YENİ KAPİTALİZMDE EMEK POLİTİKALARI VE MEDYA ÇALIŞMA HAYATINDAKİ İZLERİ: GAZETECİLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 207 - 250, 27.05.2024

Ferhat Göçer , Nejdet Atabek

Öz

Güncel üretim pratiklerini imleyen yeni kapitalizmin, emeğin morfolojik yapısında yarattığı yıkımın boyutlarının, medya endüstrisinde çalışan gazetecilerin çalışma koşullarında ne tür zorluklar ve sorunlar ortaya çıkardığı, bu çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Yeni kapitalizmin emek rejiminde hâkim üretim anlayışı; emeği belirsizlik rejimine hapsederek, güvenceden yoksun bırakmaktadır. Aynı zamanda uzun vadeli istihdama dayalı süreçleri ortadan kaldırarak, örgütlü sendikal mücadele pratiklerini de boşa çıkartmaktadır. Uzun çalışma saatleri, emeğin değersizleşmesi ve atıllaşması, yeni kapitalizmde çalışmanın ilmihalini oluşturan başlıca örüntülerdir. Bu gelişmeler ekseninde mevcut çalışma; medya endüstrisinde istihdam edilen gazetecilerin çalışma şartlarını, yaşadıkları sorunları ve deneyimlerine ilişkin süreçleri anlamaya yönelmektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Nitel araştırma yönteminin kendi içerisinde çeşitli araştırma desenleri bulunmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın desenini fenomolojik temelli bir yaklaşım oluşturmaktadır. Çalışmada amaçlı örneklem seçilmiştir. Araştırmanın örneklemini yazılı basında çalışan gazeteciler oluşturmaktadır. Bu kapsamda; Ankara, İstanbul, Kocaeli ve Eskişehir’de yazılı basında çalışan toplam 26 gazeteci ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, gazetecilerin güvencesiz bir şekilde çalıştığı, her an işini kaybetme riski altında yaşadığı, örgütlü bir mücadele içerisinde var olamadığı, düşük ücretlerle uzun saatler çalışmaya zorlandığı belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca, gazetecilerin mesleki emek süreçleri içerisinde, statü ve dikey hareketlilik açısından sağlıklı işleyen bir sürece sahip olmadığı ve mesleki olarak kendilerini geliştirebilecekleri imkânların, çalıştıkları medya mecraları tarafından sağlanmadığı da belirlenen diğer bulguları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kapitalizm, Medya, Gazetecilik, Emek, Güvencesizlik

Kaynakça

• Adaklı, G. (2006). Türkiye'de Medya Endüstrisi. Ütopya Yayınevi.
• Alan, Ü. (2015). Saray'dan Saray'a Türkiye'de Gazetecilik Masalı. Can yayınları.
• Aytaç, Ö.& İlhan, S. (2008). Yeni Kapitalizmin Kaotik Evreni: Belirsizlik, Sömürü ve Ahlâki Kriz. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1), 182-210.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Boyd-Barret, O. (2006). Ekonomi Politik Yaklaşım. L. Yaylagül içinde, Kitle İletişimin Ekonomi Politiği (L. Yaylagül, Çev.). Ankara: Dalbaz Yayıncılık.
• Bourdieu, P. (2017). Karşı Ateşler Neoliberal İstilaya Karşı Direnişe Hizmet Edecek Sözler. (S. Canbolat, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Brown, W. (2021). Halkın Çözülüşü: Neoliberalizmin Sinsi Devrimi (Çev. B.B. Aksoy, Çev.). Metis Yayınları. Bulut Kaderoğlu, Ç. (2019). Sınıfın Sınırlarında Gazeteciler ve Proleterleşme. NotaBene Yayınları.