PARENT IRRATIONAL BELIEFS SCALE: RELIABILITY AND VALIDITY ON PARENTS WITH SECONDARY SCHOOLS CHILDREN

Yıl 2013, Cilt: 9 Sayı: 4, 408 - 420, 28.04.2013

İdris Kaya , Zeynep Hamamci

Öz

The aim of this study was to assess psychometric properties of Parent Irrational Beliefs Scale on parents having children attending secondary school. The research sample comprised of 489 parents (248 mothers and 241 fathers). A Demographic Data Form prepared by the researchers, Irrational Beliefs Scale (IBS) and Dysfunctional Attitute Scale (DAS) were used in order to obtain data. The results of the confirmatory factor analysis showed that Parent Irrational Beliefs Scale having two-factor including 29-items fit the data well enough. To examine the validity of the scale, the correlations between the scores on the expectations subscale of Parent Irrational Beliefs Scale and Dysfunctional Attitude Scale (DAS) (.33), Irrational Belief Scale (IBS) (.24) were assessed. The perfectionism subscale of Parent Irrational Beliefs Scale was correlated with DAS (.62), and IBS-S (.45). The test-retest correlations were .81 for expectations subscale and .71 for perfectionism subscale respectively. Cronbach Alpha internal consistency coefficients were .85 for expectations subscale and .82 for perfectionism subscale. The results obtained from this study demonstrate that Parent Irrational Beliefs Scale is a valid and reliable for assessing irrational beliefs of parents having children attending secondary school.

Anahtar Kelimeler

Irrational beliefs, parent, validity and reliability, secondary school.

ANNE BABALARIN AKILCI OLMAYAN İNANÇLARI ÖLÇEĞİ: ORTAOKULDA ÇOCUKLARI OLAN ANNE BABALAR ÜZERİNDE GEÇERLİK GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu araştırmanın amacı; Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (ADDT) çerçevesinde, anne-babaların akılcı
olmayan inançlarını ölçmek için ilkokula devam eden çocuğu olan anne babalar üzerinde geliştirilen Annebabaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin (ABAOİÖ) ortaokula devam eden çocuğu olan anne babalar
üzerinde psikometrik özelliklerinin incelemektir. Araştırmanın örneklemi, ortaokula devam eden çocuğu olan
489 (248 anne, 241 baba) anne babadan oluşmaktadır. Çalışmada; araştırmacı tarafından geliştirilen
Demografik Bilgi Formu, Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği (AOİÖ) ve Fonksiyonel Olmayan Tutumlar
Ölçeği (FOTÖ) ile veriler toplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğine yönelik yapılan doğrulayıcı faktör analiz
sonucunda elde edilen değerlerden, iki faktörlü modelin uyum indekslerinin çocuğu ortaokula devam eden
anne babalar için de uygun olduğu görülmüştür. Ölçüt geçerliliği kapsamında yapılan analizlerde Ölçeğin
Beklentiler alt boyutu, FOTÖ ile .33, AOİÖ ile .24; Mükemmeliyetçilik alt boyutunun ise FOTÖ ile .62,
AOİÖ ile .45 ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenirlik çalışması kapsamında, Beklentiler alt
boyutunun test-tekrar test güvenirlik katsayısı .81 ve Cronbach Alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayısı .85
bulunurken, Mükemmeliyetçilik alt boyutunun test-tekrar test güvenirlik katsayısı .71, Cronbach Alfa iç
tutarlılık güvenirlik katsayısı ise .82 bulunmuştur. Bu bulgular, ABAOİÖ’nün çocuğu ortaokula devam eden
anne-babaların çocuk yetiştirme ve anne baba olmaya ilişkin akılcı olmayan inançlarını değerlendirmede
geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Akılcı olmayan inançlar, anne-baba, geçerlik ve güvenirlik, ortaokul.

