Yozgat (Sürmeli) Style on Kabak Kemane

Yıl 2020, Sayı: 17, 277 - 285, 31.12.2020

Özgür Çelik

https://doi.org/10.31722/ejmd.844817

Öz

The kabak kemane is a bowed instrument which was performed in local repertory in the mountain villages of Western Anatolia mostly by the Yörüks until 1950s before being performed at TRT. After taking place in Yurttan Sesler Ensemble at TRT, it started to be performed in folk songs of different regions, too. Kabak kemane, which started to be taught academically in Turkish music conservatories after Yurttan Sesler, has become an instrument performed in Turkish folk music choirs of the Ministry of Culture, in instrumental ensembles and in the albums of folk music singers, therefore; it has started to be performed with bağlama ensembles and other folk music instruments in every region's folk songs. In these collective performances, especially when the style is in question, the most important instruments that must be in harmony when played together with kabak kemane are stringed and plectrumed instruments such as the bağlama, cura and divan belonging to bağlama family. One of the repertories and regional styles in these collective performances is the folk songs performed with Yozgat or Sürmeli style. Together with kabak kemane’s taking part in Yurttan Sesler Ensemble after bağlama family, kabak kemane has also begun to be played in this local style. This article has been prepared to reveal how and in what way Yozgat (Sürmeli) style is played on the kabak kemane with which bow and finger movements and thus to contribute to the training of kabak kemane, especially in Turkish music conservatories.

Anahtar Kelimeler

Kabak kemane, Turkish folk instrument, style, traditional Turkish folk music, Yozgat style

KABAK KEMANEDE YOZGAT (SÜRMELİ) TAVRI

Öz

Kabak kemane, TRT kurumunda icra edilmeden önce, 1950’lere kadar daha çok Batı Anadolu’nun dağ köylerinde Yörükler tarafından, boğaz havaları, gurbet havaları ve bu dağ köylerinin yerel repertuvarında icra edilmiş bir yaylı çalgıdır. Yurttan Sesler Topluluğu’nda yer almasıyla birlikte, farklı yörelere ait türkülerde de icra edilmeye başlamıştır. Yurttan Sesler Topluluğu’ndan sonra, akademik anlamda Türk müziği konservatuvarlarında da eğitimi verilmeye başlayan kabak kemane, Kültür Bakanlığı’na bağlı Türk halk müziği korolarında, halk müziği sanatçılarının saz topluluklarında ve albümlerinde icra edilen bir çalgı haline dönüşmüş ve dolayısıyla her yörenin türküsünde, bağlama topluluğu ve diğer Türk halk müziği çalgılarıyla birlikte icra edilmeye başlamıştır. Bu toplu icralarda özellikle tavır söz konusu olduğunda, kabak kemanenin birlikte çalarken uyum içerisinde olması gereken çalgıların başında bağlama ve bağlama ailesine ait olan cura ve divan gibi telli ve mızraplı çalgılar gelmektedir. Bu toplu icralardaki repertuvardan ve yöre tavırlarından birisi de Yozgat (Sürmeli) tavrıyla icra edilen türkülerdir. Kabak kemanenin Yurttan Sesler Topluluğu’nda bağlama ailesinden sonra yer almaya başlamasıyla birlikte kabak kemane çalgısı bu yöre tavrında da icra edilmeye başlamıştır. Bu makalemiz, Yozgat (Sürmeli) tavrının kabak kemanede nasıl ve ne şekilde, hangi yay ve parmak teknikleriyle icra edildiğini ortaya koymak ve böylece, kabak kemanenin özellikle Türk müziği konservatuvarlarındaki eğitimine katkı sağlamak için hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kabak kemane, Türk halk çalgısı, tavır, geleneksel Türk halk müziği, Yozgat tavrı

Kaynakça

• Akdoğu, O. (2001). Kutsal Hazinemiz Türk Halk Müziği. İzmir: Emka Matbaacılık.
• Ayyıldız, Sinan. Üslup, Tavır Kavramları ve İcra Teknikleri Çerçevesinde Türk Halk Müziğinde Süslemeler. İdil, 72 (2020 Ağustos): s. 1290–1334. doi: 10.7816/idil-09-72-09
• Çelik, Ö. (2019) Kabak Kemane İçin Pozisyon Değiştirme Önerileri. Eurasian Journal of Music and Dance, (15), 105-116
• Emnalar, A. (1999). Tüm Yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Güldaş, T. (2012) Bağlama Metodu Etüdler- Pozisyonlar- Tavırlar. İzmir, Ünal Ofset Matbaacılık.
• Kaya, G. E. (2005). Bağlama Metodu. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Köyoğlu, A. (2002). Türk Halk Müziğinde Tezeneler. İzmir.
• Öztürk, Okan Murat. (2002). Anadolu Yerel Müziklerinde Geleneksel İcranın Vazgeçilmez Unsurlarından Biri Olarak ‘Tavır’ Kavramı Üzerine. Halkbilimi ODTÜ THBT Dergisi, 17: 13-17.
• Yener, S. (1987). Bağlama Öğretim Metodu, 3 Cilt. Trabzon: Kuzey Gazetecilik ve Matbaacılık.