The Creation of Classical Kemençe Exercises In The Sûzidilârâ Maqam In The Context of Works of III. Selim and Abdülbâkî Nâsır Dede

Yıl 2025, Sayı: 26, 372 - 386, 30.06.2025

Emrah Tuncel

https://doi.org/10.31722/ejmd.1660769

Öz

Classical kemençe, which was introduced to Classical Turkish Music in the 19th century, is an instrument that is difficult to perform and whose learning process can spread over a longer period of time compared to other instruments. This study was conducted in the context of the inclusion of the Suzidilara makam in the training process of the instrument by addressing the issue of vocalizing the maqams rather than the technical difficulties encountered in the training of the instrument. In this direction, exercises were created based on the works of Selim III, who composed the Suzidilara makam. The training of instruments belonging to Classical Turkish Music is not only limited to overcoming technical difficulties, but is also directly related to the perception of the sound world of the maqams that make up the music. In this context, it is aimed that the exercises prepared for the performer candidates who are at the stage of learning the instrument for classical kemençe will play an important role in the process of getting acquainted with the characteristic sound world of the makam. Considering that the most important and unique aspect of Classical Turkish Music is the maqams it contains and the sounds specific to them, that is, the pitches, the primary issues that a performer who is learning the classical kemençe should pay attention to are the pitches and their correct vocalization. It is thought that the exercises prepared within the scope of the study will be both instructive and will contribute positively to the process for the student.

Anahtar Kelimeler

III.Selim , Sûzidilârâ Maqam , Method , Teory

III. SELİM VE ABDÜLBÂKÎ NÂSIR DEDE’NİN ESERLERİ BAĞLAMINDA SÛZİDİLÂRÂ MAKAMINDA KLASİK KEMENÇE ALIŞTIRMALARININ OLUŞTURULMASI

Öz

Klasik Türk Müziği’ne 19. yüzyılda dahil olan klasik kemençe, icrası zor, öğrenme süreci diğer çalgılara kıyasla daha uzun bir zamana yayılabilen bir çalgıdır. Bu çalışma, çalgının eğitiminde karşılaşılan teknik zorluklardan ziyade, makamların seslendirilmesi konusunu ele alarak, Sûzidilârâ makamının çalgının eğitim sürecine dahil edilmesi bağlamında yapılmıştır. Bu doğrultuda, Sûzidilârâ makamını terkip eden III. Selim’e ait eserler temel alınarak alıştırmalar oluşturulmuştur. Klasik Türk Müziği’ne ait çalgıların eğitimi, sadece teknik zorlukları aşmakla sınırlı değil, aynı zamanda müziği oluşturan makamların ses dünyasının algılanmasıyla da doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda klasik kemençe için çalgıyı öğrenme aşamasında olan icracı adaylarına yönelik hazırlanmış alıştırmaların, makamın karakteristik ses dünyasıyla tanışılması sürecinde önemli bir rol oynaması hedeflenmiştir. Klasik Türk Müziği’nin en önemli ve kendine özgü yanının, barındırdığı makamlar ve onlara özgü sesler yani perdeler olduğu düşünülürse, klasik kemençeyi öğrenmekte olan bir icracının özen göstermesi gereken öncelikli konular, perdeler ve onların doğru bir şekilde seslendirilmesidir. Çalışma kapsamında hazırlanan alıştırmaların hem öğretici olacağı hem de öğrenci açısından sürece olumlu yönde katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

III.Selim , Sûzidilârâ Makamı , Metot , Nazariyat

Kaynakça

• Akdoğu, O. (1993). Hüseyin Sâdeddin Arel Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Aksüt, S. (1998) 1. Müzik Kongresi, Türk Musikisi Çalgı Eğitiminde Metod İhtiyacı. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Behar C. (2017). Kan Dolaşımı, Ameliyat ve Musik’i Makamları. İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
• Behar C. (2020). Orada Bir Musıki Var Uzakta XVI. Yüzyıl İstanbulu’nda Osmanlı/Türk Musıki Geleneğinin Oluşumu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Behar, C. (1993). Zaman, Mekân, Müzik Klasik Türk Musikisinde Eğitim (Meşk), İcra ve Aktarım. İstanbul: Afa Yayıncılık,
• Behar, C. (2019). Aşk Olmayınca Meşk Olmaz Geleneksel Osmanlı/Türk Müziğinde Öğretim ve İntikal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cevher, H. (1992). Tanbûri Cemil Bey ve “Rehber-i Mûsıkî. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel Bilimler Anabilim Dalı, İzmir.
• Çakmakoğlu B., Yalgın M. (2006). Kemençe Metodu 1. İzmir: Sade Matbaacılık.
• Demirdirek, S. B. (2024). 20. Yüzyılın İlk Yarısında Klasik Türk Müziği Keman İcrasında Üslup ve Tavır. Yegah Müzikoloji Dergisi, 7(4), 1033-1056. https://doi.org/10.51576/ymd.1579400
• Doğan Sevinç, H. (2023). Üç Telli Klasik Kemençe İçin Tek Tel Üzerinde Pozisyon Geçiş/İniş Alıştırmaları. İstanbul: İtü Yayınevi.
• Eruzun Özel, A. (2006). Üç Telli Klasik kemençe Eğitimine İlişkin Bir Yöntem. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Esen. H. (2006). Klasik Kemençe Metodu. İstanbul: Eyüp Vakfı Yayınları.
• İnternet 1. https://www.devletkorosu.com/
• İnternet 2. https://youtu.be/dTkMjEU159w?t=32
• İrden, S. (2015). Makam Uygulamaları. Konya: Aybil Yayınevi.
• İrden, S. (2020). Türk Musikisinde Düzen-Perde-Makam-Terkib Uygulamaları. İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• İrden, S. (2021). Makamlar-Maqams Albümleri Nota Kitabı. İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• Karadeniz, M.E. (2013). Türk Musikîsinin Nazariye ve Esasları. İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kaygusuz, N. (2024). 4 Telli Kemençe Metodu. İstanbul: İtü Yayınevi.
• Özgen, N. (2006). Klasik Kemençede Eğitim Yöntemleri ve Modern İcra İçin Etütler. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Soydaş, E., Beşiroğlu, Ş.Ş., (2007) Osmanlı Saray Müziğinde Yaylı Çalgılar, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi. Cilt: 4, Sayı: 1
• Tırışkan, A.G. (2000). Hâşim Bey Edvârı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tura, Y. (2001). Kantemiroülu Kitabu ‘İlmi’l Musık’i alâ vechi’l-Hurûfat Mûsıkîyi Harflerle Tesbît ve İcrâ İlminin Kitabı, 2.Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tura, Y. (2006). Nâsır Abdülbâki Dede İnceleme ve Gerçeği Araştırma (Tedkîk ü Tahkik). İstanbul: Pan Yayıncılık.