Adaptation of web users self-efficacy scale (WUSE) to Turkish: Validity and reliability study / Web kullanıcıları öz-yeterlik ölçeği’nin (WKÖÖ) Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Yıl 2015, Cilt: 11 Sayı: 2, 473 - 491, 22.04.2015

Taner Altun Mehmet Palancı

Öz

Bu araştırmanın amacı Eachus & Cassidy (2006) tarafından geliştirilen Web Kullanıcıları Öz-yeterlik Ölçeğini (WKÖÖ) Türkçe’ye uyarlamak ve geçerlik-güvenirlik analizlerini yapmaktır. Bu çalışmaya Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ),  Gazi Üniversitesi (GÜ), Sakarya Üniversitesi  (SÜ) ve Kırıkkale Üniversitesinde (KÜ) öğrenim gören toplam 706 üniversite öğrencisi katılmıştır. Ölçeğin öncelikle dilsel eşdeğerlik işlemleri tamamlanıp uygunluğu değerlendirildikten sonra geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada yapı geçerliği için “Açımlayıcı Faktör Analizi” (AFA) ve elde edilen faktör yapısının doğruluğunu test etmek için “Doğrulayıcı Faktör Analizi” (DFA) yöntem olarak belirlenmiştir. Ölçüt bağımlı geçerlik işlemleri için WKÖÖ ile birlikte Eğitsel İnternet Kullanımı Öz Yeterlik Ölçeği (EİKÖ) kullanılmıştır. Yapılan analizlerde ölçeğin orijinal formu ile uyumlu dört alt faktör belirlenmiştir. Bu dört faktör “Bilgi Edinme”, “Bilgi Sağlama”, “İletişim” ve “Teknoloji” olarak adlandırılmıştır. Ölçeğe ilişkin toplam açıklanan varyans %55.26 olarak bulunmuştur. Ölçüt geçerliği için kullanılan EİKÖ ile WUSE arasındaki korelasyon  .68 (p<001) düzeyinde yüksek ve pozitif yönde hesaplanmıştır. Ölçeğin iç tutarlık katsayısı testin bütünü için .90 alt faktörler için .82 ile .90 aralığında ve test-tekrar test güvenirlik katsayıları ise .79 olarak hesaplanmıştır. Ayrıca ölçeğin düzeltilmiş madde-toplam korelasyonlarının. 33 ile .71 arasında sıralandığı ve %27’lik alt-üst grupların ortalamaları arasındaki tüm farkların anlamlı olduğu bulunmuştur. DFA bulguları ve bu sonuçlara göre ölçeğin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna varılabilir. 

