Halal Food Problems in Our Country and in the World

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 6, 31.12.2013

Şefik Tekle Osman Sağdıç Şahin Nursaçan Hasan Yetim Mehmet Erdem

Öz

There is an increasing concern in obtaining and consumption of halal foods for Muslims who try to design their life for Islamic principals in many parts of the world especially where Muslims constitute few of the population. It is a rule of the life of all the Muslims to find and eat halal foods and to avoid from prohibited ones. Muslims are doubtful about origin of gelatin and other animal food additives and about the foods containing those materials whether they were exposed to any structural change (İstihale). There are also some immediate concerns such as use of ethyl alcohol in some foods especially carbonated beverages as carrier of flavorings, animal slaughtering methods and addition of prohibited materials into animal feeds. In addition, genetically modified foods should also be considered according to Islamic principles. Halal food production and demand has also an economical aspect; therefore, this has promoted setting of standards and emerging of certification corporations about halal foods. Absence of generally approved standards by all certification corporations and take of take initiatives have also raised suspicion on halal certified foods. In this study, it was aimed to describe the problems encountered in halal food issues and the suggestions for their solution.

Anahtar Kelimeler

Halal Food, Gelatin, Halal certification, Ethyl alcohol

Ülkemizde ve Dünyada Helal Gıda Hususunda Karşılaşılan Problemler

Öz

İslam dini esasları üzerine yaşamaya çalışan Müslümanların, dünyanın birçok yerinde ve özellikle Müslümanların az olduğu ülkelerde, helal gıda bulma ve bu gıdaların tüketiminde hassas olma durumları giderek büyük önem arz etmektedir. Mensup oldukları dinin emirleri doğrultusunda helal gıda bulmak, tüketmek ve yasaklanmış gıdalardan uzak durmak bir Müslüman için hayat felsefesi haline gelmiştir. Bu hususta hassas olan Müslümanların hayvansal katkı maddelerinin ve jelâtinin elde edildiği kaynak yönünden ve bu kaynaklardan üretilen maddelerin yapı değişimine (istihale) uğrayıp uğramadığı yönünde şüphe içinde oldukları bilinmektedir. Özellikle gazlı içeceklerin üretiminde kullanılan ve aroma maddelerini taşıyıcı olarak kullanılan etil alkolün ürünlerde kullanılması, hayvan kesim yöntemlerinde sakıncalı durumların söz konusu olması ve hayvanların beslenmesinde kullanılan yemlere İslam dini prensiplerince izin verilmeyen maddelerin eklenmesi gibi çözüm bulunması gereken konular bulunmaktadır. Ayrıca Genetiği Değiştirilmiş Mikroorganizmaların (GDO) İslam dini prensiplerince değerlendirilmesi gerekmektedir. Helal gıda üretimi ve talebinin ortaya çıkması ile ekonomik değer ortaya çıkmış ve bu durum standartların oluşturulmasını ve sertifikalama kurumlarının ortaya çıkmasını tetiklemiştir. Sertifikalama hususunda ortak ve genel kabul görmüş bir standardın olmaması ve bu sertifikalama kurumlarının kendi inisiyatifleri doğrultusunda sertifikalama yapmaları tüketicilerin helal gıda sertifikalı ürünlere de şüphe ile yaklaşmalarına sebep olmuştur. Bu çalışmamızda helal gıda hususunda karşılaşılan problemler ve bu problemlerin çözümüne yönelik önerilerin sunulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Helal Gıda, Jelatin, Helal Sertifikalama, Etil Alkol

