CONTENT ANALYSIS OF THE MISCONCEPTION STUDIES IN ELEMENTARY SCIENCE EDUCATION

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 2, 232 - 260, 03.05.2017

Şaban Aydoğan Ela Ayşe Köksal

https://doi.org/10.17244/eku.310220

Cited By: 11

Öz

This study aims to make a
content analysis of articles about misconceptions at elementary science
education. Descriptive survey model was used in methodology. The sample was
consisted of 42 articles, in Turkish and published between 2000 and 2014. The
articles were examined by considering on the subject, objective, grade, and
method and techniques used in removing misconceptions. It was found that: The
world and universe subject was the learning area less work was done; mostly
concept cartoons have been benefited to correct misconceptions; and research
was done mainly at grades seven and eight. It can be suggested that research
should start at the primary school level and include all area and units and
focus on eliminating misconceptions, and misconceptions should be cited in
program and textbooks and teachers should be given in-service courses.

Anahtar Kelimeler

Article review, misconception, science education

İLKÖĞRETİM FEN EĞİTİMİNDE KAVRAM YANILGILARI KONUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALARIN İÇERİK ANALİZİ

Öz

Bu çalışma, ilköğretim fen eğitiminde kavram yanılgıları alanında yazılmış
bilimsel makalelerin içerik analizini yapmayı amaçlamaktadır. Çalışmada
betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Örneklem yayın dili Türkçe, 2000-2014
yılları arasında yapılmış 42 bilimsel makaleden oluşmaktadır. Makaleler öğrenme
alanı, amaç, seviye, kavram yanılgısını gidermede kullanılan yöntem ve teknik
bakımından incelenmiştir. En az çalışmanın Dünya ve Evren alanında olduğu,
kavram yanılgısını gidermede en çok kavram karikatüründen faydalanıldığı ve en
fazla 7. ve 8. sınıf seviyesinde araştırma yapıldığı bulunmuştur. Kavram
yanılgısı çalışmalarının tüm öğrenme alanları ve ünitelerini içine alacak
şekilde ilkokul düzeyinden başlatılması, kavram yanılgısını hangi yöntemlerle
giderilebileceğine odaklanılması, çalışmalarda fark edilen kavram yanılgılarına
yönelik tedbirler öğretim programı ve ders kitaplarında belirtilmesi ve
öğretmenlere hizmet-içi kurslar verilmesi gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Makale inceleme, kavram yanılgısı, fen eğitimi

