Trap Music in Turkey: Critical Possibilities of the Industrial Music

Yıl 2024, , 297 - 310, 31.12.2024

Sezer A. Kına

https://doi.org/10.31722/ejmd.1493156

Öz

The logic of production of industrial cultural commodities is inherent to the functioning of capitalism. Music, which is an artistic expression formed by the organisation of sound consisting of vibrations according to a specific set of rules and logic of production, is also considered among these. In parallel to this, music can also encompass a socially and politically critical discursive structure, as it can sometimes produce a circle or oppositional publicness around it. Rap music, the musical output of hip hop culture, and its new variant trap music, which emerged in the 2010s, have a unique position in Turkey in terms of the aforementioned criticalism. On the other hand, it is difficult to say that (t)rap music is also detached from industrial functioning in its production, text and distribution practices. From this tangible situation, this study has aimed to analyze the critical authenticity of Turkish trap music within the framework of the approaches developed by Theodor W. Adorno, one of the Frankfurt School theorists, on the sociology of music. Five songs of Ezhel, the most listened to singer in Turkey for four years in a row on the online listening platform Spotify between 2018-2021, determined by the purposive sampling technique, have analysed through critical discourse analysis. In this way, both the critical themes and social references in the texts have focused on and the industrial concession on the critical publicness of trap music has questioned.

Anahtar Kelimeler

Industrial Music, Critical Music, Trap, Ezhel, Sercan İpekçioğlu

Teşekkür

The author would like to thank Prof. Oğuzhan Taş for his contributions.

TÜRKİYE’DE TRAP MÜZİK: ENDÜSTRİYEL MÜZİĞİN ELEŞTİREL İMKÂNLARI

Öz

Endüstriyel kültür metalarının üretim mantığı kapitalizmin işleyişine içkindir. Titreşimlerden meydana gelen sesin belirli kurallar silsilesine ve üretim mantığına göre örgütlenmesiyle oluşan sanatsal bir anlatım olan müzik de bunlar arasında konumlandırılmaktadır. Bunun yanı sıra müzik, yer yer etrafında bir çevre veya muhalif kamusallık üretebildiğinden ötürü toplumsal ve siyasal anlamda eleştirel bir söylemsel dizge de barındırabilmektedir. Hip hop kültürünün müzikal çıktısı olan rap müzik ve onun 2010’lu yıllardaki yeni varyantı trap müzik, bahsi edilen eleştirellik bağlamında Türkiye’de özgün bir konuma sahiptir. Öte yandan (t)rap müziğin de üretim, metin ve dağıtım pratiklerinde endüstriyel işleyişten bağışıklığı bulunmamaktadır. Bu somut durumdan hareketle çalışmada Frankfurt Okulu teorisyenlerinden Theodor W. Adorno’nun müzik sosyolojisi üzerine geliştirdiği yaklaşımları takip edilerek Türkçe trap müziğin eleştirel özgünlüğünün çözümlenmesi amaçlanmıştır. 2018-2021 yılları arasında çevrimiçi dinleme platformu Spotify üzerinden Türkiye’de dört yıl üst üste en çok dinlenen şarkıcı olan Ezhel’in güdümlü örneklem tekniğiyle belirlenen beş şarkısı eleştirel söylem çözümlemesiyle ele alınmıştır. Böylelikle bir taraftan metinlerdeki eleştirel temalara ve içeriğin toplumsal referanslarına odaklanılırken, diğer taraftan trap müziğin eleştirel kamusallığı üzerindeki endüstriyel icazet sorgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endüstriyel Müzik, Eleştirel Müzik, Trap, Ezhel, Sercan İpekçioğlu

Teşekkür

Yazar, katkılarından ötürü Prof. Dr. Oğuzhan Taş'a teşekkür eder.

