MOBBİNG (YILDIRMA) DAVRANIŞLARININ TIBBİ SEKRETERLERİN TÜKENMİŞLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 3, 167 - 188, 01.08.2014

Esin Çakıroğlu Dilaver Tengilimoğlu

Öz

This research was conducted to examine the effects of mobbing behaviors over burnout of medical secretaries and determine whether mobbing and burnout variables differ according to certain demographic characteristics. Sample group of the research is formed by the medical secretary staff, working at out-patient clinics, clinics, laboratories and departments of Dokuz Eylül University Hospital. 36.1% of the participants have university degrees and 88.2% of the sample group are women. The results of this search reveoled that 42.1% of the medical secretaries are exposed to mobbing behaviors. Average scores for emotional burnout, insensitivity and low personal success feeling are 13.76, 4.93 and 9.77 respectively. The results indicate that the majority of the medical secretaries are exposed to mobbing behaviors from the patients and their relatives of patients with duration of 2-5 years. When the reactions of the medical secretaries to the mobbing behaviors are examined it is determined that the majority of the medical secretaries, made a complaint about the issue to Hospital Administration and many still experienced disturbance at the workplace due to mobbing behavior. Statistically significant relationship between the burnout level and income level, working status and education status of the medical secratiries was investigated. Statistically significant difference was determined when the correlation between burnout level and investigated

Anahtar Kelimeler

Mobbing, burnout, medical secretary

MOBBİNG (YILDIRMA) DAVRANIŞLARININ TIBBİ SEKRETERLERİN TÜKENMİŞLİĞİ ÜZERİNE ETKİSİ

Öz

Bu araştırma, mobbing davranışlarının tıbbi sekreterlerin tükenmişliği üzerine etkisini incelemek ve mobbing ile tükenmişlik değişkenlerinin bazı demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi poliklinik, klinik, laboratuar ve anabilim dallarında görev yapan tıbbi sekreterler oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan 119 sekreterden %88,2’si kadın, %36,1’i lisans eğitimine sahiptir. Tıbbi sekreterlerin %42,1’i mobbing davranışına maruz kaldığı görülmektedir. Araştırma kapsamında alınan tıbbi sekreterlerin duygusal tükenme ortalama puanları 13,76, duyarsızlaşma ortalama puanı 4,93, düşük kişisel başarı hissi ortalama puanı 9,77 ile düşük seviyede olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, tıbbi sekreterlerin mobbing davranışlarına çoğunluğun 2 – 5 yıl maruz kaldığı ve hasta ve hasta yakınları tarafından mobbing uygulandığı görülmüştür. Araştırmada tıbbi sekreterlerin mobbing davranışlarına verdikleri tepkiler incelendiğinde çoğunluğu mobbing davranışını yapan veya yapanları, yönetime sözlü şikayet ettiği ve mobbing davranışları sonucunda işyerinde huzursuzluk yaşadığını ifade etmiştir. Araştırmada tıbbi sekreterlerin tükenmişlik düzeyi ve gelir düzeyi değişkeni, çalışma statüsü değişkeni, eğitim durumu değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın olup olmadığı incelenmiş ve aralarında anlamlı bir ilişki saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

