Ilıman-Nemli İklim Bölgelerinde Kentsel Alanlarda Biyoklimatik Konfor

Yıl 2021, Sayı: 32, 1134 - 1139, 31.12.2021

Aybüke Özge Boz Demir , Canan Cengiz

https://doi.org/10.31590/ejosat.1045518

Cited By: 2

Öz

Günümüzde yoğun ve plansız kentleşme, geçirimsiz yüzeylerin fazlalığı ve yeşil alan miktarının az olması sebebiyle kentler ısınmakta ve kentsel ısı adaları oluşmaktadır. Kentsel ısı adalarının etkilerinin azaltılması için kentsel mikro iklimin iyileştirilmesi ve bu kapsamda başta yeşil alan miktarının artırılması olmak üzere çeşitli önlemler alınması önem taşımaktadır. COVID-19 küresel salgın döneminde yeşil alanlar başta olmak üzere kentsel kamusal alanların önemi daha da anlaşılmıştır. Dış mekânda doğa ile iletişim olanağı sağlayan bu alanlar iklim özelliklerinden direkt etkilenmektedir. Bu kapsamda çalışmada, iklim ve insan ilişkisi, biyoklimatik konfor kavramı ve insan biyoklimatik konforunu etkileyen faktörler incelenmiş, ılıman-nemli iklim bölgelerinde biyoklimatik konforun sağlanmasının planlama ve tasarım açısından önemi ortaya koyulmuştur

Anahtar Kelimeler

Küresel ısınma, İnsan biyoklimatik konforu, Ilıman-nemli iklim, Kentsel peyzaj planlama ve tasarım

Bioclimatic Comfort at Urban Areas in Temperate-Humid Climate Regions

Öz

Nowadays, cities warm up and urban heat islands form due to intensive and unplanned urbanization, large number of impermeable surfaces and the lack of green areas. It is important to take certain precautions such as increasing the green areas for enhancing the urban microclimate in order to decrease the impacts of urban heat islands. The importance of urban public spaces and predominantly those of green areas has been understood much better during the global COVID-19 pandemic period. These areas that enable interaction with nature in outdoor areas are directly affected from climate factors. In this scope, factors that have an impact on the human bioclimatic comfort along with the concept of bioclimatic comfort as well as the climate and human relationship have been examined in the present study thus putting forth the importance of attaining bioclimatic comfort in temperate-humid climate regions for planning and design.

Anahtar Kelimeler

Global warming, Human bioclimatic comfort, Temperate-humid climate, Urban landscape planning and design

