Transitivities in Tranformation Phases of Turkish Rap: Resistance, Marginality and Style

Yıl 2021, Sayı: 18, 53 - 69, 30.06.2021

Tunca Arıcan

https://doi.org/10.31722/ejmd.956687

Cited By: 2

Öz

Rap music, which arose in the ghettos of America in the 1970s and started to be performed in almost every language in time, has undergone changes both in terms of musical form and culture until today. Rap music, which emerged as a party and dance music and is often associated with violence, drugs and conflicts, has turned into a music scene that also deals with social issues in time. Turkish rap scene has evolved into different forms both on global and national scale with the influence of socio-political conditions and interacted with other scenes. As in the 1990s and 2000s, it is sometimes politicized, and sometimes it is included in the mainstream. In this sense, Turkish rap with its dynamic structure has come to the fore again today, shifting from a “political/subversive” axis to an axis where popularization/becoming mainstream is prominent. In this study, within the framework of Lawrence Grossberg's concepts of “resistance-marginalisation-style”, changing axes of Turkish rap and its periodization 1995-2005, 2005-2015, 2015-present, the transitions between these periods in Turkish rap are discussed. These phases and transitivities are discussed historically and sociologically through the examples from the lyrics of different rap musicians and analyzes of interviews performed with rap musicians.

Anahtar Kelimeler

Turkish Rap, Music Scenes, Resistance, Marginality, Style, Transitivity

TÜRKÇE RAP’İN DÖNÜŞÜM EVRELERİNDE GEÇİŞKENLİKLER: DİRENİŞ, MARJİNALLEŞME ve TARZ

Öz

1970’lerde Amerika’nın gettolarından yükselen ve zaman içinde hemen hemen her dilde icra edilmeye başlayan rap müzik, günümüze kadar müzikal form olarak ve kültürel anlamda değişimler geçirmiştir. Parti ve dans müziği olarak ortaya çıkan, çoğunlukla şiddet, uyuşturucu ve çatışmalarla birlikte anılan rap müzik zamanla toplumsal meseleleri de ele alan bir müzik sahnesine dönüşmüştür. Türkçe rap sahnesi de sosyo-politik koşulların etkisiyle hem küresel hem de ulusal ölçekte farklı formlara evrilmiş, diğer sahnelerle etkileşime geçmiştir. 1990’larda ve 2000’lerde olduğu gibi dönem dönem politikleşmekte kimi zaman da ana akıma dahil olmaktadır. Bu anlamda dinamik bir yapıya sahip Türkçe rap günümüzde tekrar gündeme gelmiş, “politik/muhalif” bir eksenden popülerleşmenin/ana akımlaşmanın öne çıktığı bir eksene kaymıştır. Bu çalışmada Lawrence Grossberg'in “direniş-marjinalleşme-tarz” kavramları çerçevesinde Türkçe rap’in değişen eksenleri ve 1995-2005, 2005-2015, 2015-günümüz dönemselleştirmesi üzerinden Türkçe rap içindeki geçişkenlikler ele alınmaktadır. Söz konusu evreler ve geçişkenlikler farklı rap müzisyenlerinin şarkı sözlerinden örneklerle ve rap müzisyenleriyle yapılmış mülakatların analizleriyle tarihsel ve sosyolojik olarak tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Rap, Müzik Sahneleri, Direniş, Ötekileşme, Tarz, Geçişkenlik

