Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Öz Yeterliklerini Belirlemek İçin Ölçek Geliştirme

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 55 - 68, 27.04.2021

Dilek Teke , Mustafa Sözbilir

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının sınıflarında bir özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencisi olması durumunda yapmaları gereken eğitsel ve sosyal etkinliklere yönelik öz yeterlik düzeylerini belirlemek için bir ölçek geliştirmektir. Nicel araştırma desenlerinden biri olan tarama yöntemi kullanılan araştırmada, toplamda 650 öğretmen adayından oluşan iki faklı gruptan veri toplanmıştır. İlk gruptan (313 öğrenci) toplanan veriler ölçeğin yapı geçerliğinin sağlanması için açımlayıcı faktör analizinde kullanılmıştır. Verilerden elde edilen sonuçlar doğrultusunda 17 maddeden oluşan iki faktörlü bir ölçek oluşturulmuştur. Ölçeğinin genel iç tutarlılık güvenirlik katsayısı α=.901 olarak hesaplanmıştır. İkinci gruptan (337 öğrenci) toplanan veriler ile de doğrulayıcı faktör analizi yapılarak ölçeğin iki faktörlü bir ölçek olduğu desteklenmiştir. Bu bulgular çerçevesinde geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma eğitimi, Öğretmen adayları, Öz yeterlik, Öz yeterlik ölçeği

Developing a Scale for Self-Efficacy of Teacher Training Students in Inclusive Education Environments

Öz

The aim of this study is to develop a scale to determine the self-efficacy level of teacher training students for educational and social activities that they need do in the case of having students with special needs in their classroom. The survey method is employed as the research design and data were collected from two different groups of 650 teacher training students studying at college of education in a large public university. The data were collected from the first group (313 students) used for the exploratory factor analysis to establish the construct validity of the scale. In line with the results obtained from the data, a two-factors scale consisting of 17 items was formed. The internal consistency reliability coefficient (α) was calculated as .901. Confirmatory factor analysis is conducted with the data collected from the second group (337 students) to confirm the two-factors of the scale. The scale developed according to the findings is found to be a valid and reliable measurement tool

Anahtar Kelimeler

Inclusive education, Self-efficacy, Self-efficacy scale, Teacher training students

Kaynakça

• Alver, B., Bozgeyikli, H. & Işıklar, A. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik programı öğrencilerinin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 155-168.
• Aravamudhan, N. R., & Krishnaveni, R. (2015). Establishing and reporting content validity evidence of new training and development capacity building scale (TDCBS). Journal of Contemporary Management, 20(1), 131–158.
• Bandura, A. & Adams, N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive Therapy and Research, 1(4), 287-310.
• Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37(2), 122-147.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
• Bandura, A. (1999). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.
• Bayar, A. (2015). Kaynaştırma uygulamalarında öğretmen yeterliği ölçeğinin Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 71-85.
• Bayar, A., Özaşkın, A. G. & Bardak, Ş. (2015). Kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygular, tutumlar ve kaygılar ölçeğinin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 175-186. doi: 10.7827/TurkishStudies.7556
• Bryman, A. & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13. New York: Psychology Press.
• Cihan, M. A. & Akbayrak, K. (2017, Temmuz). Empowering dialog in classrooms: Challenges and needs of teachers of students with visual impairments in Turkey. 9th ICEVI European Conference: Empowered by Dialogue kongresinde sunulan bildiri, Bruges, Belgium.
• Cosier, M. & Pearson, H. (2016). Can we talk? The underdeveloped dialogue between teacher education and disability studies. Sage Open, 6(1), 1-10. doi: 10.1177/2158244015626766
• Diken, İ. H. (2013). İlköğretimde kaynaştırma (2.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Dolapci, S. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. (Yüksek lisans tezi). Yök tez veri tabanından erişilmiştir. (Tez no:342334)
• Donohue, D. K. & Bornman, J. (2015). South African teachers’ attitudes toward the inclusion of learners with different abilities in mainstream classrooms. International Journal of Disability, Development and Education, 62(1), 42-59. doi: 10.1080/1034912X.2014.985638.
• Erkuş, A. (2016). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I: Temel kavramlar ve işlemler (3. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. & Hyun, H. H. (2012). How to design & evaluate research in education (8th Edt.). London: McGraw Hill.
• Gavora, P. (2010). Slovak pre-service teacher self-efficacy: Theoretical and research considerations. The New Educational Review, 21(2), 17-30.
• Gözün, Ö. & Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 65-77.
• Kırcaali-İftar, G. & Uysal, A. (1999). Zihin özürlü öğrencilere özel eğitim danışmanlığı aracılığıyla uygulanan resimli fişlerle okuma-yazma öğretiminin etkililiği. Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 3-13.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
• McMillan, J.H. & Schumacher, S. (2012). Research in education: Evidence-based inquiry (7th Edition). London: Pearson.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2015). Millî eğitim istatistikleri: Örgün eğitim. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Özdamar, K. (2017). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi: IBM SPSS, INM SPSS AMOS ve MINITAB uygulamalı. Eskişehir: Nisan kitabevi.
• Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu. (S. Balcı & B. Ahi, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Savolainen, H., Engelbrecht, P., Nel, M., & Malinen, O. P. (2012). Understanding teachers’ attitudes and self-efficacy in inclusive education: implications for preservice and in-service teacher education. European Journal of Special Needs Education, 27(1), 51-68. doi: 10.1080/08856257.2011.613603
• Seçer. İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sucuoğlu, B., Ünsal, P. & Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin önleyici sınıf yönetimi becerilerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 51-64.
• Tanrıkulu, M. (2010). Kaynaştırma ortamlarında öğrenim gören 9. sınıf total görme engelli öğrencilere harita bilgisinin öğretimi. (Doktora tezi). Yök tez veri tabanından erişilmiştir. (Tez no:277971)
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. Basım). Ankara: Nobel.
• Tekin-İftar, E. & Kırcaali-İftar, G, (2012). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Vural, M. & Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasına ilişkin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 141-159.