kullandıkları dil öğretim yöntemi arasındaki ilişkiyi
incelemektir.

Araştırmanın
Yöntemi: İngilizce öğretmenlerinin
İngilizce öğretimi bağlamında öz yeterlikleri ile kullandıkları dil öğretim
yöntemi arasındaki ilişkiyi inceleyen bu araştırmada, İngilizce öğretimi
bağlamında öz yeterliğin kullanılan dil öğretim yöntemini yordadığı şeklinde
bir teorik model oluşturulmuş ve bu model yapısal eşitlik modeli kapsamında
açıklanmıştır. Bu araştırma korelasyonel desende tasarlanmıştır. Alanyazında
kimi çalışmalarda bu araştırmanın değişkenleri arasında anlamlı ilişkiler
bulunmuştur. Alanyazında yer alan bu ilişkiden yola çıkarak, İngilizce öğretimi
bağlamında öz yeterliğin kullanılan dil öğretim yönteminin bir yordayıcısı
olabileceği düşünülmüştür. Araştırmada 2016-2017 ve 2017-2018 eğitim öğretim
yıllarında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan 367 İngilizce
öğretmeninden uygun örnekleme yolu ile elde edilen veriler kullanılmıştır.
Araştırmada öğretmenlerin öz yeterlik inançları “İngilizce Öğretimi Bağlamında
Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği” ile kullandıkları dil öğretim yöntemi ise “Dil
Öğretim Yöntemi Ölçeği” ile toplanmıştır. İngilizce Öğretimi Bağlamında
Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeğinin Türkçe formu yapılan doğrulayıcı faktör analizi
sonucunda “Sınıf Yönetimi ve İyileştirici Eylemlerde Bulunmada Yeterlik”,
“Değerlendirme ve Materyal Seçiminde Yeterlik”, “Dil Becerileri ve Dil
Düzeylerine Göre Öğretimde Yeterlik”, “Dil Alanlarını Öğretme ve Hata
Düzeltmede Yeterlik”, “Yaşa Uygun Öğretimde Yeterlik” ve “Temel Mesleki
Yeterlik” olmak üzere altı alt boyuttan oluşmuştur. Ölçeğin Türkçe formunun
güvenirliğinin tespit edilmesi için de iç tutarlık yöntemi kullanılmış ve
Türkçe formun geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Dil
Öğretim Yöntemi Ölçeğinin orijinal faktör yapısının elde edilen veriler ile
doğrulanıp doğrulanmadığının tespit edilmesi için doğrulayıcı faktör analizi
yapılmış ve ölçek “İletişim Temelli Öğretim” ve “Dil Bilgisi Temelli Öğretim”
olmak üzere iki alt boyuttan oluşmuştur. Ölçeğin güvenirliğinin tespit edilmesi
için de iç tutarlık yöntemi kullanılmış ve ölçeğin geçerli ve güvenilir bir
ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Toplanan verilerin analizi SPSS 22 ve SPSS
AMOS 24 veri analiz programları ile yapılmıştır. İngilizce öğretimi bağlamında
öz yeterlik düzeyi ile kullanılan dil öğretim yöntemini belirlemek için
betimleyici istatistikler, bu değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi
için Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Analizi; araştırma kapsamında
oluşturulan yapısal eşitlik modelinin test edilmesi için ise Yol Analizi
kullanılmıştır.

Araştırmanın
Bulguları: Araştırma sonucunda
İngilizce öğretmenlerinin İngilizce öğretimi bağlamında öz yeterliklerinin
yüksek olduğu ve İletişim Temelli Öğretimi daha fazla kullandıkları
bulunmuştur. Ayrıca İngilizce öğretmenlerinin İngilizce öğretimi bağlamında öz
yeterliklerinin İletişim Temelli Öğretimi ile anlamlı ve pozitif (r= .45, p<
.01); Dil Bilgisi Temelli Öğretim ile de anlamlı ve negatif yönde bir ilişki gösterdiği
bulunmuştur (r= -.44, p< .01). Yol analizi sonuçları ise İngilizce öğretimi
bağlamında öz yeterliğin İletişim Temelli Öğretimin anlamlı ve pozitif (β= .66,
p<.00); Dil Bilgisi Temelli Öğretimin ise anlamlı ve negatif bir yordayıcısı
olduğunu göstermiştir (β= -.63, p< .00). Bu sonuçlara göre İngilizce
öğretimi bağlamında öz yeterlik, İletişim Temelli Öğretim kullanımının %43’ünü;
Dil Bilgisi Temelli Öğretimin ise %40’ını açıklamaktadır.

