Tarih Öncesi Dönemden Günümüze Evrilen Ayakkabı Tasarımları

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 15 - 53, 29.06.2022

Cengiz Kastan , Deniz Kastan

Öz

Makalenin amacı; tarih öncesi dönemde değişik coğrafyalarda kullanılan ilk ayak giysileri ile ilgili yeni bulguları incelemek; bunlardan yola çıkarak ayakkabı tasarımlarının gelişim sürecini ortaya koymaktır.
Dünya’da 2,5 milyon yıl önce insanın ortaya çıkışından 6.000 yıl kadar önce yazının bulunuşuna kadar geçen dönem, tarih öncesi çağlar olarak isimlendirilmektedir. Son yıllarda çeşitli arkeolojik bulgular tarih öncesi çağlarda insanların sandalet, çizme ve mokasen giydikleri yönünde yeni veriler ortaya koymaktadır. Bu ayakkabı tasarımları çeşitli toplumsal, sanatsal, kültürel, teknolojik ve ekonomik unsurların etkisiyle evrilerek günümüze ulaşmışlardır.

Anahtar Kelimeler

ayakkabı tarihi, ilk ayakkabılar, ayakkabı tasarımı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

THE EVOLUTION OF FOOTWEAR DESIGN FROM PREHISTORIC PERIOD TO PRESENT DAY

Öz

This study aims to review the recent discoveries on early footwear from the prehistoric period at different locations, and to provide insights on how footwear design evolved.
From when the early humans emerged 2.5 million years ago to the invention of writing approximately 6,000 years ago is considered as the prehistoric period. In recent years, various archaeological discoveries reveal new evidence that prehistoric humans wore sandals, boots, and moccasins. Having evolved under the influence of various social, artistic, cultural, technological, and economic factors, these footwear designs have survived to the present day.

