Birleştirilmiş Sınıf ve Müstakil Sınıf Öğretmenlerinin Okul Kavramı ile İlgili Metaforlarının Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 55 - 75, 26.04.2022

Gülenay Erdost Özenir Fatma Budak

Öz

Dünyada tüm ülkelerde var olan birleştirilmiş sınıf uygulamaları Türkiye haricinde eğitimde avantaj olarak görülmektedir. Ülkemizde ise Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren uygulanmakta ve maalesef hala eğitimde dezavantaj olarak kabul edilmektedir. Uygulamadaki bu iki farklı görüşün nedeni belki ortaya çıkma nedenlerindeki fark ya da uygulayıcıların sahip oldukları algı olabilir. Bu çalışmada müstakil sınıf öğretmenleri ile birleştirilmiş sınıf öğretmenleri arasındaki “okul” kavramına yönelik zihinsel algıları ve varsa bunlar arasındaki farkları ortaya koymak amaçlanmıştır. İki öğretmen grubu arasındaki algıları tespit etmek için metafor yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu orta ölçekli bir ilde görev yapmakta olan 37 müstakil sınıf öğretmeni ve 42 birleştirilmiş sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Okul…………….gibidir, çünkü……...” ifadesinin yer aldığı cümlenin katılımcılar tarafından tamamlandığı bir form kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre toplam 79 sınıf öğretmeni tarafından 50 adet metafor üretildiği görülmüştür. Bu metaforlar benzer özellikler bakımından sınıflandırıldığında 6 farklı kavramsal kategori ortaya çıkmıştır. Söz konusu bu 6 kavramsal kategori iki okul türüne göre incelenmiş, yüzde ve frekans değerleri hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda öğretmenlerin okula ilişkin oluşturdukları metaforların genel anlamda olumlu olduğu ancak “verimsiz-olumsuz ortam” kategorisinin sadece birleştirilmiş sınıf öğretmenleri tarafından oluşturulduğu görülmüştür. Olumsuz kategorideki oluşturulan metaforların sadece birleştirilmiş sınıf öğretmenleri tarafından ifade edilmesi manidardır.

Anahtar Kelimeler

Birleştirilmiş sınıf, Metafor, Okul, Öğretmen

The Comparison of Multigrade Class And Single-Grade Class Teachers Metaphors About School Concept

Öz

Multigrade class education, which exists in all countries in the world, is seen as an advantage, but that is seen as a disadvantage in Turkey. Multigrade class education has existed in Turkey since the first years of the Republic and unfortunately it is still seen as a disadvantage in education. The aim of this study is to reveal the mental perceptions of the teachers who work in two different school types by using metaphors and the significant differences if any. The research group consists of 37 single grade class teachers and 42 multigrade class teachers working in a medium-sized province. According to the findings of the study, 50 metaphors were produced by 79 class teachers. When these metaphors were classified in terms of similar characteristics, 6 different conceptual categories emerged. These 6 conceptual categories were examined according to two school types, percentage and frequency values calculated. As a result of the study, it was observed that perceptions of teachers about school were generally positive. Also, the emergence of the unproductive-negative environment category by the multigrade class teachers is seen as the focus of the study.