Kaynakça

• Anon., 2009. VI. İslam Hukuku Anabilim Dalı Koordinasyon Toplantısı ve İslam Fıkhı Açısından Helal Gıda – Gıdalardaki Katkı Maddeleri – Sempozyum Bildirileri, 23s, Bursa.
• Kuran-ı Kerim, Bakara, 2/168,172; Maide, 5/88.
• Bedrüddin el-Ayni, 2004, Remzü’l Hakaik, c.II, 372s, Beyrut.
• Kuran-ı Kerim, Araf, 7/32; Yunus, 10/59; Nahl, 16/116.
• Yusuf el-Kardavi, 1985. el-Halal ve’l-haram fi’l-İslam, 21-40s, Beyrut.
• Kuran-ı Kerim, Müminun, 23/51.
• Hadisi Şerif, Müslim, Zekat, 19; Nevevi, Şerhu sahihi Müslim, c. VII, 100s, Beyrut ts.
• Şimşek, H. 2010. Gıda Katkı Maddeleri, Fazilet Neşriyat, 238s, İstanbul.
• Dini Referans, Zuhayli, el-Fıkhü’l-İslami, c. III, 541-543ss..
• Dini Referans, Zeylai, Tebyin’ül-hakaik, Bulak 1313, c. I, 76s.; İbn Nüceym, el-Bahrü’r-raik, c. I, 239s.; Derdir, eş-Şerhu’l-kebir, c. I, 52s.; ibn Hazm, el-Muhalla, c. I, 162-165ss.; İbn Teymiyye, Mecmuatü’l-fetava, c. I, 41-42ss.; İbn Kayyim, İlamü’ül muvakkiin, 1977, c. I, 394s, Beyrut; Şırbini, Muğni’l-muhtac, c. I, 134s.; İbn Kudame, el-Muğni, c.I, 97s.; Ceziri, Kitabu’l-fıkh, c. I, 26s.; el-Mevsuatü’l-fıkhiyye, c. X, 278-279ss.; Kamil Musa, Ahkamü’l-etimme fi’l-İslam, 227-235ss..
• Dini Referans, İbn’ül-hümam, Fethu’l-kadir, c. I, 202s.; İbrahim el-Halebi, Gunyetü’l-mütemelli (Halebi-Kebir), 189s.; Şürünbülali, İmdadü’l-fettah, 167s.; Şeyhzade, Mecmau’l-enhur, c. I, 61s. Beyrut ts.; İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, c. I, 534s..
• Dini Referans, İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, c. I, 519-520ss,; Mehmed Zihni, Kitabu’t-Tahare (Nimet-i İslam), 236s..
• DeMan, JM. 1999. Proteins: Animal Proteins. In: The Principles of Food Chemistry, Aspen Publishers, 147-149pp., USA.
• Balian, G, Bowes JH. 1977. The Structure and Properties of Collagen, In: The Science and Technology of Gelatin, Ward AG, Courts A (eds). Academic Press, 1-27pp., UK.
• Anon., 2008. Türk Gıda Kodeksi. Renklendiriciler ve Tatlandırıcılar Dışındaki Gıda Katkı Maddeleri Tebliği (2008/22). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. 22 Mayıs 2008 tarih ve 26883 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
• Baziwane, D., He, Q. 2003. Gelatin: The Paramount Food Additive. Food Rev Int, 19 (4), 423-435.
• Djagny, KB, Wang Z, Xu S., 2001. Gelatin: A Valuable Protein for Food and Pharmaceutical Industries: Review. Crit Rev Food Sci, 41 (6), 481-492.
• Imeson, A. 1997. Thickening and Gelling Agents for Food, Springer, 146pp., USA.
• Jones NR. 1977. Uses of Gelatin in Edible Products. In: The Science and Technology of Gelatin, Ward AG, Courts A (eds), Academic Press, 366-392pp., USA.
• Karim AA, Bhat R. 2008. Gelatin Alternatives for the Food Industry: Recent Developments, Challenges and Prospects. Trends Food Sci Tech, 19, 644-656.
• Boran, G, Regenstein, JM. 2010. Fish Gelatin, In: Advances in Food and Nutrition Research, Taylor SL (ed), Volume 60, Academic Press, 119-144pp., UK.
