Taksi Yolculuğu İçin Geliştirilmiş Mobil Uygulamalarda Süreç Modelleri: Yolcu Hakimiyeti Açısından Eksikler ve Yeni Bir Model Önerisi

Yıl 2021, Sayı: 32, 403 - 413, 31.12.2021

Yilmaz Yüce , Ali Çoban , Şerif İnanır , Yalçın İşler

https://doi.org/10.31590/ejosat.1045908

Öz

Taksi yolculuğu için geliştirilmiş birçok yazılım mobil uygulama marketlerinde yer almaktadır. İlgili uygulamalar yolculuk hâkimiyeti ve kontrolü için çeşitli işlem ve işlevler barındırmaktadır. Bu çalışmada, taksi yolculuğunu kontrol altına alan uygulamalar incelenmiştir. İnceleme sonucunda uygulamaların benimsediği süreç modeli ve işlev-işlem kümeleri ortaya çıkarılmıştır. Böylece yolculuk için jenerik bir model ortaya konmuştur. Jenerik model, taksi yolculuğunu bütüncül bir şekilde ele alabilecek 5 aşamaya sahiptir: yolculuk tasarlama, yolculuk eşleştirme, taksi bekleme, yolculuk seyir takibi ve yolculuk sonrası. İncelenen uygulamaların işlev ve işlemleri birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda yurtiçi ve yurtdışı mobil uygulamaların işlevsellikleri arasındaki farklar ortaya konmuştur. Çalışmanın diğer bir amacı ise, mobil uygulamalar için yeni bir taksi yolculuk hizmet modeli tasarlamaktır. Bu modelin önemli yönü, incelenen uygulamalarda bulunmayan işlemlere de dayalı olarak yolcuların yolculuklarının her aşamasında hakimiyetlerini artırrmak üzere tasarlanmasıdır. İlgili işlemler sayesinde yolculuk esnasında rota üzerinde düzenlemeler yapılabilir. Gelecek çalışma niteliğinde olmak üzere, çalışmadaki önerilen model kapsamında taksi ulaşımı için bir konuma dayalı yolcu bilgilendirme mobil uygulamasının geliştirilmesi planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konuma dayalı hizmetler, akıllı ulaşım sistemleri, kent içi ulaşım, taksi, yolcu bilgilendirme sistemleri.

Process Models in Mobile Applications Developed for Cab Journey: Deficiencies in Passenger Control and a New Model Suggestion

Öz

Many applications software developed for taxi travel is available in mobile application markets. Related mobile applications contain various operations and functions for journey control. In this study, the applications that control the taxi journey are investigated. As a result of this investigation, the process model and operation-function clusters used by the applications were revealed. Thus, a generic model for the journey was revealed. The generic model has 5 stages that can handle the taxi journey holistically: Journey Design, Journey Matching, Taxi Waiting, Journey Tracking, and Post Journey. The operations and functions of the examined applications were compared with each other. As a result of the comparison, the differences among the functionalities of local (for Turkey) and international mobile applications were revealed. Another aim of the study is to design a new taxi journey service model. The important aspect of this model is that it has a function that is not found in other applications which were examined under review. Thanks to the related function, route regulations can be made during taxi journey. As a future study, it is planned to develop a location-based passenger information mobile application for taxi transportation within the scope of the proposed model in the study.

Anahtar Kelimeler

Location-based services, Smart transportation systems, Urban transportation, Cab, Taxi, Passenger information systems

