Yamula Barajı’nın Potansiyel Evapotranspirasyona Etkisi

Yıl 2020, Ejosat Özel Sayı 2020 (ARACONF), 15 - 20, 01.04.2020

Onur Arslan

https://doi.org/10.31590/ejosat.araconf3

Öz

Yamula Barajı Kızılırmak Nehri üzerinde Kayseri’de bulunmaktadır. Baraj sulama, enerji üretimi ve su sporları gibi çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır. Barajın normal su seviyesindeki hacmi 2.025 hm3’tür. Bu çalışmada Yamula Barajı’nın potansiyel evapotranspirasyona etkisi araştırılmıştır. Potansiyel evapotranspirasyon hesabı bitki su ihtiyacının belirlenmesi, iklim değişiminin incelenmesi ve de su kaynaklarının projelendirilmesi ve işletilmesi açısından önemlidir. Bu amaçla baraj öncesi ve sonrası potansiyel evapotranspirasyon değerleri birbirleriyle karşılaştırılmıştır ve eğilimler araştırılmıştır. Barajın Aralık 2003’te su tutması nedeniyle baraj öncesi dönem 1991 ve 2003 arasındaki yılları içermekte iken baraj sonrası dönem 2005 ve 2017 arasındaki yılları içermektedir. Thornthwaite yöntemi potansiyel evapotranspirasyon değerlerinin hesaplanması için kullanılmıştır. Trend analizi doğrusal regresyon analizi ile gerçekleştirilmiştir. Baraj sonrası potansiyel evapotranspirasyon değerlerinde artma tespit edilmiştir. Bu bitki su ihtiyacının artması anlamına gelmektedir. Bu durum Yamula Barajı’nın işletilmesi açısından son derece önemlidir. Diğer taraftan baraj öncesi ve sonrası evapotranspirasyon değerleri için artma trendi bulunmuştur. Bu iklim değişimi anlamına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Potansiyel Evapotranspirasyon, Thornthwaite yöntemi, Eğilim, Yamula Barajı, Kayseri

Effect of Yamula Dam on Potential Evapotranspiration

Öz

Yamula Dam is located on the Kızılırmak River in Kayseri. The dam is used for various purposes such as irrigation, energy generation and water sports. The storage of the dam at normal water level is 2.025 hm3. In this study, effect of Yamula dam on potential evapotranspiration was investigated. Potential evapotranspiration calculation is important in terms of determination of crop water requirement, investigation of climate change and also project and operation of water resources. For this aim, potential evapotranspiration values before and after the dam is compared with each other and trends are investigated. Due to the dam started to retain water in December 2003, the period after the dam covers the years between 2005 and 2017 while the period before the dam covers the years between 1991 and 2003. Thornthwaite method was used for calculation of potential evapotranspiration values. Trend analysis was performed with linear regression analysis. An increase was determined in potential evapotranspration values after the dam. This means an increase in crop water requirement. This case is very important for operation of Yamula Dam. On the other hand, an increase trend was found for potential evapotranspration values before and after the dam. This means climate change.      

Anahtar Kelimeler

Potential Evapotranspiration, Thornthwaite method, Trend, Yamula Dam, Kayseri

Kaynakça

• Xu, C. Y., Gong, L., Jiang, T., Chen, D., & Singh, V. P. (2006). Analysis of spatial distribution and temporal trend of reference evapotranspiration and pan evaporation in Changjiang (Yangtze River) catchment. Journal of hydrology, 327(1-2), 81-93.
• Shenbin, C., Yunfeng, L., & Thomas, A. (2006). Climatic change on the Tibetan Plateau: potential evapotranspiration trends from 1961–2000. Climatic change, 76(3-4), 291-319.
• Gao, G., Chen, D., Xu, C. Y., & Simelton, E. (2007). Trend of estimated actual evapotranspiration over China during 1960–2002. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 112(D11).
• El-Nesr, M., Abdulrahman, A., & Abu-Zreig, M. (2010). Analysis of evapotranspiration variability and trends in the Arabian Peninsula. American journal of environmental sciences, 6(6), 535-547.
• Moratiel, R., Snyder, R. L., Duran, J. M., & Tarquis, A. M. (2011). Trends in climatic variables and future reference evapotranspiration in Duero Valley (Spain). Natural Hazards and Earth System Sciences, 11(6), 1795.
• Ye, X. C., Liu, J., & Zhang, Q. (2013). Trends of Estimated Potential Evapotranspiration in the Poyang Lake Basin, China. In Advanced Materials Research (Vol. 726, pp. 3299-3302). Trans Tech Publications Ltd.
• Bayramoğlu, E. (2013). Trabzon İlinde İklim Değişikliğinin Mevsimsel Bitki Su Tüketimine Etkisi: Penman-Monteith Yöntemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 13(2), 300-306.
• Kramer, R. J., Bounoua, L., Zhang, P., Wolfe, R. E., Huntington, T. G., Imhoff, M. L., Kurtis, T., Noyce, G. L. (2015). Evapotranspiration trends over the eastern United States during the 20th century. Hydrology, 2(2), 93-111.
• Rajabi, A. (2015). Monthly and Annual Trend of Potential Evapotranspiration in West of Iran. Ecology, Environment and Conservation, vol. 21, 19-23. Dadaser‐Celik, F., Cengiz, E., & Guzel, O. (2016). Trends in reference evapotranspiration in Turkey: 1975–2006. International Journal of Climatology, 36(4), 1733-1743.
• Arslan, O. (2017). NİĞDE İLİ’NDEKİ POTANSİYEL EVAPOTRANSPİRASYON TAHMİNLERİNİN TREND ANALİZİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6(2), 602-608.
• (2019) Kayseri Municipality website. [Online]. Available: https://www.kayseri.bel.tr/kesfet-listeleme/yamula-baraji
• Thornthwaite, C. W. (1948). An approach toward a rational classification of climate. Geographical review, 38(1), 55-94.