Pomza Ocağı Atıklarının Aşınma ve Sertlik Değerlerine Etkileri

Yıl 2021, , 457 - 462, 31.12.2021

Can Erenson , Murat Kalkan

https://doi.org/10.31590/ejosat.1039375

Öz

Kaynak yetersizliği ve ihtiyaçların artması, atık malzemelerin değerlendirmesinin önemini her geçen gün artırmaktadır. Bu konuda özellikle yapı malzemelerinin üretim ve değerlendirmesinde atık ve kaynak yönetimi, doğa, ekonomi ve zaman açısından çok önemli bir yere sahiptir. Yapılaşmanın sürekli artması taş ocaklarının artmasına sebep olmaktadır. Tüm bu üretim sürecinde kullanım alanı bulunamayan ürünlerin depolanma sorunu inşaat sektöründe sıkça karşılaşılan sorunlardan biridir. Bu kapsamda çalışmada, Aksaray İli Taşpınar Mevki’nde yer alan taş ocaklarının üretim artığı olarak nitelendirdiği atıl elek altı pomza anakaya ve yankaya ürünleri, üretilen bloklar içerisinde ince agrega yerine kullanılmıştır. 15x15x15 cm boyutlarında küp şeklinde hazırlanan numunelere tek eksenli basınç dayanımı, görünür gözeneklilik, dikey aşındırma ve Schmidt Çekici deneyleri yapılmıştır. Sonuç olarak, üretilen pomza blokların aşınma ve sertlik karakteristikleri dayanım ve boşluk oranı ile ilişkilendirilip yorumlanmıştır. Üretim artığı olarak tanımlanan bu anakaya ve yankaya ürünlerinin yapı malzemelerinde kullanılabilirlik kriterleri bir arada değerlendirilmiştir. Beklenildiği üzere, boşluk oranı arttıkça dayanım ve sertlik değerleri düşmekte ve aşınma değerleri artmaktadır. Bununla birlikte, bu değerlendirilemeyen ürünlerin sektöre kazandırılmak üzere hangi limitlerde kullanılabileceği ve bu kullanımın fiziksel dirence ne kadar etki ettiği gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Atık değerlendirme, Dikey aşındırma, Sertlik, Pomza

Effects of Pumice Quarry Wastes on Abrasion and Hardness Values

Öz

Resource shortage and increasing needs enhanced the importance of the evaluation of waste materials day by day. In this regard, especially in the production and evaluation of building materials, waste and resource management has a very important place in terms of nature, economy, and time-efficient. The continuous increase in construction causes the increase of quarries. The storage problem of products that cannot be used in the production process is one of the frequently encountered problems in the construction industry. In this context, waste undersize pumice products which are described as inert of the quarries located in Aksaray Province Taşpınar Region were used instead of fine aggregates in the produced blocks. In this study, uniaxial compressive strength, apparent porosity, vertical abrasion, and Schmidt Hammer tests were carried out on specimens prepared as cubes of 15 x 15 x 15 cm dimensions. As a result, the abrasion and hardness characteristics of the pumice blocks were correlated and interpreted with the strength and void ratio. The usability criteria of these products which are defined as waste, in building materials were evaluated together. As expected, the strength and hardness values decreased and the abrasion values increased when the void ratio increased. In addition, it was shown in which limits the waste pumice material can be used and how much usage rate affects the physical resistance, to be brought industry.

Anahtar Kelimeler

Waste utilization, Vertical abrasion, Hardness, Pumice

Kaynakça

• ASTM (2008) Standard specification for concrete aggregates, ASTM International C33/C33M-08. BS (2011) Methods of testing cement, European Standards, BS EN 196-5.
• Başpınar, E., Gündüz, L. (2006) İnşaat endüstrisinde kullanılan pomza agregalarının mineralojik ve petrografik özellikleri. IV. Ulusal Kırmataş Sempozyumu, İstanbul.
• Das, B. M. ve Sivakugan, N. (2016) Fundamentals of Geotechnical Engineering, Cengage Learning, United Kingdom.
• Dönmez, M., Akçay, A. E., Kara, H., Türkecan, A.,Yergök, A.F. ve Esentürk, K. (2005) 1/100000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Aksaray-L32 paftası, MTA., Ankara.
• Ercan, T. (1985) Orta Anadoludaki Senoziyik Volkanizması, MTA Yayınları, Ankara, 119-140.
• ISRM (2007) The ISRM suggested methods for rock characterization, Testing and Monitoring: 1974-2006, Int. Soc. for Rock Mech. Ankara.
• Kalkan, M. ve Erenson, C. Atık elek altı pomza malzemesinin killi zemin ortamlarında mühendislik karakteristikleri bakımından değerlendirilmesi. Bilimsel Madencilik Dergisi, 59(3).
• Stevens, J. (1982) Unified soil classification system, American Society of Civil Engineers, 52(12), 61-62.
• TS EN. (2002) Methods of testing cement - Part 2: Chemical analysis of cement, Turkish Standards Institution, EN TS 196-2, Ankara.
• TS EN. (2004). 12504-2. Testing concrete in structures, Part-2 Non-destructive testing, determination rebound number, Standard.
• TS EN. (2005) Zemin döşemesi için beton kaplama blokları - gerekli şartlar ve deney metotları, TS 2824 EN 1338 Ankara.
• TS EN. (2009) Aggregates for concrete, Turkish Standards Institution, EN TS 706 EN 12620+ A1, Ankara.
• TS EN (2009) Methods of testing cement - Part 1: Determination of strength, Turkish Standards Institution, EN TS 196-1, Ankara.
• TS EN. (2012) Cement- Part 1: Compositions and conformity criteria for common cements, Turkish Standards Institution, EN TS 197-1, Ankara.
• TS EN. (2015) Cement - Part 2: Conformity evaluation, Turkish Standards Institution, EN TS 197-2, Ankara.
• TS EN. (2019) Beton - sertleşmiş beton deneyleri - Bölüm 3: Deney numunelerinin basınç dayanımının tayini, Türk Standardları Enstitüsü, TS EN 12390-3, Ankara.
• TS EN. (2019). Beton basınç dayanımının, yapılar ve öndökümlü beton bileşenlerde yerinde tayini, Türk Standardları Enstitüsü, TS EN 13791, Ankara.
• Ulusay, R. (2014) The ISRM suggested methods for rock characterization, Testing and Monitoring.