Kaynakça

• Agalday, M., Akçam, H. K., İpek, İ., & Kablan, F. (2013). İlköğretim Fen ve Teknoloji 4. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: MEB.
• Akgün, Ö. E., & Deniz, D. (2007). Düzeltici metin ve tahmin - gözlem - açıklama stratejilerinin öğrencilerin bilişsel çelişki düzeyleri ve kavramsal değişimleri üzerindeki etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 17–40.
• Akyürek, E., & Afacan, Ö. (2012). Kavram çarkı diyagramı kullanılarak 8. sınıf öğrencilerinin “Hücre Bölünmesi” ünitesindeki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(3), 47–58.
• Aydoğan, S., Güneş, B., & Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve sıcaklık konusunda kavram yanılgıları. GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 111–124.
• Bacanak, A., Küçük, M. ve Çepni, S. (2004). İlköğretim öğrencilerinin fotosentez ve solunum konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: Trabzon örneklemi [Primary school students misconceptions about photosynthesis and respiration subjects: A case for Trabzon]. Ondokıız Mayns Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 67-80.
• Bağcı, N., Bahadır, Ö., Emik, C., Evecen, M., & Güneş Koç, R. (2012). İlköğretim Fen ve Teknoloji 5. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: MEB.
• Bahar, M. (2003). Biyoloji eğitiminde kavram yanılgıları ve kavram değişim stratejileri [Misconceptions in biology education and conceptual change strategies]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri [Educational Sciences: Theory & Practice], 3(1), Mayıs / May 2003, 27-64.
• Bal, Ş., & Koray, C. Ö. (2002). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin ışık ve ışığın hızı ile ilgili yanlış kavramları ve bu kavramları oluşturma şekilleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 1–11.
• Başer, M., & Çataloğlu, E. (2005). Kavram değişimi yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki yanlış kavramlarının giderilmesindeki etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (HU Journal of Education), 29, 43–52.
• Bilgin, İ., Uzuntiryaki, E., & Geban, Ö. (2003). Students’ misconceptions on the concept of chemical equilibrium. Eğitim ve Bilim, 28, 10–17.
• Bozkurt, O., & Cansüngü, Ö. (2002). İlköğretim öğrencilerinin çevre eğitiminde sera etkisi ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 67–73.
• Boz, Y. (2005). İlköğretim ikinci kademe ve ortaöğretim öğrencilerinin yoğunlaşma konusundaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 48–54.
• Çalık, M., & Ayas, A. (2003). Çözeltilerde kavram başarı testi hazırlama ve uygulama. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 1–17.
• Çayan, Y. ve Karslı, F. (2014). 6. sınıf öğrencilerinin fiziksel ve kimyasal değişim konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının etkisi [The effects of the problem based teaching learning approach to overcome students’ misconceptions on physical and chemical change]. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi 23 (4), 1437-1452.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D., & Turgut, M. F. (1997). Fizik Öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Çepni, S., & Ayaş, A. P. (2005). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: Pegem A.
• Çetinkaya, M. ve Taş, E. (2016). “Vücudumuzda Sistemler” ünitesine yönelik üç aşamalı kavram tanı testi geliştirilmesi [Developing a three tier concepts diagnostic test on the outcomes of “The Systems in Our Body” unit]. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(15), 317 - 330.
• Çökelez, A. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin tanecik kavramı hakkındaki görüşleri:bilgi dönüşümü. Hacettepe Eğitimi Fakültesi Dergisi, (36), 64–75.
• Demir, A., & Sezek, F. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersi genetik ünitesindeki kavram yanılgılarının giderilmesinde grafik materyallerinin etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(12), 573–587.
• Dikici, A., Türker, H. H., & Özdemir, G. (2010). 5E öğrenme döngüsünün anlamlı öğrenmeye etkisinin incelenmesi. Cukurova University Faculty of Education Journal, 39(3), 100–128.
• Ekiz, D., & Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin astronomi ile ilgili kavramları anlama düzeyi ve kavram yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 165, 61–78.
• Ercan, F., Taşdere, E. ve Ercan, N. (2010, Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi [Journal of Turkish Science Education], 7(2), 136-154.
• Ergün, A., & Sarikaya, M. (2014). Maddenin parçacıklı yapısı ile ilgili kavram yanılgılarının giderilmesinde modele dayalı aktivitelerin etkisi. New World Sciences Academy, 9(3), 248–275.
• Erişti, S. D., Kuzu, A., Yurdagül, I., Akbulut, Y., & Kurt, A. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Eryılmaz, A., & Sürmeli, E. (2002). Üç-aşamalı sorularla öğrencilerin ısı ve sıcaklık konularındaki kavram yanılgılarının ölçülmesi. In Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara.
• Eryılmaz, A., & Tatlı, A. (1999). ODTÜ öğrencilerinin mekanik konusundaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 93–98.
• Filiz, S. B., & Kaya, V. H. (2013). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ile fen bilgisi öğretmenliği lisans ve lisans üstü öğretim programının felsefe,amaç ve içerik ilişkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 185–208.
• Genç, M., Genç, T., & Yüzüak, A. V. (2012). Kavram yanılgılarının oyunlarla tesbiti: Tabu oyunu. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 581–591.
• Gölgeli, D., & Saraçoğlu, Ö. (2014). Fen ve teknoloji dersi “ışık ve ses” ünitesinin öğretiminde kavram karikatürlerinin kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 113–124.