mobbing, tükenmişlik, tıbbi sekreter

Kaynakça

• ARI S.G.; Tunçay A.: Yöneticiye Duyulan Güven ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkiler: Ankara’daki Devlet Hastanelerinde Çalışan İdari Personel Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi Cilt: 24, Sayı:4, 2010 (113 – 135)
• AYDIN, Ş. ve Özkul, E. (2007). İşyerinde yaşanan psikolojik şiddetin yapısı ve boyutları: 4-5 yıldızlı otel işletmeleri örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 169-186.
• DİKMETAŞ, E., Top, M., Ergin G., Asistan Hekimlerin Tükenmişlik ve Mobbing Düzeylerinin İncelenmesi, Türk Psikiyatri Dergisi 22(3):137-49 2011
• KARCIOĞLU, F., Çelik Ü. H., Mobbing (Yıldırma) ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi , Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 1, 2012
• KRISTENSEN, Tage.S., Marianne Borritz, Ebbe Villadsen, & Karl B. Christensen. (2005); “The Copenhagen
• Burnout Inventory: A New Tool for the Assesment of Burnout”, Work Stress, July- September 19(3), 192-207. LEYMANN, H. The Contend and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology. 5 (2)..p: 165-184. 1996
• MASLACH, Christina, Wilmer B. Schaufeli, Michael P. Leiter (2001), “Job Burnout” Annual Reviews Phychology, 52, s.397 – 422
• MASLACH, C., Jackson, S. E. (1981), “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, 2, 99–113.
• SOLMUŞ, T. (2005). “İş yaşamında Travmalar: Cinsel Taciz ve Duygusal Zorbalık/Taciz (Mobbing)”, İş-Güç
• Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, C. 7, S. 2, Haziran, 2. TENGİLİMOĞLU, D., AKDEMİR, F.M. , (2008) “İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel
• Bağlılığa Etkisi”, 7. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi, Kongre Kitapçığı, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 22-24 Ekim.s.199-213. TUĞRUL, B. Çelık, E., “Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2002 12, 1-11.
• YILDIRIM, M. H., İçerli, L., Tükenmişlik Sendromu: Maslach ve Kopenhag Tükenmişlik Ölçeklerinin Karşılaştırmalı Analizi. Organizasyon ve Bilim Dergisi Cilt 2, Sayı 1, 2010 Kitaplar:
• ÇABUK, Ç. (2010). Sıfırda Sıfır Elde Var Mobbing. Elma Yayınevi, Ankara
• ÇOBANOGLU, S. (2005). Mobbing Mobbing İşyerinde Duygusal Saldıra ve Mücadele Yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
• DAVENPORT, N., SCHWARTZ, R.D. ve ELLIOTT G.P. (2003). Mobbing İşyerinde Duygusal Taciz, Çeviren: Osman
• Cem ÖNERTOY, Ankara:Sistem Yayıncılık. ÖZGÜVEN, D.H., Haran, S., Tükenme, Kriz ve Krize Müdahale Kitabı, A.Ü. Psikiyatrik Uygulama ve Araştırma Yayınları No:6, Ankara 2000.
• TINAZ, P. (2008), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), Beta, İstanbul Tezler:
• DOĞAN, M.A. (2009), İlköğretim Okullarında Öğretmenlere Uygulanan Psikolojik Şiddetin (Mobbing) İş
• Doyumuna Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara EĞRİGÖZLÜ, E.: Hemşirelerde İş Kontrolü, Kontrol İsteği ile Tükenmişlik ve Fiziksel Sağlık Arasındaki İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara (2002)
• FETTAHLIOĞLU Ö.O. (2008), Örgütlerde Psikolojik Şiddet (Mobbıng): Üniversitelerde Bir Uygulama, Doktora
• Tezi Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. MANSUR, A.F. (2008), İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi, Yüksek
• Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Büro Yönetimi Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara. Özdemir, T., İstenmeyen Öğrenci Davranışlarının Görülme Sıklığı İle Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki, Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu 2009
• SILIĞ, A., Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısında İncelenmesi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir 2003.
• SÖNMEZ, D. Z., Acil Servislerde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi,Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006
• TORUN, A., Tükenmişlik, Aile Yapısı ve Sosyal Destek İlişkileri Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1995.
• TUNÇ, T., Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ile Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008
• YAVUZ, H. (2007), Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: Sdü Tıp Fakültesi Üzerine
• Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Isparta. İnternet Kaynakları: ARPACIOĞLU, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/313446.asp#Body (Erişim Tarihi: 24 Mart 2012) İşyerindeki Stresin Gizli Kaynağı: Zorbalık ve Duygusal Taciz
• Internatinal Labour Organization, www.ilo.org