Anahtar Kelimeler

Metaphor, Multigrade class, School, Teacher

Kaynakça

• Akan, D. Yalçın, S., & Yıldırım, İ. (2014). “Okul müdürü” kavramına ilişkin öğretmenlerin metaforik algıları. İlköğretim Online, 13(1), 169–179.
• Akbaşlı, S., & Pilten, Ö. (1999). İlköğretim birleştirilmiş sınıflarda öğretim (2. baskı). Mikro.
• Akkaya, E. (2012). Ortaöğretim öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi (Tez No. 317046) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Aslan, S. (2013). Birleştirilmiş sınıflarda görev yapan öğretmenlerin “öğretmen” kavramı ile ilgili algılarının metaforik incelenmesi. Turkish Studies, 8(6), 43-59.
• Ateş, Ö. T. (2016). Öğrencilerin öğretmen ve okul metaforları. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 78-93.
• Balcı, A. (1999). Okul ile ilgili mecazlar (metafor): Seçilmiş dört okulda öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin okul algıları (Tez No. 82164) [Doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Berry, C. (2000). Multigrade teaching: A discussion document. http://multigrade.ioe.ac.uk/fulltext/fulltextBerry.pdf
• Bilir, A . (2008). Birleştirilmiş sınıflı köy ilköğretim okullarında öğretmen ve öğretim gerçeği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 1-22.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (3. baskı). Pegem Akademi.
• Cerit, Y. (2006). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin okul kavramıyla ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Kuram Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(3), 669-699.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(21), 269-283.
• Doğan, R. (2000). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim öğretim (1. baskı). Uzun.
• Doğan, D. (2014). Öğretmen adaylarının perspektifinden okul kavramının metaforlarla analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(3), 361-382. http://dx.doi.org/10.5578/keg.7127
• Dursun, F. (2006). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 33-57.
• Eker, C., & Sıcak, A. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının birleştirilmiş sınıflı öğretime ilişkin zihin imgeleri (metaforları). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (37), 133-153.
• Erdem, A. R. (2004). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim (1. baskı). Anı.
• Ertürk, E., & Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygulama. Ege Academic Review, 12(1), 41-54.
• Gökçe, F., & Kahraman, P. B. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 173-206.
• Hacıfazlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş., & Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi Uluslararası E- Dergi, 1(1), 97-121. İlter, İ. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının birleştirilmiş sınıf kavramına ilişkin metaforik algıları. İlköğretim Online, 14(4), 1450-1468.
• Kaya, K., & Taşdemirci, E. (2005). Birleştirilmiş sınıflar ile bağımsız sınıflarda ilk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunların karşılaştırmalı incelemesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 1-26.
• Kazu, H., & Aslan, S. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının birleştirilmiş sınıf uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. (Fırat ve Dicle üniversiteleri örnekleri).Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal bilimler Dergisi (TURKSOSBILDER), 1(2), 23-32.
• Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72.
• Küçüktepe, S. E., & Gürültü, E. (2014). Öğretmenlerin “yapılandırmacı öğretmen” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 282-305.
• Little, A. W. (2001). Multigrade teaching: Towards an international research and policy agenda. International Journal of Educational Development, 21(6), 481-497.
• Mason, A. D., & Doepner, B. R. (1998). Principals’ view of combination classes. Journal of Educationla Research, 91(3), 160-172. https://doi.org/10.1080/00220679809597537
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.; 3. baskı). Nobel. (Orijinal çalışmanın basımı 2009)
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (1nd ed.). Sage.
• Miller, B. A. (1991, March 17-20). A review of the qualitative research on multigrade instruction [Paper presentation]. Rural Education Symposium, Nashville, TN, United States.
• Nalçacı, A., & Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 239-258
• Onan, B., & Tiryaki, E. N. (2012). Türkçede örtülü anlam oluşturan unsurlar ve ana dili öğretimindeki işlevleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 223-240.
• Özdemir, S., & Akkaya, E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 295-322.
• Pavan, B. N. (1992, April 20-24). School Effectiveness and nongraded schools [Paper presentation]. The Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco, CA, United States.
• Pektaş, M., & Kıldan, A. O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 271-287.
• Pratt, D. (1986). On the merits of multiage classrooms. Research in Rural Education, 3(3), 111-115.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Saban, A. (2011). Bilgisayar öğretmeni adaylarının "Okul" ve "Bilgisayar Öğretmeni" kavramlarına ilişkin zihinsel imgeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 423-446.
• Sezer, R. (2010). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki ihtiyaçları analizi (Tez No. 263742). [Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi-Burdur]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Sidekli, S., Coşkun, İ., & Aydın, Y. (2015). Köyde öğretmen olmak: Birleştirilmiş sınıf. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 311-331.
• Summak, M. S., Summak, A. E. G., & Gelebek, M. S. (2011). Problems encountered in multi-grade classes and teachers’ suggestions for possible solutions (A Case Study in Kilis Province). Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(3), 1221-1238.
• Şahin, A. E. (2003). Birleştirilmiş sınıf uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 166-175.
• Şahin, Ç. (2007). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim (1. baskı). Pegem A.
• Şenel, T., & Buluç, B. (2016). İlkokullarda okul iklimi ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Türk Bilim Araştırma Vakfı, 9(4), 1-12.
• Şeyihoğlu, A., & Gençer, G. (2011). Hayat bilgisi öğretiminde “metafor” tekniğinin kullanımı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 83-100.
• Taşdemir, M. (2000). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim. Öğretmen el kitabı (1. baskı). Ocak.
• Taşdemir, M. (2014). Birleştirilmiş sınıflar hakkında sınıf öğretmeni adaylarının görüşleri: Beklenti ve metaforlar. Turkish Studies, 9(2), 1459-1475.
• Tissington, L. D. (2006). Mentorship defined by alternative-teacher certification candidates: A phenomenological inquiry. National Association for Alternative Certification Online Journal, 1(1), 36-47.
• Thomas, C., Shaw, C. P., & Mundial, B. (1992). Issues in the development of multigrade schools (1nd ed.). World Bank.
• Yalçın, M., & Erginer, A. (2012). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 229-256.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (3.baskı). Seçkin.
• Yıldırım, N., Elma, C., Yazıcı, L., Öcal, S., & Zabun, E. (2016). 4+4+4 Yapısal değişikliğin birleştirilmiş sınıflı okullara yansıması ve öğretmenlerin beklentileri. Turkish Journal of Educational Studies, 3(2), 83-109