Prohibition of Azo-Dyes: A Research of Usability on Baby and Children Clothings

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 10, 1 - 6, 14.07.2017

Nilgün Becenen

Öz

Textile finishing consists of pre-finishing, dye, printing and finishing transactions. It is inevitable to use chemicals in order to produce the desired properties on the product. Usage of chemicals makes it a necessity to asses limiting values that will not harm human health.In this study; The application of environmental management system in the production of baby and children clothes has been examined. The importance of studies that are aiming to eliminate chemical risks in order to protect environment and consumers, were emphasized. The causes and processes of the prohibition of the use of azo dyes harmful to human and environmental health in the European Union and Turkey have been investigated. For this purpose; In Turkey, baby and child clothes; The presence or absence of prohibited azo dyes, washing and sweat fastness values were determined experimentally.
In the samples of baby and child clothes of 0-14 years old, in different colors, which are direct skin contact obtained from Edirne regional market and cheap sale bazaar; It has been determined that the carcinogenic aromatic amines listed in Annex XVII of the REACH Regulation No 1907/2006 in Europe (EC) No 1907/2006 and in the Turkish Ministry of Health, 15488 are not used. It has also been found that sweat and wash fastness values which are important for baby and child clothes are high and meet eco-tex criteria. In this study, importance of endorsing an approach preventing production, usage and discharge as harmful chemicals within the production cycle was clearly observed.

Anahtar Kelimeler

Azo-dye, echo tex, fastness, banned aryl amine compounds

Azo Boyarmaddelerinin Yasaklanması: Bebek ve Çocuk Giysilerinde Uygulanabilirliğinin Araştırılması

Öz

Tekstil terbiyesi, ön terbiye,
boya, baskı ve bitim işlemlerini kapsamaktadır. Ürüne istenilen özellikler
kazandırmak için kimyasal madde kullanımı kaçınılmazdır. Kimyasal madde
kullanımı da, insan sağlığına zarar vermeyecek düzeydeki limit değerlerin tespit
edilmesini zorunlu hale getirmektedir. Bu çalışmada; bebek ve çocuk giysi
üretiminde çevre yönetim sistemi uygulaması incelenmiştir. Çevre ve
tüketicilerin korunması amacı ile kimyasal risklerin bertaraf edilmesine
yönelik çalışmaların önemi vurgulanmıştır. İnsan ve çevre sağlığına zararlı azo
boyarmaddelerinin kullanımının Avrupa Birliği ve Türkiye de yasaklanma
nedenleri ve süreçleri araştırılmıştır. Bu amaçla; Türkiye de bebek ve çocuk
giysilerinde; yasaklanmış azo boyarmaddelerinin olup olmadığı, yıkama ve ter
haslık değerleri deneysel olarak belirlenmiştir.

Edirne ili Semt Pazarı ve
ucuzluk pazarlarından temin edilen, direkt deri teması olan, değişik renklerde,
0-14 yaş arası bebek ve çocuk giysi numunelerinde; Avrupa’da (EC) No 1907/2006
sayılı REACH Yönetmeliğinin Ek XVII bölümünde ve Türkiye de Sağlık Bakanlığı,
15488 sayılı genelgesinde yer alan kanserojen aromatik aminlerin  kullanılmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca
bebek ve çocuk giysileri için önemli olan ter ve yıkama haslık değerlerinin
yüksek ve eko-tex kriterlerine uygun olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada;
üretim döngüsü içerisinde zararlı kimyasalların üretimini, kullanımını ve
dolayısıyla atık olarak çıkarılmasını engelleyen bir yaklaşımın kabul
edilmesinin ve bu anlayışın yasalarla desteklenmesinin önemi belirgin olarak
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Azo boyarmadde, eko tekstil, haslık, yasaklı aril amin bileşikleri

Kaynakça

• Anonim 1. Deri ve Tekstil Ürünlerinde Azo Boyarmadde ve Aril Aminler Hakkında, http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_gen/temel_saglik/deri_ve_tekstil.pdf (Erişim Tarihi: 15.06.2016)
• Anonim 2. piyasa-gözetimi-ve-denetimi, http://www.kobi.org (Erişim Tarihi:15.06.2016)
• Anonim 3. EN 14362-1 - en-standard. eu‎,www.en- standard.eu (Erişim Tarihi: 21.07.2016)
• Anonim 4. http://www. .intertek-turkey.com (Erişim Tarihi: 21.07.2016)
• Anonim5.http://www.iso.org/iso/catalogue_detail.htm?csnumber=57973 (Erişim Tarihi: 25.07.2016)
• Anonim6.http://www.iso.org/iso/catalogue_detail.htm?csnumber=3785 (Erişim Tarihi: 25.07.2016)
• Anonim7.http://www.iso.org/iso/catalogue_detail.htm?csnumber=3787 (Erişim Tarihi: 25.07.2016)
• Başer, İ., İnanıcı, M. ,1990. Boyarmadde Kimyası. Marmara Üniv. Yayınları, (1. Baskı) 265s, İstanbul.
• Bayraktar,T. 2005. Tekstilde ekoloji raporu, www.itkib.org.tr/ihracat/DisTicaret Bilgileri.(Erişim Tarihi: 25.07.2016)
• Coşkunses , F. 2008. Kanserojen kimyasal maddeler ve iş sağlığı ve güvenliği. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, 36s, Ankara.
• Fu, LY., Wen, X., Qian, QLY. 2001.Treatment of dyeing wastewater in two SBR systems. Process Biochemistry 36, 1111-1118.
• Balpetek ,FG., Gülümser, T. 2014. Tekstil ve konfeksiyon Sektöründe Ekolojik Etiketler. Electronic Journal of Vehicle Technologies/Tasit Teknolojileri Elektronik 8(2),48-62.
• Gürarda, A. 2015. Konfeksiyon İşlemleri ile Kumaş Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. tekstil ve mühendis 22(99), 41-50.