Türkiye’de “Yastık Altı” Altın: Bir Uygulama

Yıl 2022, Sayı: 36, 77 - 92, 29.06.2022

Server Demirci , Selahattin Güriş , Levent Çinko , Turgut Ün , Şaban Kızılarslan

https://doi.org/10.26650/ekoist.2022.36.1108571

Öz

Türkiye’de yastık altı altın kimi hesaplamalara göre 3-5 ton arasında olup değeri de 200-300 milyar doları bulmaktadır. 2020 yılı başlarında ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemi süreci ülke ekonomilerini çok zora sokmuştur. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ekonomi yavaşlamış ve daralmıştır. Yastık altı altın yavaşlayan ekonomiye bir nebze de olsa canlılık kazandırır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de yastık altı altının ekonomiye kazandırma yollarını araştırmaktır. Bu doğrultuda altın bankacılığını da içeren anket uygulanmıştır. Anakütle olarak İstanbul ili seçilmiş olup yüz yüze görüşme yapılmıştır. Tesadüfi örnekleme yöntemi ile elde edilen örneklemde toplam 1002 kişi ankete katılım sağlamıştır. Soruların içeriğinde yaş, cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu gibi temel sorular yatmaktadır. Açık uçlu olarak da aylık ortalama gelir ve aylık ortalama tasarruf soruları sorulmuştur. Altın bankacılığı içeren soru tipleri ise; 8 adet evet-hayır ve 26 adet 5’li Likert ölçeği sorularından oluşmaktadır. Sorular neticesinde elde edilen verilere Faktör Analizi uygulanmıştır. Söz konusu uygulama sonrasında elde edilen faktörler kullanılarak Gompit Regresyon Modeli tahmin edilmiş olup, analiz ile birlikte altın bankacılığı sistemini bilgi sahibi olunmadığı ve bankalara olan güven duygusunun eksikliği sonuçları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yastık Altı Altın, Altın Bankacılığı, Faktör Analizi, Gompit Regresyon Modeli

Destekleyen Kurum

Marmara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SOS-A-100419-0112 (proje ID: 5782)

Applications of “Under the Pillow” Gold in Turkey

Öz

According to some estimates, the amount of “gold beneath the pillow” in Turkey is between 3–5 tons and is valued at 200–300 billion dollars. The coronavirus disease-19 pandemic, which began in early 2020 and had world-wide impacts, has left the country’s economies in a very dire situation. As in the rest of the world, the Turkish economy has slowed down and is on the verge of collapse. “Under the pillow” gold may breathe new life into this sluggish economy. This study aims to discover ways of incorporate “under the pillow” gold in the Turkish economy. Considering this situation, a survey including gold banking was conducted. The province of Istanbul was selected as the primary study population and face-to-face interviews were conducted. A total of 1,002 individuals participated in the survey through the random sampling method. The content of the questions includes basic information such as age, gender, and marital and educational status. As open-ended questions, monthly average income and monthly average savings were enquired. The following are the question categories that include gold banking: It consisted of 8 yes-no and 26 5-point Likert scale questions. Factor analysis was applied to the data obtained from the questions. The Gompit Regression Model was estimated for the factors acquired from the abovementioned analysis, and the results of the analysis showed that there was no awareness regarding the gold banking system and a lack of trust in the banks.

Anahtar Kelimeler

“Under The Pillow” Gold, Gold Banking, Factor Analysis, Gompit Regression Method

Proje Numarası

SOS-A-100419-0112 (proje ID: 5782)

Kaynakça

• AAOIFI (2016). “Altın ve Altın İşlemleriyle İlgili Kurallar Standardı”
• Bloom, N. (2014). Fluctuations in Uncertainty. Journal of Economic Perspectives, 28 (2), 153-176.
• Cameron, A., & Trivedi, P. (2005). Microeconometrics Methods and Applications. Cambridge: Cambridge University Press.
• Güriş, S., & Astar, M. (2019). Bilimsel Araştırmalarda SPSS İle İstatistik. 3. Baskı, İstanbul: Der Yayınları.
• Güriş, S., Çağlayan, E., & Űn , T. (2011). Estimating of Probability of Home-ownership in Rural and Urban Areas: Logit, Probit and Gompit Model. European Journal of Social Sciences, 405 - 411.
• Resmi Gazete (26 Temmuz 1995). İstanbul Altın Borsası'nın kuruluşu.
• Resmi Gazete. (18.11.2006). 26350 sayılı “Kıymetli Maden Standartları ve Rafinerileri Hakkındaki Tebliği".
• Resmi Gazete. (03.04.2013). Borsa İstanbul A.Ş. 'nin kuruluşu.
• Resmi Gazete. (25.11.2013). 28862 sayılı “Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliği”
• Resmi Gazete. (19.10.2014) 29150 sayılı “Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar İle İlgili Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Yönetmeliği”
• Resmi Gazete. (22.06.2016). 29750 sayılı “Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”
• Şenbayram, E., A. (2022). Covİd 19 Pandemisinin Neden Olduğu Kriz Ortamının Çalışan Bireylere Etkilerinin Demografik Özelliklerine Göre Farklılığının Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Econharran Harran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2022, 6(9): 12-25.
• Tabachnick, B., & Fidell, L. (2013). Using Multivariate Statistics. 6. Ed., Boston: Pearson Education, Inc.
• Uluyol, O. (2011). Bir Finansman Kaynağı Olarak “Yastıkaltı Tasarruf”ların Ekonomik Sisteme Kazandırılması ve Tüketicilerin/Bireylerin Yastıkaltı Eğilimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9, 257-272.
• https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/yastik-altindan-10-yilda-100-tona-yakin-altin-cikti-6192798, (20.04.2020)