Kaynakça

• Zhao, S., Zhuang, Z., Ran, J., Lin, J., Yang, G., Yang, L., & He, D. (2020). The association between domestic train transportation and novel coronavirus (2019-nCoV) outbreak in China from 2019 to 2020: a data-driven correlational report. Travel Medicine and Infectious Disease, 33, 101568.
• Gülhan, G., & YİĞİT, H. İ. (2018). Taksi duraklarının konum ve kapasitelerinin, erişilebilirlik ölçütleri ve nüfus dağılımı kapsamında değerlendirilmesi: Tekirdağ-Çorlu örneği.Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(3), 153-166.
• TUHİM, İBB Ulaşım Raporu (2017), https://tuhim.ibb.gov.tr/%C4%B0statistiksel-bilgiler/%C4%B0bb-ula%C5%9Fim-raporu-2017/(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• İBB (2020) AÇIK VERİ PORTALI, YOLCULUK TÜRÜ BAZINDA YOLCU SAYISI, https://data.ibb.gov.tr/dataset/yolculuk-turu-bazinda-yolcu-sayisi/resource/c2c6cec1-ceb5-4fab-8d87-c5d900a99809(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Habertürk (2016) İstanbul Toplu Ulaşım İstatistikleri, https://www.haberturk.com/istanbulda-trafigindeki-17-bin-taksiden-sikyet-bitmiyor-1768602(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• İETT (2019) İSTANBULDA TOPLU ULAŞIM, https://www.iett.istanbul/tr/main/pages/istanbulda-toplu-ulasim/95 (Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• DHA (2019) İstanbul’da Organize Taksi Dolandırıcılığı Haberi, https://www.dha.com.tr/son-dakika/istanbulda-organize-taksi-dolandiriciligi-23-gozalti-genis-haber/haber-1671778(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• NTV (2020) Beyaz Masa Taksi Şikayetleri, https://www.ntv.com.tr/turkiye/beyaz-masaya-gunde-490-taksi-sikayeti-geliyor-yolcu-secme-ters-cevap-verme-bo,cjuct8Dj70C5OhmduujKWQ(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• ŞİKAYETVAR (2020) Taksi Şikayetleri, https://www.sikayetvar.com/taksi-soforleri-odasi (Erişim tarihi: 22.07.2020)
• Milliyet (2020) Beyaz Masa’ya günde 490 şikâyet geliyor, https://www.milliyet.com.tr/gundem/beyaz-masaya-gunde-490-sikayet-geliyor-6135649(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Uber: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.ubercab&gl=TR (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Bolt: https://play.google.com/store/apps/details?id=ee.mtakso.client&gl=TR (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Careem: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.careem.acma&gl=TR (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• FreeNow TaxiBookingApp: https://play.google.com/store/apps/details?id=taxi.android.client&gl=TR (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Cabify: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.cabify.rider&gl=TR (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• iTaksi: https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.ibb.itaksi&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• BiTaksi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.bitaksi.musteri&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• ENTaksi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.taksim.android&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• TezzTaksi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tezztaxiservice.driver&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• OTaksi: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.etaximo.android.clientapp.wlotaksi&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• istTaksi-Taksimetre: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tildadev.taksimetre&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Taksi Fare&Meter: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.hainva.calltaxi&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Taxi Fare Calculator: https://play.google.com/store/apps/details?id=taxifare.japantaxi.co.jp&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• TAXImet- Taximeter: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.innovemind.taximeter&hl=tr(Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Google Play Search (2020a), https://play.google.com/store/search?q=cab%20booking%20app&c=apps&gl=TR(Erişim Tarihi: 04.10.2020)
• Google Play Search (2020b), https://play.google.com/store/search?q=taxi%20booking%20app&c=apps&gl=TR (Erişim Tarihi: 04.10.2020)
• Google Play Search (2020c), https://play.google.com/store/search?q=taxi%20booking&c=apps&gl=TR (Erişim Tarihi: 04.10.2020)
• Google Play Search (2020d), https://play.google.com/store/search?q=taxi+taksi+cab+-game&c=apps (Erişim Tarihi: 01.10.2020)
• Google Play Search (2020e), https://play.google.com/store/search?q=taxi%20taksi%20cab%20-game&c=apps&gl=TR(Erişim Tarihi: 29.09.2020)
• Sharma, S. (2016). Mobile application to auto calculate taxi and microbus fare, Doctoral Dissertation, TribhuvanUniversity.
• Shrestha, A. M. (2013). KTM Taxi Meter, An android application, Doctoral Dissertation, Kathmandu University
• Osswald, S., Brueckel, N., Brickwedde, C., Lienkamp, M., &Schoell, M. (2014, September). TaxiChecker: A mobile application for real-time taxi fare analysis. in adjunct proceedings of the 6th International Conference on Automotive User Interfacesand Interactive Vehicular Applications (pp. 1-6).
• Li, Y., Lu, J., Zhang, L., &Zhao, Y. (2017). Taxi booking mobile app order demand prediction based on short-term traffic forecasting. Transportation Research Record, 2634(1), 57-68.