Araştırmanın
Sonuçları ve Öneriler: Elde edilen
sonuçlar, İngilizce öğretimi bağlamında öz yeterliğin hem İletişim Temelli
Öğretim hem de Dil Bilgisi Temelli Öğretim ile ilişkili olduğunu göstermiştir.
Bir İngilizce öğretmeni İngilizce öğretimi bağlamında kendisini ne kadar fazla
yeterli hissederse, İletişim Temelli Dil Öğretimi kullanmaya daha fazla yatkın
olacaktır. Yapılan yol analizi sonuçlarına göre ise İngilizce öğretmenlerinin
İletişim Temelli Öğretim kullanmalarının önemli ve anlamlı bir yordayıcısı
olarak İngilizce öğretmenlerinin öz yeterlik inançları bulunmuştur. Araştırma
sonucunda elde edilen bulgulara göre öğretmen yetiştirme programlarında
kesinlikle öğretmenlerin öz yeterlik inançlarını artırmaya yönelik çalışmalara
yer verilmelidir. Öz yeterlik inancının en önemli kaynağının geçmiş deneyimler
olduğu göz önüne alındığında öğretmen adaylarına başarılı deneyimler
geçirecekleri fırsatlar sağlanmalıdır. Özellikle okul deneyimi dersleri bu
husus göz önüne alınarak öğretmen adaylarının başarılı deneyimler
yaşayabilmelerine yönelik dikkatlice planlanmalıdır. Öğretmen adaylarının
gidecekleri okullar, gözlem yapıp ders anlatacakları sınıflar dikkatlice
belirlenmelidir. Öz yeterlik inançları, öğretmenlerin derslerinde başvurdukları
yöntem ve tekniklere ek olarak öğretim programlarına bakış açılarını da
etkileyebildiği için öğretim programları geliştirilirken ve güncellenirken
öğretmen öz yeterlik düzeyleri göz önüne alınmalıdır. Öğretim programlarının
uygulayıcı olan öğretmenlerin öğretim programlarında benimsenen yaklaşıma uygun
yöntem ve teknikleri uygulamaları öz yeterlik düzeyleri ile ilişkili olduğu
için görev yapmakta olan öğretmenlerin öz yeterlik düzeylerinin belirlenmesi ve
artırılması için hizmet içi eğitim çalışmaları yapılabilir. Gelecekte yapılacak
nitel bir araştırma ile İngilizce öğretmenlerinin Dil Bilgisi Temelli Öğretim
kullanmalarının gerekçeleri ve İletişim Temelli Dil Öğretim kullanırken
karşılaştıkları zorluklar belirlenerek bunlara çözüm önerileri getirilebilir.
Ayrıca gelecek araştırmalarda öğretmenlerin kullandıkları dil öğretim
yönteminin diğer yordayıcılarının neler olduğu belirlenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yapısal eşitlik modeli, yol analizi, yabancı dil öğretimi, İngilizce öğretim programı

The Predictive Relationship between Self-Efficacy Levels of English Teachers and Language Teaching Methods

Öz

Purpose:  Considering that
self-efficacies of teachers can affect their educational and instructional
applications, it is probable that self-efficacies of English teachers can
predict the language teaching methods they employ. In this sense, the purpose
of the study was to investigate the correlation between self-efficacies of
English teachers and language teaching methods they employ. Method: This study used quantitative correlational design. 367 English
language teachers participated in the study. ELT Context-Specific Teacher Efficacy Instrument and Language Teaching
Methods Scale were used in order to collect the data. Descriptive statistics,
Pearson's Product-Moment Correlation, and path analysis were used to analyse
the data