• Eastoe, JE, Leach, AA. 1977. Chemical Constitution of Gelatin. In: The Science and Technology of Gelatin. Ward AG, Courts A (eds), Academic Press, 73-105pp., USA.
• Badii, F, Howell, NK. 2006. Fish Gelatin: Structure, Gelling Properties and Interaction with Egg Albumen Proteins. Food Hydrocolloid. 20, 630-640.
• Cheow, CS, Norizah, MS, Kyaw, ZY, Howell, NK. 2007. Preparation and Characterization of Gelatins from the Skins of Sin Croaker (Johnius dussumieri ) and Short Fin Scad (Decapterus macrosoma). Food Chem, 101, 386-391.
• Kasankala, LM, Xue, Y., Weilong, Y., Hong, SD, He, Q. 2007. Optimization of Gelatin Extraction from Grass Carp (Catenopharyngodon idella) Fish Skin by Response Surface Methodology. Bioresource Technol, 98 (17), 3338-3343.
• Zhang, S., Wang, Y., Herring, JL, Oh, JH. 2007. Characterization of Edible Film Fabricated with Channel Catfish (Ictalurus punctatus) Gelatin Extract Using Selected Pretreatment Methods. J Food Sci, 72 (9), C498-C503.
• Yang, H., Wang, Y., Jiang, M., Oh, JH, Herring, J., Zhou, P. 2007. 2-Step Optimization of the Extraction and Subsequent Physical Properties of Channel Catfish (Ictalurus punctatus) Skin Gelatin. J Food Sci, 72 (4), C188-C195.
• Dini Referans, İlgili yaklaşımın fıkhi dayanakları için bk. Kasani, Bedai, c. I, 71-72ss.; Haskefi, ed-Dürrü’l- muhtar, 31-32ss., 50s.; İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, c. I, 334-348ss..
• Karaman, H. 2006. “Gazlı İçecekler”, Yeni Şafak (15/09/2006); “Gazlı İçecekler 2”, Yeni Şafak (20/10/2006); “Yeni Gazlı İçecekler”, Yeni Şafak (29/10/2006). Hadisi Şerif , Tirmizî, Eşribe, 3; Ebû Dâvûd, Eşribe, 5.
• Kuran-ı Kerim, Maide, 5/90.
• Kuran-ı Kerim, En’am, 6/118.
• Kuran-ı Kerim, En’am, 6/121.
• Kuran-ı Kerim, Maide, 5/5.
• Hadisi Şerif, Buhari, Zebaih, 15; Müslim, Edahi, 20; İbn Mace, Zebaih, 5.
• Büyüközer, H., K. 2011. Yeniden Gıda Raporu , Çevik Matbaacılık, İstanbul.
• Dini Referans, Şerbasi, Yeselünek, c. I, 454s.
• Dini Referans, İbnü’l-hümam, Fethu’l-kadir, c. I, 211s.; Şürünbülali, İmdadü’l-fettah, 163s.; İbn abidin, Reddü’l-muhtar, c. I, 544s.; Karaman, Hayatımızdaki İslam 2, 150s..
• Dini Referans, Seyyid Sabık, Fıkhü’s-sünne, c.I, 26s.; Ceziri, Kitabü’l-fıkh, c.II, 5-6s.; Zuhayli, Fıkhü’l-İslami, c. III, 511-513ss..
• Karaman, H. 2003. Hayatımızdaki İslam, 382s, İstanbul.
• Atty. Hj. Abdul Rahman R. T. Linzag, 2008. “World Halal Council: Keeping up with Global Developments” National Halal Convention 2008, Filipinler Ticaret Eğitim Merkezi (PTTC), Roxas Boulevard, Pasay City, 25-26 Haziran 2008.
• Anon. 2011. ICRIC, http://www.helalfoodturkey.org/hakkimizda.asp
• Anon., 2011. Standartlar, http://www.comcec.org/TR/icerik.aspx?iid=219
• Anon., 2011. Standart Arama, http://www.tse.org.tr/TSEIntWeb/Standard/Standard/StandardAra.aspx.