Kaynakça

• Ackerman, K. A. (1991). Irrational beliefs and parenting stress. Unpublished doctoral dissertation, University of Alberta, Canada.
• Anderson, J.C. & Gerbing D.W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49, 155-173.
• Akman-Demir, P. (2003). Deneti m odakları farklı üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi [Study on irrational beliefs of the university students with different locuses of control in term of certian variables) Unpublished master’s thesis, Hacettepe University, Ankara.
• Azar, S. T., Nix, R. L., & Makin-Bryd, K. N. (2005). Parenting schemas and process of change. Journal of Marital and Family Therapy, 31, 45-48.
• Bornstein, H. M., & Cote, L. R. (2004). Mothers' parenting cognitions in cultures of origin, acculturating cultures, and cultures of destination. Child Development, 75, 221-235.
• Can, Ö. (2009). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve karar verme stillerinin incelenmesi. [Analysing the irrational beliefs and decision making styles of university students]. Unpublished master’s thesis, Selçuk University, Konya.
• Cole, D. A. (1987) Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal Consult and Clinical Psychology, 55, 1019-1031.
• Ellis, A., Moseley, S., & Wolfe, J. L. (1966). How to raise an emotionally healthy, happy child. Norh Hollywood, CA: Wilshire Book.
• Ellis, A. (1979). Reason and emotion in psychotherapy. Toronto: Citadel.
• Eryüksel, G. N. (1996). Anne baba ve ergen ilişkilerinin problem çözme iletişim becerileri, bilişsel çarpıtmalar ve aile yapısı açısından incelenmesi.[The analysis of parents and adolescents relationships in term of problem solving communication skills cognitive distortion and family structure]. Unpublished doctoral dissertation, Ege University , İzmir.
• Eryüksel, A. & Akün, E. (2003). Depresyonu olan ergenler ile anne babalarının aile ilişkilerinin ve bilişsel çarpıtmalarının incelenmesi. [The analysis of the cognitive distortions and relationship between parents and adolescents having depression] Türk Psikoloji Dergisi, 18, 59-79.
• Hauck, P. A. (1967). Rational management of children. New York: Libra.
• Haskett, M. E., Scott, S., Grant, R., Ward, C. S., & Robinson, C. (2003). Child related cognition and affective functioning of physically abusive and comparison parents. Child Abuse and Neglect, 27, 663-686.
• John ston, C. (1996). Addressing parent cognitions in ınterventions with families of disruptive children. In K. Dobson & K. Craig (Eds.), Advances in cognitive behavioral therapy (Pp. 193-210). London: Sage.
• Joyce, M. R. (1989). An evaluation of the effectiveness of a rational-emotive parent education program. Unpublished doctoral dissertation, University of Melbourne, Australia.
• Joyce, M. R. (1990). Rational-emotive parent consultation. School Psychology Review, 19, 304-316.
• Joyce, M. R. (1994). Rational-emotive parent consultation. In M. E. Bernard & R. Digiuseppe (Eds.), Rational emotive consultation in applied settings. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Joyce, M. R. (2006). A developmental, rational emotive behavioral approach for working with parents. In A. Ellis & M. E. Bernard (Eds.), Rational-emotive treatment of childhood problems (pp. 117-212). New York: Plenum.
• Kaya, İ. & Hamamcı, Z. (2011). Anne–babaların akılcı olmayan inançları ölçeği’nin geliştirilmesi.[The development of parents irrational beliefs scale]. Kuram ve Uygulama da Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3), 1149-1165.
• Mars, H.W., & Hocevar D. A. (1988). New more powerful approach to multitraitmultimethod analyses: Application of second-order confirmatory factor analysis. Journal Applied Psychology, 73, 107-117.
• Marsh H.W., Balla J.R. & McDonald R.P. (1988). Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391-410.
• McDonalt, C. E. (1993). Parenting ırrational beliefs and marital adjustment as correlates parenting stress in young families. Unpublished doctoral dissertation, University of Alberta, Canada
• Nunnaly, J. (1978) Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
• Önem, Ç. (2010). Üniversite öğrencilerinin öfke ve öfkeyi ifade etme biçimlerinin akılcı olmayan inançlar ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. [Expressing anger and anger expression styles of university students irrational beliefs and ways of investigation of some factors]. Unpublished master’s thesis, Selçuk University, Konya.
• Reed, J .S. & Dubow, E. F. (1997). Cognitive and behavioral predictors of communication in clinical referred and nonclinical referred mother-adolescent dyads. Journal of Marriage and Family, 59, 91-102.
• Robin, A. L., & Foster, S. L. (1989). Negotiating parent adoloscent conflict. New York: Guildford.
• Robin, A. L., Koepke, T. & Moye, A. (1990). Multidimensional Assessment of Parent-Adolescent Relations. A Journal of Consulting and Clinical Psychology, 2 (4), 451–459.
• Roehling, P. V., & Robin, A. L. (1986). Development and validation of family beliefs inventory. A measure of unrealistic beliefs among parent and adolescents. Journal of Counsulting and Clinical Pyschology, 54, 693-697.
• Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. [Evaluation in cognitive behavioral therapy. Most frequently used scales] A nkara: Türk Psikologlar Derneği.
• Starko, T. J. (1991). Parent stress and parent ırrational beliefs: Mother father differences. Unpublished master’s thesis, Universty of Alberta, Canada.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001) Using multivariate statistics. Boston, M.A: Allyn & Bacon.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Türküm, A. S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltılması.[The development and modification of irrational beliefs scale] Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 19, 41-47.
• Weissman, A. N. (1979). The dysfunctional attitude scale: A validation study. Unpublished doctoral dissertation, University of Pennsylvania, Dissertation Abstracts International, 40, 1389-1390B.
• Wilde, J. (1992). Rational counseling with school-aged population: A practical guide. Bristol: Accelerated Development Inc.
• Witt, K (2005). The Role of Parental Irrationality and Child Autism Characteristics on Parental Stress Level. Unpublished doctoral dissertation, University of St John’s, USA.