Findings: The results
indicated that English teachers’ self-efficacy levels were high and they
employed Communication Oriented Teaching more. There was a statistically
significant correlation between self-efficacies of English teachers and
language teaching methods they employed. The findings also revealed that the self-efficacy
of English teachers was a significant predictor of the language teaching
methods they employed. Implications for
Research and Practice: This study found that as the self-efficacy levels of
English teachers increased, they were more inclined to employ
communication-oriented teaching methods. Therefore, both pre-service and
in-service training should pay attention to the teachers’ self-efficacies.
Self-efficacies of English teachers should be considered as something important
for a desired language teaching experience.

Anahtar Kelimeler

structural equation modelling, path analysis, foreign language teaching, English language curriculum

Kaynakça

• Akbari, R., & Tavassoli, K. (2014). Developing an ELT context-specific teacher efficacy instrument. RELC Journal, 45(1), 27-50. doi: 10.1177/0033688214523345
• Aktas, T. (2005). Yabanci Dil Ogretiminde iletisimsel yeti [Communicative competence in foreign language teaching]. Journal of Language and Linguistic Studies, 1(1), 89-100.
• Appleton, K. (2006). Elementary science teaching. In S. K. A. N. G. Lederman (Ed.), Handbook of research on science education (pp. 493-535). NJ: Lawrence Erlbaum: Mahwah.
• Atbas, E. E. (2004). The effects of students’ entering characteristics and classroom environment experiences on their language learning outcomes in an EFL setting in Turkey (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara. Babaei, M., & Abednia, A. (2016). Reflective teaching and self-efficacy beliefs: Exploring relationships in the context of teaching EFL In Iran.
• Australian Journal of Teacher Education, 41(9), 1-26.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A unifying Theory Of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Bandura, A. (1995). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.
• Bandura, A. (2006). Toward a psychology of human agency. Perspectives on Psychological Science, 1(2), 164-180.
• Buyukozturk, S. (2016). Sosyal bilimler icin veri analizi el kitabi [Handbook of data analysis for social sciences]. Ankara: Pegem Akademi.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 4, 473-490.
• Chacon, C. T. (2005). Teachers’ perceived efficacy among English as a foreign language teachers in middle schools in Venezuela. Teaching and Teacher Education, 21(3), 257-272. doi: 10.1016/j.tate.2005.01.001
• Cheng, H.-F., & Dornye, Z. (2007). The use of motivational strategies in language instruction: the case of EFL teaching in Taiwan. International Journal of Innovation in Language Learning and Teaching, 1(1), 153-174. doi: 10.2167/illt048.0
• Cortina, J. M. (1993). What is coefficient alpha? An examination of Theory and Applications. Journal of Applied Psychology, 78(1), 98-104.
• Crook, C. C. (2016). The predictive relationship between specific teacher characteristics and the perceived sense of teacher self-efficacy of non-native English speaking teachers of English as a foreign language in rural Thailand (Doctor of education). Liberty University, Lynchburg, VA.
• Cobanoglu, R. (2011). Teacher self-efficacy and teaching beliefs as predictors of curriculum implementation in early childhood education (Master thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Cokluk, O., Sekercioglu, G., & Buyukozturk, S. (2016). Sosyal bilimler icin cok degiskenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamalari [Multivariate Statistics for Social Sciences: Lisrel and SPSS]. Ankara: Pegem Akademi.
• Davis, E., Petish, D., & Smithey, J. (2006). Challenges new science teachers face. Review of Educational Research, 76(4), 607-651.
