YAŞLANAN TÜRKİYE’DE YAŞLI BAKIM PERSONELİNE DUYULAN İHTİYAÇ VE YAŞLI BAKIM PROGRAMLARININ ÖNEMİ

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 5 - ULUSLARARASI MESLEK YÜKSEKOKULLARI SEMPOZYUMU UMYOS 2015 ÖZEL SAYISI, 61 - 68, 31.12.2015

Harun Ceylan

Öz

Bu çalışma, hızla yaşlanan bir ülke olarak Türkiye’nin önümüzdeki dönemde uygulayacağı sosyal politikalarda, yaşlı bakımının öncelikli konu başlıklarından biri haline geleceğinden hareketle “Yaşlı Bakım Programları”nın öneminin ve niteliğinin artırılmasına yönelik yapılması gerekenleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Kaynak tarama yöntemi ve alanda çalışan personelle yüz yüze yapılan görüşmelerden elde edilen veriler ışığında Türkiye’deki Yaşlı Bakımı programlarının mevcut durumu değerlendirilmiş ve programın ihtiyaç duyduğu yapısal dönüşümlere değinilmiştir. Aynı zamanda yaşlı bakım teknikerlerinin istihdam konusunda yaşadığı sorunlar ve bu sorunların giderilmesi noktasında mevzuat açısından yapılması gereken düzenlemelerin neler olduğu belirlenmiştir. Zira hızla yaşlanan bir nüfusa paralel olarak artan yaşlı bakım personeli ihtiyacı büyük oranda nitelikli olmayan personel aracılığıyla karşılanmaktadır. Bu durum bir yandan bakım hizmeti alan yaşlıların nitelikli olmayan personelden hizmet almasına neden olurken, diğer yandan da yaşlı bakım programını bitiren mezunların istihdam sorunu yaşamalarına neden olmaktadır. Yaşlı Bakım Teknikerlerinin istihdam problemi yaşamamaları için huzurevlerinde, yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde, geriatri servislerinde ve evde bakım ve sağlık hizmeti veren kamu-özel sektör kuruluşlarında sadece yaşlı bakım teknikerlerinin istihdam edilmeleri zorunlu hale getirilmelidir. Böylelikle yaşlı bakım alanında ihtiyaç duyulan nitelikli personelden yararlanma imkânı elde edilecek ve yaşlı bakımı programını bitiren personelin istihdam sorunu büyük ölçüde giderilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Yaşlı Bakımı, Yaşlı Bakım Programı

Kaynakça

• Arpacı, F. (2005). Farklı boyutlarıyla yaşlılık, Ankara. Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları.
• Arun, Ö. (2013). International spotlight: developing gerontological social policy agenda for Turkey. The Gerontologist, 53(6), 891-897. DOI:gnt071v1-gnt071.
• Arun, Ö. (2014). ‘Que Vadis’ Türkiye? 2050’ye doğru yaşlanan Türkiye’yi bekleyen riskler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 32, 1-12
• Arun, Ö. ve Arun, B. K. (2011). Türkiye’de yaşlı kadının en büyük sorunu: dulluk. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1515 -1527
• Arun, Ö. ve Pamuk, D. (2014). Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Öneriler, Mediterranean Journal of Humanities IV(2), p. 19-33 DOI: 10.13114/MJH.201428426 .
• Can, M. (2013). Günümüz Refah Politikaları Bağlamında Sosyal Hizmetlerin Farklı Modelleri. Ankara: Nobel Yayınları. Ceylan, H. (2013). İsveç refah devletinde bakım hizmeti alan yaşlıların yaşam algıları: Stockholm örneği.(Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya). Çilingiroğlu, N. ve Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Turkish Journal of Geriatrics, 7(4), 225-230.
• Danış, M. Z. (2009). Türkiye’de Yaşlı Nüfusun Yalnızlık ve Yoksulluk Durumları ve Sosyal Hizmet Uygulamaları Açısından Bazı Çıkarımlar. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi. 20(1), 67-84.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2007). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. http://eyh.aile.gov.tr/data/544f6b29369dc328a057d006/yaslanma_ulusal_eylem_plani.pdf adresinden 08.03.2015 tarihinde edinilmiştir. Emiroğlu, V. (1995). Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu. Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Görgün Baran, A., Kalınkara, V., Aral, N., Akın, G., Baran, G. ve Özkan, Y. (2005). Yaşlı ve aile ilişkileri Ankara örneği. Ankara: Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• http://universitetercihleri.com/ddtercih, adresinden 19.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist adresinden 08.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Kalınkara, V. (2011). Temel Gerontoloji: Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Koşar, G.N. (1996). Sosyal hizmetlerde yaşlı refahı alanı. Ankara: Şafak Matbaacılık.
• Niğde Üniversitesi (2015a). Niğde Zübeyde Hanım Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yaşlı Bakımı Bölümü ders listesi, http://www.nigde.edu.tr/ckfinder_portal/userfiles/files/BolumDersleri%20t%C3%BCrk%C3%A7e.pdf adresinden 26.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Niğde Üniversitesi (2015b) Genel Bilgi, http://www.nigde.edu.tr/yaslibakimi adresinden 26.03. 2015 tarihinde edinilmiştir. Resmi Gazete. (22 Mayıs 2014). Sağlık meslek mensupları ile sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensuplarının iş ve görev tanımlarına dair yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14-1.pdf adresinden 19.03. 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Resmi Gazete. (7 Ağustos 2008). Özel huzurevleri ile huzurevi yaşlı bakım merkezleri yönetmeliği. Sayı:26960.http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/08/20080807-4.htm adresinden 13.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Taşçı, F. (2010). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya örnekleri. Çalışma ve Toplum Dergisi,(24), 175-202.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). İstatistiklerle yaşlılar, elderly statistics. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayını. http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=265 adresinden 08.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2015a). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2014 haber bülteni. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18616 adresinden 08.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2015b). Toplumsal yapı ve cinsiyet istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1068 adresinden 08.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2015c). İstatistiklerle kadın 2014. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayını. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18619 adresinden 12.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2013). World population ageing 2013. ST/ESA/SER.A/348. USA, New York: United Nations publication.http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2013.pdf.
• Yalova Üniversitesi (2015a). Çınarcık MYO Yaşlı Bakım Programı ders planı. http://www.yalova.edu.tr/icerik/5188/9270/ders-plani.aspx adresinden 16.03.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Yalova Üniversitesi. (2015b). Program Tanıtımı, http://www.yalova.edu.tr/icerik/5187/2358/program-tanitimi.aspx adresinden 26.03.2015 tarihinde edinilmiştir