• Samarasekara, D. P. (2015). Mobile application for locate and contact nearest taxies via GPS, Doctoral Dissertation
• Noulas, A., Salnikov, V., Hristova, D., Mascolo, C., &Lambiotte, R. (2018, October). Developing and deploying a taxi price comparison mobile app in the wild: Insights and challenges. In 2018 IEEE 5th International Conference on Data Science and Advanced Analytics (DSAA) (pp. 424-433). IEEE.
• Adewumi, A., Odunjo, V., &Misra, S. (2015). Developing a mobile application for taxi service company in Nigeria. In 2015 International Conference on Computing, Communicationand Security (ICCCS) (pp. 1-5). IEEE.
• Wenjie, C. (2014). Technical improvements on mobile app based taxi dispatching system. In 3rd International Conference on Computer Science and Service System. Atlantis Press.
• Zhang, L., Hu, T., Min, Y., Wu, G., Zhang, J., Feng, P., ... & Ye, J. (2017). A taxi order dispatch model based on combinatorial optimization. In Proceedings of the 23rd ACM SIGKDD International Conference on Knowledge Discovery and Data Mining (pp. 2151-2159).
• Zhou, P., Nadeem, T., Kang, P., Borcea, C., &Iftode, L. (2005). EZCab: A cab booking application using short-range wireless communication. In Third IEEE International Conference on Pervasive Computing and Communications (pp. 27-38). IEEE.
• Viala, A. (2013). Expanding and developing the android application for a private taxi start-up, Master's Thesis, Universitat Politècnica de Catalunya
• Zhang, D., He, T., Liu, Y., &Stankovic, J. A. (2013). CallCab: A unified recommendation system for car pooling and regular taxi cab services. In 2013 IEEE International Conference on Big Data (pp. 439-447). IEEE.
• Sinh, N. V. (2017). Mobile application for taxi service, Doctoral Dissertation, International University-HCMC.
• Stat Counter, (2020) Mobile operating system market share Turkey, https://gs.statcounter.com/os-market-share/mobile/turkey(Erişim Tarihi: 01.12.2021)
• Uber Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://www.uber.com/tr/tr/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Cabify Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://cabify.com/en (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• FreeNow Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://free-now.com/uk/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Bolt Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://bolt.eu/en/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Careem Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://www.careem.com/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• iTaksi Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://www.itaksi.com/, (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• biTaksi Web, Yardım ve Dokümantasyon, http://www.bitaksi.com/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• ENTaksi Web, Yardım ve Dokümantasyon, www.entaksi.com.tr (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• OTaksi Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://otaksi.net/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Taxi Fare Calculator Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://japantaxi.co.jp/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• TAXImet- Taximeter Web, Yardım ve Dokümantasyon, https://www.taximet.com/ (Erişim Tarihi: 05.12.2020)
• Cabify’ın bazı işlevleri: a history of Mobility with Impact, Sustainability Report 2018, Cabify 2018
• Freenow’ın bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=Z7UEJc-0zyg&t=87s(Erişim Tarihi: 01.12.2021)
• Cabify’ın bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=ic3JTTaDJy0(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Cabify’ın bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=49kvZ3odnEM(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Cabify’ın bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=xDZpO0aow3U(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Cabify’ın bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=_3wC1WdjXEI(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Uber’in bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=9hvBQb3-tvM(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Uber’in bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=aDnydKz7k00(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Uber’in bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=xKXoqIgvFYY(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• BiTaksi’nin bazı işlevleri:https://www.youtube.com/watch?v=bpket0WcIF0(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Bolt’un bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=lqhKXIYOZ8o(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Bolt’un bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=GWn546dBIXw(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Bolt’un bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=ehw5UiTzd1w(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Careem’in bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=ldPq8Laaay8(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Careem’in bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=YXFDJdye40U&t(Erişim Tarihi: 01.12.2020)
• Careem’in bazı işlevleri: https://www.youtube.com/watch?v=dw7Dwfpec-g(Erişim Tarihi: 01.12.2020)