Geri Dönüştürülmüş Materyallerden Üretilen Bir Giysinin Satın Alımını Etkileyen Faktörlerin Dematel Yöntemi İle Değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 864 - 871, 31.12.2021

Burak Sarı , Derya Tama Birkocak , Meral İşler

https://doi.org/10.31590/ejosat.1040819

Cited By: 2

Öz

Teknolojide meydana gelen değişim, kaynakların bilinçsizce kullanımı ve tüketim anlayışını tetikleyen akımların benimsenmesi gibi faktörler, hazır giyim sektörünü, doğal kaynakların en çok tüketildiği sektörlerden biri haline getirmiştir. Bununla birlikte sektörde ve tüketicilerde bilinçlenmenin artması ile yavaş moda, sürdürülebilir üretim, geri dönüştürülmüş ürün gibi kavramlar ön plana çıkmış ve bu ürünlere olan talep her geçen gün artmıştır. Bu araştırmada geri dönüştürülmüş materyallerden üretilen ürünlerin satın alımını etkileyen faktörler incelenmiştir. Bunun için en az 1-4 yıl deneyime sahip, özel sektör ve akademide çalışantoplamda 11 adet uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzmanlardan, geri dönüştürülmüş ürün satın alımına etki eden kriterlerin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi istenmiş ve elde edilen veriler DEMATEL yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda incelenen kriterler arasında önem seviyesi açısından en yüksek kriterin Çevreye etki (C5) kriteri olduğu, en düşük kriterin ise Markanın sosyal sorumluluk projeleri (C3) kriteri olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, geri dönüşüm, hazır giyim üretimi, çok kriterli karar verme modeli, DEMATEL

Analysing the Purchasing Decision-Making for a Recycled Materials Used Garment by Dematel Method

Öz

Factors such as the change in technology, the unconscious use of resources, and the adoption of trends that trigger consumption have made the apparel industry one of the most resources consuming sectors. However, with the increasing awareness in the sector and consumers, concepts such as slow fashion, sustainable production, and recycled products have come to the forefront and the demand for these products has increased day by day. In this study, the factors affecting the purchase of textile products made from recycled materials were examined. For this purpose, 11 experts, working in the textile industry or academia with at least 1-4 years of experience were asked to comparatively evaluate the criteria that affect making the purchasing decision for a recycled materials used garment and the obtained data were analyzed with the DEMATEL method. In conclusion, it was determined that the highest impact in terms of prominence level was the Environmental Impact (C5), and the lowest impact was the Brand's Social Responsibility Projects (C3)

Anahtar Kelimeler

Sustainability, recycling, apparel production, multi-criteria decision making, DEMATEL