Kaynakça

• Arıcan, T. (2005). Türkçe Hip-Hop Sahnesindeki Bıçkın Delikanlılar. Kırkbudak, 1(4), 74-89.
• Arıcan, T. (2011). Turkish Rap in The Netherlands: Globalization, Diasporic Identity and Cultural Conservatism (Yayımlanmamış doktora tezi), Bergen Üniversitesi Grieg Academy, Bergen.
• Bennett & Kahn-Harris, K. (2004). After Subculture: Critical Studies in Contemporary Youth Culture. Houndmills: Palgrave Macmillan.
• Bourdieu, P. & Eagleton, T. (1997). Doxa and Common Life: An Interview. S. Žižek (Ed.) Mapping Ideology içinde (s. 265-278). London: Verso.
• Bourdieu, P. (2016). Sosyoloji Meseleleri. Çev. L. Ünsaldı, B. Çetin, A. Sümer, M. Gültekin, F. Öztürk, B. Uçar, Ankara: Heretik.
• Chang, J. (2005). Can't Stop, Won't Stop: A History of the Hip-Hop Generation. New York: St. Martin’s Press.
• Condry, Ian. (2006) Hip-Hop Japan: Rap and the Paths of Cultural Globalization. Durham: Duke University Press.
• Çağlar, A. (1998). Popular Culture, Marginality and Institutional Incorporation. Cultural Dynamics, 10(3), 243-261.
• Çınar, Alev. (1999). Cartel: Travels of German-Turkish Rap Music. Middle East Report, 211, 43-44.
• de Certeau, M.(2009). Gündelik Hayatın Keşfi I. Çev. Lale Arslan Özcan, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Diessel, C. (2001). Bridging East and West on the ‘Orient Express’: Oriental Hip-Hop in the Turkish Diaspora of Berlin. Journal of Popular Music Studies, 13(2), 165-187.
• Dilben, F. (2016). Varoşların Sözü: Arabesk-rap: Arabesk Bağlamla Rap Müzik (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dilben, F. (2019) Modernlik, Geleneksellik ve Hınç: Türkiye’de Rap ve Arabesk-Rap Çatışması, Uluslararası Müzik ve Bilimler Sempozyumu, 17-19 Nisan 2019, 279-288, İstanbul: İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Müzikoloji Bölümü.
• Duman, G. (2018). 11. Peron: Bir Yanı Memleket, Bir Yanı Gurbet. İstanbul: Vadi.
• Elflein, D. (1998). “From Krauts with Attitudes to Turks with Attitudes: Some Aspects of Hip-Hop History in Germany.” Popular Music 17(3), 255-265.
• Genç, S. (2015). Almanya’da Türk Argosu ve Rap. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(3), 840-850.
• Gölebakar, Sinem. (2005). 20. Yüzyıl Kültürel Alanında Avangard Sonrası Müzikteki “Aradalık”lar: Arkın Ilıcalı (Mercan Dede) ve Müziği Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Genel Sosyoloji ve Metodoloji Programı.
• Grossberg, L. (1987). The Politics of Music: American Images and British Articulations. Canadian Journal of Political and Social Theory, 11(2), 144-51.
• Hebdige, D. (2003). Kes Yapıştır: Kültür, Kimlik ve Karayip Müziği. Çev. Çağatay Gülabioğlu. İstanbul: Ayrıntı.
• Huq, Rupa. (2006). Beyond Subculture: Pop, Youth and Identity in a Postcolonial World. London: Routledge.
• Ickstadt, H. (1999). Appropriating Difference: Turkish-German Rap, Amerikastudien / American Studies, 44(4), 571-578.
• Kahn-Harris, K. (2007). Extreme Metal: Music and Culture on the Edge. Oxford: Berg.
• Kaya, A. (2001). Sicher in Kreuzberg: Constructing Diasporas: Turkish Hip-Hop Youth in Berlin. Verlag: Transcript.
• Kellner, D. & Best, S. (1999). Rap, Black Rage, and Racial Difference. Enculturation, 2(2), Erişim Tarihi: 13.06.2020,https://pdfs.semanticscholar.org/36b6/de568fb834c781974ccd8d95eadec454fac3.pdf?_ga=2.176373989.1125153227.1583494670-260544247.1583494670
• Keyes, C.H. (1996). At the Crossroads: Rap Music and Its African Nexus. Ethnomusicology 40(2), 223-248.
• Krims, A. (2000). Rap Music and the Poetics of Identity. Edinburgh: Cambridge University Press.
• Muggleton, D. & Weinzierl, R. (Ed.) (2004). The Post-Subcultures Reader. Oxford: Berg.
• Nussbaum, Martha C. (1994). Patriotism and Cosmopolitanism, Boston Review, Erişim Tarihi: 03.06.2021, https://bostonreview.net/archives/BR19.5/nussbaum.php
• Özatik, İ. (2019). Ney Sazının Mevlâna Düşüncesinde Farklı Bir Tasviri “Kavuşma”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 6 (12), 106-123.
• Porter, D. (2003). Rapcore: The Nu-Metal Rap Fusion. Louisville. Plexus Publishing.
• Schloss, J. (2004). Making Beats: The Art of Sample-based Hip-Hop. Middletown: Middletown. University Press.
• Solomon, T. (2005). ‘Living Underground is Tough’: Authenticity and Locality in the Hip-hop Community in Istanbul, Turkey. Popular Music, 24(1), 1-20.
• Solomon, T. (2006). Hardcore Muslims: Islamic Themes in Turkish Rap in Diaspora and in the Homeland. Yearbook for Traditional Music, 38, 59-78.
• Solomon, T. (2015). Self-censorship as Critique: The Case of Turkish Rapper Sagopa Kajmer. Danish Musicology Online Special Edition, 38-52. Erişim Tarihi: 01.05.2021, http://www.danishmusicologyonline.dk/arkiv/arkiv_dmo/dmo_saernummer_2015/dmo_saernummer_2015_musikcensur_02.pdf
• Straw, W. (1991). Systems of Articulation, Logics of Change: Scenes and Communities in Popular Music, Cultural Studies, 5(3), 361-375.
• Swedenburg, T. (2001). Islamic Hip-Hop versus Islamophobia: Aki Nawaz, Natacha Atlas, Akhenaton. T. Mitchell (Ed.), Global Noise: Rap and Hip-Hop Outside the USA içinde (57-85). Wesleyan University Press.
• Turino, T. (2000). Nationalists, Cosmopolitans, and Popular Music in Zimbabwe. Chicago: University of Chicago.
• Ulubilgin, B. (2016). “Performansa Şekil Veren Bir “Alan” Olarak ‘Fullmoon’ Örneği”. Uluslararası Müzik Sempozyumu ‘Müzikte Performans’ 12-14 Ekim 2016, 333-348. Erişim Trihi: 03.04.2021, https://www.academia.edu/30831074/Performansa_Sekil_Veren_Bir_Alan_Olarak_Fullmoon_%C3%96rnek_Olay%C4%B1?auto=download
• Urla, J. (2001). We are all Malcom X: Negu Gorriak, Hip-Hop, and the Basque Political Imaginary, T. Mitchell (Ed.) Global Noise: Rap and Hip-Hop Outside the USA içinde (171-194). Wesleyan University Press.
• Wermuth, M. (2001). Rap in the Low Countries. T. Mitchell (Ed.) Global Noise: Rap and Hip-Hop Outside the USA içinde (149-171). Wesleyan University Press.
• Zaimoğlu, F. (1998). Kafa Örtüsü: Toplumun Kenarından Kanaka Sprak. İstanbul: İletişim.