Kaynakça

• Akman, Y. (2011). İklim ve biyoiklim. Ankara: Palme Yayınları.
• Algeciras, J. A. R., Coch, H., Pérez, G., Yeras, M. C., & Matzarakis, A. (2016). Human thermal comfort conditions and urban planning in hot-humid climates—The case of Cuba. International journal of biometeorology, 60, 1151-1164.
• Altunkasa M. F. (1987). Çukurova Bölgesi’nde biyoklimatik veriler kullanılarak açık ve yeşil alan sistemlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Auliciems, A., & Szokolay, S. V. (1997). Thermal Comfort, Design Tools and Techniques. Passive and Low Energy Architecture in association with Dept. of Architecture, University of Queensland.
• Balık, H., & Yüksel, Ü. D. (2014). Planlama sürecine iklim verilerinin entegrasyonu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 7(2), 1-6.
• Balogun, I. A., & Daramola, M. T. (2019). The outdoor thermal comfort assessment of different urban configurations within Akure City, Nigeria. Urban Climate, 29, 1-13.
• Brown, R. D., & Gillespie, T. J. (1995). Microclimatic landscape design: Creating thermal comfort and energy efficiency. New York: John Wiley & Sons.
• Chen, L., & Ng, E. (2012). Outdoor thermal comfort and outdoor activities: A review of research in the past decade. Cities, 29, 118-125.
• Çağlak, S. (2021). İklim değişikliğinin biyoklimatik konfor şartları üzerine etkileri ve olası sonuçları. Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Çalışkan, O. (2012). Türkiye’nin biyoklimatik koşullarının analizi ve şehirleşmenin biyoklimatik koşullara etkisinin ankara ölçeğinde incelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, N., & Bayazıt, Y. (2008). İnsan vücudunun modellenmesinde kişisel değişikliklerin Termo-Regülasyon üzerindeki etkileri. Isı Bilimi ve Tekniği Dergisi, 28(1), 17-22.
• Çetin, I. Z., & Şevik, H. (2020). Investigation of the relationship between bioclimatic comfort and land use by using GIS and RS techniques in Trabzon. Environmental monitoring and assessment, 192, 1-14.
• Çetin, M. (2019). The effect of urban planning on urban formations determining bioclimatic comfort area’s effect using satellitia imagines on air quality: a case study of Bursa city. Air Quality, Atmosphere & Health, 12, 1237-1249.
• Çınar, İ. (1999). Fiziksel planlamada biyoklimatik veriler kullanarak biyokonforun oluşturulması üzerine Fethiye merkezi yerleşimi üzerinde araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ekinci, B. (2016). Kentsel alanlarda oluşan ısı adası etkisinin kentsel tasarım yöntemleri ile azaltılması: Aksaray meydanı örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erell, E., Pearlmutter, D., & Williamson, T. (2011). City weathers: Meteorology and urban design 1950-2020. University of Manchester, Manchester Architecture Research Centre.
• Gaitani, N., Mihalakakou, G., & Santamouris, M. (2007). On the use of bioclimatic architecture principles in order to improve thermal comfort conditions in outdoor spaces. Building and Environment, 42, 317-324.
• Givoni, B., Noguchi, M., Saaroni, H., Pochter, O., Yaacov, Y., Feller, N., & Becker, S. (2003). Outdoor comfort research issues. Energy and buildings, 35, 77-86.
• Karaca, Ü. B. (2019). Kentsel ısı adası oluşumunda kentsel yüzeylerin etkileri. Aksoy, Y. (Ed.), İklim Değişikliği ve Kentler -Yapısal Çevre ve Yeşil Alanlar içinde (s. 495-510.). Dakam Yayınları.
• Kısa Ovalı, P. (2009). Türkiye iklim bölgeleri bağlamında ekolojik tasarım ölçütleri sistematiğinin oluşturulmas “Kayaköy yerleşmesinde örneklenmesi”. Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Kısa Ovalı, P. (2019). Biyoklimatik Tasarım Matrisi (Türkiye). Trakya University Journal of Engineering Sciences, 20(2), 51-66.
• Korkut, A., Kiper, T., & Üstün Topal, T. (2017). Kentsel peyzaj tasarımda ekolojik yaklaşımlar. Artium, 5(1), 14-26.
• Köseoğlu, B. (2012). Kentsel kamusal mekânların iklim duyarlı tasarlanması: Türkiye örneklerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kuşçu Şimşek, Ç. (2013). İstanbul’da kentsel iklim üzerine antropojenik etkiler: Kentsel ısı adalarının incelenmesi. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kuşçu Şimşek, Ç., & Şengezer, B. (2012). İstanbul metropoliten alanında kentsel ısınmanın azaltılmasında yeşil alanların önemi. Megaron, 7(2), 116-128.
• Lau, K. K., & Choi, C. Y. (2021). The influence of perceived aesthetic and acoustic quality on outdoor thermal comfort in urban environment. Building and Environment, 206, 1-13.
• Marmaralı, A., Dönmez Kretzschmar, S., Özdil, N., & Gülsevin Oğlakcıoğlu, N. (2006). Giysilerde ısıl konforu etkileyen parametreler. Tekstil ve Konfeksiyon, 16(4), 241-246.
• Mirza, E. (2014). Rekreasyonel planlama için biyoiklimsel konfor özelliklerinin belirlenmesi: Isparta kent merkezi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Nakata, C. M., & de Souza, L.C.L. (2013). Verification of the influence of urban geometry on the nocturnal heat island intensity. Journal of Urban and Environmental Engineering, 7(2), 286-292.
• Nikolopoulou, M., Baker, N., & Steemers, K. (2001). Thermal comfort in outdoor urban spaces: Understanding the human parameter. Solar Energy, 70(3), 227-235.
• Nikolopoulou, M., & Lykoudis, S. (2006). Thermal comfort in outdoor urban spaces: Analysis across different European countries. Building and Environment, 41, 1455-1470.
• Rizwan, A. M., Dennis, Y. C. L., & Liu C. (2008). A review on the generation, determination and mitigation of urban heat island. Journal of Environmental Sciences, 20, 120-128.
• Topay, M. (2007). The importance of climate for recreational planning of rural areas: Case study of Muğla Province, Turkey. In A. Matzarakis, C. R de Freitas, D. Scott (Eds.) Developments in Tourism Climatology (pp. 29-36).
• Topay, M., & Yılmaz, B. (2004). Biyoklimatik konfora sahip alanların belirlenmesinde CBS’den yararlanma olanakları: Muğla İli örneği. 3. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri içinde (s. 1-12). İstanbul.
• Toy, S. (2010). Biyoklimatik konfor değerleri bakımından doğu anadolu bölgesi rekreasyonel alanlarının incelenmesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Toy, S., & Yılmaz, S. (2009). Peyzaj tasarımında biyoklimatik konfor ve yaşam mekanları için önemi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40, 133-139.
• United States Environmental Protection Agency (t.y.). Heat Island Cooling Strategies. Erişim Adresi: https://www.epa.gov/heatislands Erişim Tarihi: 15.11.2021
• Ünal Çilek, M. (2021a). Outdoor thermal comfort indicators and indices. In L.G. Kaya, F. Çelik Aslan (Eds). Academic Research and Reviews in Architecture, Planning and Design Sciences (pp. 19-40). İzmir: Duvar Publishing.
• Ünal Çilek, M. (2021b). Kamusal yeşil alanlar ile ısıl konfor arasındaki ilişkilerin modellenmesi: Adana kenti örneği. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Vanos, J. K., Warland J. S., Gillespie T. J., & Kenny N. A. (2010). Review of the physiology of human thermal comfort while exercising in urban landscapes and implications for bioclimatic design. International Journal of Biometeorology, 54, 319-334.
• Watt, F., & Wilson, F. (1999). Hava ve iklim. (G.B. Bağcı, Çev.). Ankara: Tübitak Yayınları.
• Yüksel, Ü. (2005). Ankara kentinde kentsel ısı adası etkisinin yaz aylarında uzaktan algılama ve meteorolojik gözlemlere dayalı olarak saptanması ve değerlendirilmesi üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.