• Dembo, M., & Gibson, S. (1985). Teachers' sense of efficacy: An important factor in school improvement. The Elementary School Journal, 86(2), 173-184.
• Demircan, O. (2012). Yabanci dil ogretim yontemleri [Foreign language teaching methods]. Istanbul: Der Yayinlari.
• Eslami, Z. R., & Fatahi, A. (2008). Teachers' sense of self-efficacy, english proficiency, and instructional strategies: A study of nonnative EFL teachers in Iran. TESL-EJ, 11(4), 1-19.
• Fettahlioglu, P., Ozturk, N., Yucel, M., Kartal, T., & Ekici, G. (2012). Fen Bilgisi ogretmenlerinin ogretmenlik oz-yeterlik inanc duzeylerine gore ogretim programinin boyutlari hakkindaki goruslerinin degerlendirilmesi [Evaluating science teachers’ views about dimensions of teaching programme according to their levels of self-efficacy beliefs]. Necatibey Egitim Fakultesi Elektronik Fen ve Matematik Egitimi Dergisi, 6(2), 103-134.
• Ghaith, G., & Yaghi, H. (1997). Relationships among experience, teacher efficacy, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 13(4), 451-458.
• Ghasemboland, F., & Hashim, F. B. (2013). Teachers’ self-efficacy beliefs and their english language proficiency: a study of nonnative EFL teachers in selected language centers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 103, 890-899. doi: 10.1016/j.sbspro.2013.10.411
• Ghonsooly, B., Khajavy, G. H., & Mahjoobi, F. M. (2014). Self-efficacy and metacognition as predictors of Iranian teacher trainees' academic performance: A path analysis approach. Social and Behavioral Sciences, 98, 590-598.
• Holzberger, D., Philipp, A., & Kunter, M. (2013). How teachers' self-efficacy is related to instructional quality: A longitudinal analysis. Journal of Educational Psychology, 105(3), 774-786.
• Hoy, A. W., & Spero, R. B. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A comparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21, 345-346.
• Kaygisiz, S. (2018). Ingilizce ogretmenlerinin oz yeterlik duzeylerinin kullandiklari dil ogretim yontemini yordayiciligi [The predictability of the self efficacies of ELT teachers for the language teaching methods they employ] (Yuksek lisans tezi). Eskisehir Osmangazi Universitesi, Eskisehir.
• Koca, S. (2012). Okul oncesi ogretmenlerinin muzik ogretimine yonelik ozyeterlik duzeylerinin incelenmesi [An investigation of music teaching self efficacy levels of preschool teachers]. e-Journal of New World Sciences Academy, 8(1), 164-175.
• Korkut, K. (2009). Sinif ogretmenlerinin oz yeterlik inancları ile sinif yonetimi beceri algilari arasindaki iliski [The correlation between level of classroom teachers? Self efficacy beliefs and classroom management ability perceptions] (Yuksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Universitesi, Burdur.
• Lasagabaster, D. (2011). English achievement and student motivation in CLIL and EFL settings. Innovation in Language Learning and Teaching, 5(1), 3-18. doi: 10.1080/17501229.2010.519030
• Lee, J.-A. (2009). Teachers’ sense of efficacy in teaching english, perceived English language proficiency, and attitudes toward the english language: A case of Korean Public Elementary School Teachers (Doctoral dissertation). The Ohio State University, Ohio.
• Li, D. (1998). “It’s always more difficult than you plan and imagine”: Teachers’perceived difficulties in introducing the communicative approach in South Korea. Tesol Quarterly, 32(4), 677-703.
• Lin, H., Gorrell, J., & Taylor, J. (2002). Influence of culture and education on U. S. and Taiwan preservice teachers' efficacy beliefs. The Journal of Educational Research, 96(1), 37-46.
• Maulana, R., Opdenakker, M. C., den Brok, P., & Bosker, R. (2011). Teacher-student interpersonal relationship in Indonesia: profiles and importance to student motivation. Asia Pacific Journal of Education, 31(1), 33-49. doi: 10.1080/02188791.2011.544061
• McKay, S. L. (2003). Teaching English as an international language: Rethinking goals and perspectives. TESL-EJ, 7(1), 1-5. Ministry of National Education. (2017). Ortaogretim Ingilizce dersi ogretim programi [English Language Curriculum]. Ankara.