• Gündoğdu, F. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 8. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Hoplan, M., & Güneş, O. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinde fotosentez ve solunum konusunda oluşan kavram yanılgıları. Journal of Educational and Instructional Studies in the Word, 2(1), 42–47.
• Hançer, A., Şensoy, Ö., & Yıldırım, H. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 80–88.
• İnel, D., Balım, A. G., & Evrekli, E. (2009). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 1–16.
• Kabapınar, F. (2005). Yapılandırmacı öğrenme sürecine katkıları açısından fen derslerinde kullanılabilecek bir öğretim yöntemi olarak kavram karikatürleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(1), 101–146.
• Kaptan, F. (1998). Fen Bilgisi Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karikatür. (2014, April 16). In Vikipedi. Retrieved from http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karikat%C3%BCr&oldid=14006019
• Kavram. (2015, April 22). In Türk Dil Kurumu. Retrieved from http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5371f852d4f2b1.07933951
• Kazu, H., & Aslan, S. (2013). Evaluation of studies conducted on the “Assessment-Evaluation” dimension of 2004 primary school curriculum. Ilkogretim Online, 12(1), 87–108.
• Kearney, M., & Treagust, D. F. (2001). Constructivism as a referent in the design and development of a computer program using interactive digital video to enhance learning in physics. Australian Journal of Educational Technology, 17(1), 64–79.
• Keogh, B., & Naylor, S. (2000). Teaching and learning in science using concept cartoons: Why Dennis wants to stay in at playtime. Investigating: Australian Primary and Junior Science Journal, 16(3), 10–14.
• Keogh, B., Naylor, S., & Wilson, C. (1998). Concept cartoons: a new perspective on physics education. Physics Education, 33(4), 219–224. Kete, R. (2006). 6. sınıf fen bilgisi biyoloji konularında kavram yanılgıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 63-70.
• Kırıkkaya, E. B., & Güllü, D. (2008). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin ısı - sıcaklık ve buharlaşma - kaynama konularındaki kavram yanılgıları. İlköğretim Online, 7(1), 15–27.
• Kocakülah, S. ve Kenar Açıl, Z. (2011). İlköğretim öğrencilerinin gözüyle “Yerçekimi nerededir?”. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(2), 135-152. Komisyon. (2013). İlköğretim Fen ve Teknoloji 7. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: MEB.
• Koray, Ö., & Bal, Ş. (2002). Fen öğretiminde kavram yanılgıları ve kavramsal değişim stratejisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(1), 83–90.
• Koray, Ö., Özdemir, M., & Tatar, N. (2005). İlköğretim öğrencilerinin “Birimler” hakkında sahip oldukları kavram yanılgıları: Kütle ve ağırlık örneği. İlköğretim Online, 4(2), 24–31.
• Koray, Ö., & Tatar, N. (2003). İlköğretim öğrencilerinin kütle ve ağırlık ile ilgili kavram yanılgıları ve bu yanılgıların 6., 7. ve 8. sınıf düzeylerine göre dağılımı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 187–198.
• Korkmaz, H., Tatar, N., Kıray, S. A., & Kibar, G. (2013). İlköğretim Fen ve Teknoloji 6. sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı. Ankara: Pasifik Yayınları.
• Köse, S., Coştu, B., & Keser, Ö. F. (2003). Fen konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: TGA yöntemi ve örnek etkinlikler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 43–53.
• Kurnaz, M. A., & Değermenci, A. (2011). Temel astronomi kavramlarına ilişkin öğrenci algılamalarının sınıf seviyelerine göre karşılaştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 91–112.
• Meşeci, B., Tekin, S. ve Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 21-40.
• Nakiboğlu, C., & Özkılıç Arık, R. (2005). 4. Sınıf öğrencilerinin “gazlar” ile ilgili kavram yanılgılarının V-diyagramı kullanılarak belirlenmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1–17.
• Naylor, S., & Keogh, B. (1999). Constructivism in classroom: Theory into practice. Journal of Science Teacher Education, 10(2), 93–106.
• Özsevgeç, T. (2006). Kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen öğrenci rehber materyalinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 36–48.
• Öztürk, D., & Uçar, S. (2012). İlköğretim öğrencilerinin ayın evreleri konusundaki kavram değişimlerinin işbirliğine dayalı ortamda incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(2), 98–112.
• Posner, G. J., Strike, K. A., Hewson, P. W., & Gertzog, W. A. (1982). Accomodation of a scientific conception: Toward a theory of conceptual change. Science Education, 66(2), 211-227.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. 9. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sözen, M., & Bolat, M. (2014). 11-18 yaş öğrencilerinin ses hızı ile ilgili kavram yanılgılarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 505–523.
• Turgut,Ü. ve Gürbüz, F. (2011). Isı ve sıcaklık konusunda 5E modeliyle öğretimin öğrencilerdeki kavramsal değişime ve onların tutumlarına etkisi [Effects of teaching with 5E model on students’ behaviors and their conceptual changes about the subject of heat and temperature]. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 679-706.
• Uzunkaya, A., & Özgür, S. (2011). Dominant zeka alanlarına dayalı bir öğretimin kavram yanılgılarının giderilmesindeki etkisi. Hacettepe Eğitimi Fakültesi Dergisi, (41), 461–472.
• Yağbasan, R., & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102–120.
• Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma. İlköğretim Online, 9(1), 79-92.
• Yılmaz, H., & Çavaş, P. H. (2006). 4-E öğrenme döngüsü yönteminin öğrencilerin elektrik konusunu anlamalarına olan etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(1), 2–18.
• Yürük, N., Çakır, Ö., & Geban, Ö. (2000). Kavramsal değişim yaklaşımının hücresel solunum konusunda lise öğrencilerinin biyoloji dersine karşı tutumlarına etkisi. IV. Fen Bilimleri Eğitim Kongresi, Ankara, Türkiye.