Kaynakça

• Circular Economy Action Plan. (2021, October 26). https://ec.europa.eu/environment/pdf/circular- economy/new_circular_economy_action_plan.pdf
• How much does garment industry waste. (2021, October 28). https://reverseresources.net/news/how-much-does-garment-industry-actually-waste
• Shirvanimoghaddam K., Motamed B., Ramakrishna S. and Naebe M. (2020). Death by waste: Fashion and textile circular economy case. Science of the Total Environment, 718, 137317
• Textile Exchange. (2021, October 28). Preferred Fiber & Materials Market Report 2020. https://textileexchange.org/wp-content/uploads/2020/06/Textile-Exchange_Preferred-Fiber-Material-Market-Report_2020.pdf
• Tahta, Ç. (2016). Evaluation of blanket and yarn wastes. Uşak University, Institute of Science and Technology, Masters Dissertation, 134s.
• Eriksen M.K., Christiansen J.D., Daugaard A.E. and Astrup, T.F. (2019). Closing the loop for PET, PE and PP waste from households: Influence of material properties and product design for plastic recycling. Waste Management, 96, 75-85.
• Eser, B., Çelik P., Çay A. and Akgümüş D. (2016). Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Sürdürülebilirlik ve Geri Dönüşüm Olanakları. Tekstil ve Mühendis, V: 23 No: 101 S: 44-60.
• Dönmez E.T and Türker E. (2017). Tekstil Atıkları İçeren Yüzeylerin Sahip Olduğu Elektromanyetik Kalkanlama, Ses ve Isı İzolasyonu Özellikleriyle İlgili Literatür İncelemesi. Tekstil ve Mühendis, 24: 106, 124-135.
• Ersoy Y. and Zırapli M. (2014). Geri Dönüşüm İplikçiliğin Önemi ve İplik Üretim Yöntemleri. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2: 425–432.
• Telli A. and Babaarslan O. (2016). Commercialized denim fabric production with post-industrial and post-consumer wastes. Tekstil ve Konfeksiyon, 26(2), pp: 213- 220.
• Yilmaz D., Yelkovan S. and Tirak Y. (2017). Comparison of the Effects of Different Cotton Fibre Wastes on Different Yarn Types. FIBRES & TEXTILES in Eastern Europe; 25, 4(124): 19-30. DOI: 10.5604/01.3001.0010.2340
• Khan Md. K. R., Hossain M. M. and Sarker R. C. (2015). Statistical Analyses and Predicting the Properties of Cotton/Waste Blended Open-End Rotor Yarn Using Taguchi OA Design. International Journal of Textile Science, Vol. 4 No. 2, pp. 27-35.
• Telli A. ve Babaarslan O. (2017). Usage of recycled cotton and polyester fibers for sustainable staple yarn technology. Journal of Textile & Apparel, Vol. 27 Issue 3, p224-233.
• Kurtoğlu Necef Ö., Seventekin N. and Pamuk M., A. (2013). Study on recycling the fabric scraps in apparel manufacturing industry. Tekstil ve Konfeksiyon, 23(3):286-289
• Leonas K.K. (2017). The Use of Recycled Fibers in Fashion and Home Products. In: Muthu S. (eds) Textiles and Clothing Sustainability. Textile Science and Clothing Technology. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-10-2146-6_2
• Celep G., Doğan G., Yüksekkaya M. E. and Tercan M. (2016). Geri dönüşümlü lifler içeren süprem kumaşların ısıl konfor özelliklerinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4 s. 104-112.
• Vadicherla T. and Saravanan D. (2017). Thermal comfort properties of single jersey fabrics made from recycled polyester and cotton blended yarns. Indian Journal of Fibre & Textile Research (IJFTR), Vol.42(3), 2017, pp. 318-324.
• Ayanoğlu S.G. ve Ağaç S. (2017). Sürdürülebilir moda kavramına yönelik tasarım fikirleri. Süleyman Demirel Üniversitesi - Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 2017, Cilt:10 Sayı:19, s:252-273.
• Kurtoğlu Necef Ö., Tama D. and Boz S. (2020). Moda Endüstrisinde Uygulanan Sürdürülebilirlik Stratejilerine Örnekler. Turkish Journal of Fashion Design and Management, 2020, 2 (4): 67-78
• Akdemir İ. and Korkmaz F.D. (2021). Sürdürülebilirlik Bağlamında Moda ve Sanat İlişkisi. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1). 191-207.
• Erdem M.B. and Doğan N.Ö. (2020). Tekstil Sektöründe Sürdürülebilirliğin Analizi: Kahramanmaraş’ta Faaliyet Gösteren Bir Tekstil İşletmesinde Dematel Uygulaması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (36), 571-598.
• Ishizaka, A., and Nemery, P. (2013). Multi-criteria decision analysis: methods and software. John Wiley & Sons.
• Triantaphyllou, E. (2000). Multi-criteria decision making methods. In Multi-criteria decision making methods: A comparative study (pp. 5-21). Springer, Boston, MA.
• Si, S. L., You, X. Y., Liu, H. C., and Zhang, P. (2018). DEMATEL technique: A systematic review of the state-of-the-art literature on methodologies and applications. Mathematical Problems in Engineering, 2018.
• Luthra, S., Mangla, S. K., Shankar, R., Prakash Garg, C., and Jakhar, S. (2018). Modelling critical success factors for sustainability initiatives in supply chains in Indian context using Grey-DEMATEL. Production Planning & Control, 29(9), 705-728.
• Gardas, B. B., Raut, R. D., and Narkhede, B. (2018). Modelling the challenges to sustainability in the textile and apparel (T&A) sector: A Delphi-DEMATEL approach. Sustainable Production and Consumption, 15, 96-108.
• Chakraborty, S., Chatterjee, P., and Prasad, K. (2018). An integrated DEMATEL–VIKOR method-based approach for cotton fibre selection and evaluation. Journal of the Institution of Engineers (India): Series E, 99(1), 63-73.
• Li, Y., Diabat, A., and Lu, C. C. (2020). Leagile supplier selection in Chinese textile industries: a DEMATEL approach. Annals of Operations Research, 287(1), 303-322.
• Medalla M. E. F., Yamagishi K. D., Tiu, A. M. C., Tanaid, R. A. B., Abellana, D. P. M., Caballes, S. A. A., Jabilles Y. M. E., Selerio F. E., Bongo M. F., Ocampo, L. A. (2021). Relationship mapping of consumer buying behavior antecedents of secondhand clothing with fuzzy DEMATEL. Journal of Management Analytics, 1-39.
• Zhu, Q., Sarkis, J., and Geng, Y. (2011). Barriers to environmentally-friendly clothing production among Chinese apparel companies. Asian Business and Management, 10(3), 425-452.
• Chen, W. K., Nalluri, V., Hung, H. C., Chang, M. C., and Lin, C. T. (2021). Apply DEMATEL to Analyzing Key Barriers to Implementing the Circular Economy: An Application for the Textile Sector. Applied Sciences, 11(8), 3335.
• Efe, Ö. F., and Efe, B. (2019). Tekstil Sektöründe İş Kazalarına Sebep Olan Risk Faktörlerinin DEMATEL Yöntemiyle Analizi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(3), 1162-1175.
• Tzeng, G. H., and Shen, K. Y. (2017). New concepts and trends of hybrid multiple criteria decision making. CRC Press. 362 Pages.
• Kumar, A., and Dash, M. K. (2016). Using DEMATEL to construct influential network relation map of consumer decision-making in e-marketplace. International Journal of Business Information Systems, 21(1), 48-72.
• Sivakumar, K., Jeyapaul, R., Vimal, K. E. K., and Ravi, P. (2018). A DEMATEL approach for evaluating barriers for sustainable end-of-life practices. Journal of Manufacturing Technology Management. Vol 29 (6), pp. 1065-1091.
• Wu, H. H., and Chang, S. Y. (2015). A case study of using DEMATEL method to identify critical factors in green supply chain management. Applied Mathematics and Computation, 256, 394-403.
• Chavan, R. B. (2014). Environmental sustainability through textile recycling. J Textile Sci Eng S, 2, 2.
• Koch, K., and Domina, T. (1999). Consumer textile recycling as a means of solid waste reduction. Family and Consumer Sciences Research Journal, 28(1), 3-17.
• Hawley, J. M. (2014). Textile recycling. In Handbook of Recycling (pp. 211-217). Elsevier.
• Filho W. L., Ellams D., Han S., Tyler D., Boiten V. J., Paço A., Moora H., Balogun A.L. (2019). A review of the socio-economic advantages of textile recycling. Journal of cleaner production, 218, 10-20.