Kaynakça

• Adorno, T. W. (1976). Introduction to the sociology of music (Çev. E. B. Ashton). New York: The Seabury Press. (Orijinal yayın tarihi, 1962)
• Adorno, T. W. (1990). On popular music. Simon Frith ve Andrew Goodwin (Ed.), On record: Rock, pop and the written word içinde (256-267. ss.). Londra: Routledge Books. (Orijinal yayın tarihi, 1941)
• Adorno, T. W. (2019a). Müziğin toplumsal durumu üzerine (Çev. Ş. Öztürk). Ş. Öztürk (Ed.), Theodor W. Adorno – Müzik yazıları: Bir seçki içinde (48-98. ss.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1933)
• Adorno, T. W. (2019b). Müziğin fetiş niteliği ve müzik dinlemedeki gerileme üzerine (Çev. Ş. Öztürk). Ş. Öztürk (Ed.), Theodor W. Adorno – Müzik yazıları: Bir seçki içinde (141-177. ss.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1938)
• Adorno, T. W. (2019c). Günümüzde felsefe ile müziğin ilişkisi üzerine (Çev. Ş. Öztürk). Ş. Öztürk (Ed.), Müzik yazıları: Theodor W. Adorno – Müzik yazıları: Bir seçki içinde (192-220. ss.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1953)
• Certeau, M. d. (2008). Gündelik hayatın keşfi I: Eylem, uygulama, üretim sanatları (Çev. L. Arslan Özcan). Ankara: Dost Kitabevi. (Orijinal yayın tarihi, 1980)
• Durna, T. ve Kubilay, Ç. (2010). Söylem kuramları ve eleştirel söylem çözümlemeleri. T. Durna (Ed.), Medyadan söylemler içinde (47-81. ss.). İstanbul: Libra Kitap.
• Fairclough, N. ve Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis. T. A. van Dijk (Ed.), Discourse studies: A multidisciplinary introduction içinde (258-284. ss.). Londra: Sage Publishing.
• Gökalp, Z. (1923). Türkçülüğün esasları. Ankara: Milli İçtimaiyat Kitaphanesi.
• Güngör, N. (1993). Arabesk: Sosyokültürel açıdan arabesk müzik. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• İçözü, T. (2020). Spotify, Türkiye için 2020 özetini açıkladı. Webrazzi. Erişim adresi https://webrazzi.com/2020/12/01/spotify-turkiye-icin-2020-ozetini-acikladi/
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi, 1974)
• Marshall, G. (2009). Sosyoloji sözlüğü (Çev. O. Akınhay ve D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1998)
• Mimaroğlu, İ. (1991). Elektronik müzik. İstanbul: Pan Kitap.
• Önder, N. (2021). Spotify Wrapped çıktı: İşte 2021’in “en”leri!. Marketing Türkiye. Erişim adresi https://www.marketingturkiye.com.tr/haberler/spotify-wrapped-2021/
• Özbek, M. (2013). Popüler kültür ve Orhan Gencebay arabeski. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öztürk, Ş. (2019). Sunuş. Ş. Öztürk (Ed.), Theodor W. Adorno – Müzik yazıları: Bir seçki içinde (7-29. ss.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Say, A. (1997). Müzik tarihi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Smith, N. (2006). Yeni küresellik, yeni şehircilik: Küresel kentsel strateji olarak soylulaştırma (Çev. İ. Urkun-Bowe ve İ. Gündoğdu). TMMOB Șehir Plancıları Odası Planlama Dergisi, 36, 13-25. Erişim adresi https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/fbce4c1d7c425ba_ek.pdf
• Stokes, M. (2009). Türkiye’de arabesk olayı (Çev. H. Eryılmaz). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tarhan, B. A. (2017). Ankara, kent ve modernleşme. F. Ş. Cantek (Ed.), Sanki viran Ankara içinde (107-148. ss.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ulukan, G. (2018). Spotify, 2018’in en çok dinlenen sanatçılarını açıkladı. Webrazzi. Erişim adresi https://webrazzi.com/2018/12/04/spotify-2018in-en-cok-dinlenen-sanatcilarini-acikladi/
• Ulukan, G. (2019). Spotify, 2019’un en çok dinlenenlerini açıkladı. Webrazzi. Erişim adresi https://webrazzi.com/2019/12/03/spotify-2019-wrapped/
• We Are Social. (2024). Digital 2024: Global overview report. Erişim adresi https://wearesocial.com/uk/blog/2024/01/digital-2024-5-billion-social-media-users/