Anahtar Kelimeler

History of Footwear, The Early Footwear, Footwear Design

Proje Numarası

-

Kaynakça

• adokal.tumblr.com. (Erişim Tarihi: 22.02.2017).
• Akalın S., Yılgör A. ve Seyhan N 1993. Ayakkabıcılık Terimleri Sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi Yayını, İstanbul.
• arkeofili.com/istanbulun-gecmisi-yenikapi-kazilarindan-neler-ogrendik/ (Erişim Tarihi: 29. 06. 2017).
• Ars Arpel Group 2010. Technical Dictionary of Footwear, Leather Goods, Components and Machinery. Milan Italy.
• Bilecik, F 2007. “Çarık” Kelimesi. E G Naskali (Ed.) Ayakkabı kitabı içinde. Kitapevi, İstanbul. 39- 42.
• blog.milliyet.com.tr (Erişim Tarihi: 26.05. 2016).
• Çoruhlu, Y 2007. Orta ve İç Asyada Kazı ve Araştırmalarda Elde Edilen Materyale Göre Erken Devir Türklerinde Çizme. E G Naskali (Ed.) Ayakkabı kitabı içinde. Kitapevi, İstanbul. 159-200.
• Erlandson, M. J., McClure S. B (Ed.) 2011. 10.000 Years of shoes. Museum of Naturel and Cultural History, University of Oregon, England.
• Fogg, M (Ed.) 2014. Modanın Tüm Öyküsü. Hayalperest Yayını, İstanbul.
• Geta and Zori 2017. https://matcha-jp.com/en/3536 (Erişim Tarihi: 02.05.2022).
• Gökçen, İ 1945. Manisa’da XVI. ve XVII. Yüzyılda Deri Sanatları Tarihi. CHP Manisa Halkevi, İstanbul.
• Görünür, L 2014. Pabuç Sadberk Hanım Müzesi Koleksiyonundan. Mas Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş., İstanbul.
• Greek Footwear–Fashion and Style from Ancient Greece 2011. http://realityspeaks.expertscolumn.com/article/greek-footwear-fashion-and-style-ancient-greece (Erişim Tarihi: 26. 01. 2017). greekreporter.com/2021/10/15/the-1500-year-old-byzantine-sandals-discovered-with-sweet-message-in-greek/ (Erişim Tarihi: 02.05.2022).
• Harari, Y N 2015. Hayvanlardan Tanrılara Sapiens. Çev. Ertuğrul Genç. Kolektif Kitap, İstanbul.
• houseofrashad22.blogspot.com/2014/01/shoe-show-1970.html (Erişim Tarihi: 31.08.2021).
• los40.com.mx (Erişim Tarihi: 05.05.2017).
• inovatifkimyadergisi.com/hermann-staudinger (Erişim Tarihi: 28. 02. 2022).
• Kastan, C 2007. Ayakkabı Teknolojisi 2. Baskı. Ocak Grafik, Konya.
• Kastan, D 2017. XX. Yüzyıl Modasında Dizüstü Çizmenin İşlevsel ve Biçimsel Çözümlemeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mandacı, E 2017. Arkeolojik Bulgular ve Çivi Yazılı Kaynaklar Işığında Eski Mezopotamya’da Giyim Kültürü. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2017, Cilt 41, Sayı 2, 55- 80.
• Neigher, J 2009. It Looks Like Ugg Love. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2009-dec-20-la-ig-ugg20-2009dec20-story.html (Erişim Tarihi: 02.05.2022).
• Newman, A. ve Shariff, Z 2013. A’dan Z’ye Moda Sözlüğü. Çev. Deniz Büyükonat. Kerasus Yayınları, İzmir.
• nigelnotrends.blogspot.com.tr (Erişim Tarihi: 11.04.2017).
• ntv.com.tr/turkiye/dunyanin-en-eski-ayakkabisi,n4wbvAI3nEiHd4ffjY161w (Erişim Tarihi: 01. 05. 2022).
• O’Keeffe, L 1996. A Celebration of Pumps, Sandals, Slippers & More Shoes. Workman Publishing Company, New York.
• oregonencyclopedia.org (Erişim Tarihi: 02. 12. 2016).
• Ögel B 1991. Türk Kültür Tarihine Giriş 1. Kültür Bakanlığı, Ankara.
• Papagianni, D. ve Morse, M. A 2017. Neandertal- Modern Bilim Onların Hikayesini Yeniden Yazdı, 8. Baskı. Trend, İstanbul.
• Pratty, L. ve Woolley, L 2008. Shoes. Imago Publishing Limited, China.
• Raj 2015. https://tvaraj.com/2015/09/04/paduka-the-footwear-once-worn-by-men-and-women-in-india/ (Erişim Tarihi: 04.04.2021).
• Reed, D. L., Allen, J. M., Toups, M. A., Boyd, B. M., Ascunce, M. S 2016. The study of primate evolution from a lousy perspective. https://www.researchgate.net/publication/298719099_ The_study_of_primate_evolution_from_a_lousy_perspective (Erişim Tarihi: 24. 08. 2017).
• Roman Sandals: Military Footwear 2011. http://historyofsandals.blogspot.com.tr/2011/05/ roman-sandals-military-footwear.html (Erişim Tarihi: 03. 02. 2017).
• Rouse, E 1999. Understanding Fashion. Blackwell Science, Great Britain.
• Sakaoğlu, N. ve Akbayar, N 2002. Derinin Anadolu’da Bin Yıllık Öyküsü. Creative Yayıncılık/ Orjin Group, İstanbul.
• sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 10. 04. 2021).
• Şen, M 2007. Ayakkabı İle İlgili Kelimeler Üzerine. E G Naskali (Ed.) Ayakkabı kitabı içinde. Kitapevi, İstanbul. 3- 17.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Anadolu Medeniyetleri Müzesi 2009. Paleolitik Çağ. http://www.anadolumedeniyetlerimuzesi.gov.tr/TR,77778/paleolitik-cag.html (Erişim Tarihi: 29. 06. 2017).
• Trinkaus, E 2005. Anatomical Evidence for the Antiquity of Human Footwear Use. Journal of Archaeological Science, 32: 1515-1526.
• Trinkaus, E., Shang H 2008. Anatomical Evidence for the Antiquity of Human Footwear: Tianyuan and Sunghir. Journal of Archaeological Science, xx 1-6.
• Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu. 1973. Cumhuriyet’in 50. Yılında Esnaf ve Sanatkar. Ankara.
• tvaraj.com/2015/09/04/paduka-the-footwear-once-worn-by-men-and-women-in-india/ (Erişim Tarihi: 04. 04. 2021).
• usa.chinadaily.com.cn (Erişim Tarihi: 12.12.2016).
• Watson, L 2007. Modaya Yön Verenler. Güncel Yayıncılık, İstanbul.
• westerndigs.org (Erişim Tarihi: 12.12.2016).
• www.bilgilersitesi.com (Erişim Tarihi: 03.12.2016).
• www.britannica.com/event/Paleolithic-Period (Erişim Tarihi: 28. 08. 2017).
• www.gucci.com/tr/en_gb/pr/men/shoes-for-men/loafers-moccasins-for-men (Erişim Tarihi: 03.09.2021).
• www.jonesbootmaker.com/blogs/news/the-history-of-the-loafer (Erişim Tarihi: 01.09.2021).
• www.kshs.org/kansapedia/japanese-footwear/10365 (Erişim Tarihi: 02.05.2022).
• www.mainlinemenswear.co.uk/blog/2017/history-of-the-loafer (Erişim Tarihi: 01.09.2021).
• www.metmuseum.org (Erişim Tarihi: 19.05.2017).
• www.polyvore.com (Erişim Tarihi: 10.04.2017).
• www.romeacrosseurope.com (Erişim Tarihi: 03.02.2017).
• www.shrimptoncouture.com (Erişim Tarihi: 27.10.2016).
• www.tarihiolaylar.com/galeriler/ayakkabi-modellerinin-evrimi-nasil-gerceklesti-dunden-bugune-neler-degisti-674 (Erişim Tarihi: 31.08.2021).
• www.tarihyolu.com (Erişim Tarihi: 02.12.2016).
• www.thegloss.com (Erişim Tarihi: 11.04.2017).
• Yalçınkaya, I 2009. Arkeoloji ve Sanat Tarihi Eski Anadolu Uygarlıkları Paleolitik Çağ (Eski Taş Çağı / Yontma Taş Çağı). http://www.kulturportali.gov.tr/ contents/files/ Paleolitik %20%C3 %87 a%C4%9 F %20.pdf, (Erişim Tarihi: 24. 08. 2017).
• Yapp, N 2005. Getty Images 1920’ler. Literatür Yayıncılık, Germany.
• yehaindia.com/indian-footwear-from-different-parts-of-the-country/ (Erişim Tarihi: 04. 04. 2021).
• Yelmen H 2005. Türk Dericiliği 2400 yaşında. DERİMOD, İstanbul.
• www.yenidenergenekon.com (Erişim Tarihi: 14.12.2016).