• Mirici, İ. H. (2001). Cocuklara yabanci dil ogretimi: Ilkogretim 4. ve 5. siniflar ornegi [Teaching foreign language to children: 4th and 5th grades example]. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Mojavezi, A., & Tamiz, M. P. (2012). The Impact of Teacher Self-efficacy on the Students’ motivation and achievement. Theory and Practice in Language Studies, 2(3), 483-491.
• Mutlu, G. (2017). Linking EFL learning environment characteristics to persistence in EFL learning: A mixed-design study (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
• Okmen, B., & Kilic, A. (2016). Research about the level of using language teaching methods and its effect on some variables: in Turkey. Universal Journal of Educational Research, 4(9), 1994-2001.
• Phan, N., & Locke, T. (2016). Vietnamese teachers’ self-efficacy in teaching English as a foreign language does culture matter? English Teaching: Practice & Critique, 15(1), 105-128.
• Rastegar, M., & Memarpour, S. (2009). The relationship between emotional intelligence and self-efficacy among Iranian EFL teachers. System, 37, 700-707.
• Sangueza, C. R. (2010). Pre-service elementary science teaching self-efficacy and teaching practices: A mixed-methods, dualphase, embedded case study (Doctoral dissertation). University of Nevada, Las Vegas.
• Scholz, U., Dona, B. G., Sud, A., & Schwarzer, R. (2002). Is general self-efficacy a universal construct? European Journal of Psychological Assessment, 18(3), 242-251.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling (Third Edition ed.). New York: Routledge. Shim, J.-w. (2001). The teacher efficacy beliefs of korean teachers of english as a foreign language (Doctoral dissertation). The Ohio State University, Ohio.
• Sumer, N. (2000). Yapisal esitlik modelleri: Temel kavramlar ve ornek uygulamalar [structural equation modelling: basic concepts and model implementations]. Turk Psikoloji Yazilari, 6(49), 49-74.
• Sekerci, A. (2011). Self-efficacy levels of prep-school instructors and its predictors (Master thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Tavakoli, F. H., Pahlavannezhad, M. R., & Ghonsooly, B. (2017). A mixed methods study of the relationship between cultural capital of senior high school english teachers and their self-efficacy in Iran’s english language classrooms. SAGE, 1-16. doi: 10.1177/2158244017719932
• Topkaya, E. Z., & Yavuz, A. (2011). Democratic values and teacher self-efficacy perceptions: a case of pre-service english language teachers in Turkey. Australian Journal of Teacher Education, 36(8), 31-48.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Viel-Ruma, K., Houchins, D., Jolivette, K., & Benson, G. (2010). Efficacy beliefs of special educators: The relationships among collective efficacy, teacher self-efficacy, and job satisfaction. Teacher Education and Special Education, 33(3), 225-233.
• Vieluf, S., Kunter, M., & Vijver, F. J. R. v. d. (2013). Teacher self-efficacy in cross-national perspective. Teaching and Teacher Education, 35, 92-103.
• Wei, M., den Brok, P., & Zhou, Y. (2009). Teacher interpersonal behaviour and student achievement in English as a foreign language classrooms in China. Learning Environments Research, 12(3), 157-174.
• Wei, M., & Onsawad, A. (2007). English teachers’ actual and ideal interpersonal behavior and students’ outcomes in secondary schools of Thailand. The Journal of Asia TEFL, 4(2), 95-121.
• Wei, S. L., & Elias, H. (2011). Relationship between students’ perceptions of classroom environment and their motivation in learning English language. International Journal of Humanities and Social Sciences, 1(21), 240-250.
• Zangenehvandi, M., Farahian, M., & Gholami, H. (2014). On the relationship between efl teachers' critical thinking and self-efficacy. Modern Journal of Language Teaching Methods, 4(2), 286-298.