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmenlerin internet kullanımı ve bu konudaki öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 1-8.
• Alev, N. (2003). Integrating Information and Communications Technology (ICT) into Pre-service Science Teacher Education: The Challenges of Change in a Turkish faculty of Education, unpublished EdD Thesis, University of Leicester, School of Education, UK.
• Altun, T. (2002). Factors Influencing Teachers’ Change in Classroom Practice due to Introduction of Information and Communications Technology (ICT) in Turkey, Unpublished EdD Thesis, University of Nottingham, School of Education, Nottingham, UK.
• Anastasi, A. (1982). Psychological testing. New York: Mac Millan Publishing.
• Bandura, A. (1986) Social foundations of thought and action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bentler, P. M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419-456.
• Bentler, P. M., & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588-606.
• Brosnan, M. J. (1998). The impact of computer anxiety and self-efficacy up on performance. Journal of ComputerAssisted Learning, 14, 223–234.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: TheDuilfordPress.
• Browne, M. W., &Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136- 162). Newbury Park. CA: Sage.
• Byrne, B. M., & Campbell, T. L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalent measurement and theoretical structure: A look beneath thesurface. Journal of Cross-CulturalPsychology, 30, 555.
• Byrne, B M. (1998). Structural Equation Modeling with LISREL, PRELIS, and SIMPLIS: Basic Concepts, Applications and Programming, London: L. Erlbaum Associates Publushers.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö., Kahveci, Ö., & Demirel, F. (2004). Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207-239.
• Cassidy, S., & Eachus, P. (2002) Developing the computeruser self-efficacy (CUSE) scale: Investigating the relationship between computer self-efficacy, gender and experience with computers. Journal of Educational Computing Research, 26(2), 169-189.
• Davids, F. A. (1993). User aceptance of Information Technology: System Charecteristic, user perceptions and behavioural imppacts. International Journal of Man-Machine Studies, 38 (3), 457-487.
• Demir, Ö., Yaşar, S., Sert, G., & Yurdugül, H. (2014). Çocukların bilgisayara yönelik tutumları ile teknolojiyle kendi kendine öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39 (176), 257-266.
• Demirtaş, H., Cömert, M., & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36 (159), 96-112.
• Durndell, A., & Haag, Z. (2002). Computer self efficacy, computer anxiety, attitudes towards the Internet and reported experience with the Internet, by gender, in an East European sample. Computers in Human Behavior, 18, 521–535.
• Eachus, P., & Cassidy, S. (2006). Development of the Web Users Self-Efficacy Scale (WUSE). Issues in Informing Science and Information Technology, 3, 199-209.
• Eachus, P., Cassidy, S., & Hogg, P. (2006). Further development of the Web Users Self-Efficacy Scale (WUSE). Extract from: Education in a Changing Environment 12-13 January 2006 Conference Proceedings, Salford, UK. th th
• Gürol, A., & Aktı, S. (2010). The relationship between pre-service teachers’ self efficacy and their internet self-efficacy, Procedia Socialand Behavioral Sciences, 2, 3252–3257.
• Hiğde, E., Ucar, M. B., & Demir, C. (2013). The Investigation of self-efficacy of pre-services teacher web PCN regarding internet. Procedia Social and behavioural Sciences,114, 3395-3399.
• Holye, R. H. (1995). Structural equation modeling: Consepts, issues, and applications. CA: ThousandOaks.
• Horzum, M. B., & Aydemir, Z. (2014). Web 2.0 tools and educational usage self- efficacy: A scale development study. Procedia Social and Behavioural Sciences, 116, 453-458.
• Hsu, M.H., & Chiu, C. M. (2004). Internet self-efficacy and electronic service acceptance. Decision Support Systems, 38, 369– 381.
• Kahraman, S., Abidin, Z. , Erkol, M., & Yalçın, S. A. (2013). Investigation of pre- service teachers’ self-efficacy beliefs of educational internet use. İlköğretim Online, 12(4), 1000-1015..
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yay. Dağıtım.
• Kao, C. P., & Tsai, C. (2009). Teachers’ attitudes toward web-based Professional development, with relation to Internet self-efficacy and beliefs about web- based learning. Computers & Education, 53, 66–73.
• Karasar, Ş. (2004). Eğitimde yeni iletişim teknolojileri-internet ve sanal yüksek eğitim-. Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 3 (4), 117-125.
• Kavanoz, S., Yüksel, H. G., & Özcan, E. (2015). Pre-service teachers’ self-efficacy perceptions on web pedegogical content knowledge. Computer & Education, 85, 94-101.
• Kaya, S., & Durmuş, A. (2010). Pre-service teachers’ perceived internet self- efficacy and levels of internet use for research, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4370–4376.
• Lee, Y. S. (2007). Structural equation modeling. London: J. WileyandSons, Ltd.
• Oskay, Ö.Ö. (2011). Internet self-effıcacy preferences of internet based environment sand achievement of prospective teachers. Hacettepe University Journal of Education, 40, 291-299.
• Seferoğlu, S. S. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Serin, O., Saracaloğlu, A. S., & Yavuz, G. (2010). The relation amongc and idate teachers' computer self-efficacies, attitudes towards the internet and achievements in a computer course. International Online Journal of Educational Sciences, 2 (3), 666-676.
• Shavelson, R. J. (1982). Statistical Reasoning for Behavioural Science. Boston: Allynand Bacon, Inc.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
• Şahin, İ. (2009). Eğitsel internet kullanım öz-yeterliği inançları ölçeğinin geçerliği ve güvenirliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 459-471.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin.
• Tezbaşaran, A. A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Tor, H., & Erden, O. (2004). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgi Teknolojilerinden Yararlanma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 3 (1), 120-130.
• Torkzadeh G., & Dyke T. P. (2002). Effects of training on Internet self- efficacy and computer user attitudes. Computers in Human Behavior, 18, 479–494.
• Tsai, C.-C. (2004) Adolescents’ perceptionstowardthe Internet: A 4-T framework. Cyber Psychology & Behavior, 7(4), 458–463.
• Tsai, M.-J., &Tsai, C.-C. (2003) Information searchingstrategies in web-based science learning:the role of Internet self-efficacy. Innovations in Education and Teaching International, 40, 43–50.
• Tsai, C.-C., & Lin, C.-C. (2004). Taiwanese adolescents’ perceptions and attitudes regarding the Internet: exploring gender differences. Adolescence, 39, 725– 734.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Uzun, N., Ekici, G., & Sağlam, N. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilgisayar öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (3),775-788.
• Vekiri, I., & Chronaki, A. (2008). Genderissues in technologyuse: Perceived social support, computer self-efficacy and value beliefs, and computer use beyond school, Computers & Education, 51, 1392–1404.
• Wheeler, S., & Winter, A. (2005). ‘ICT – Winningheartsandminds’, in Wheeler’ S. (ed) TransformingPrimary ICT’, Exeter: Learning Matters Ltd.
• Whitty, M. T., & Mclaughlin, D. (2007). Online recreation: The relationship between loneliness, Internet self-efficacy and theuse of the Internet forentertainment purposes. Computers in Human Behavior, 23, 1435–1446.
• Wu, Y.T., & Tsai, C. C. (2006). ‘Universitystudents’ internet attitudesand internet self-efficacy: a study at three universities in Taiwan’, Cyberpsychology & Behavior, 9 (4), 441-451.
• Yılmaz, V., & Çelik, H. E. (2009). Lisrel ile yapısal eşitlik modellemesi-I. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Yılmaz, K., & Horzum, M. B. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve üniversite. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (10), 103-121.
• Yi, M. Y., & Hwang, Y. (2003). Predictingthe use of web-based information systems: self- efficacy, enjoyment, learning goal orientation, and thetechnology acceptance model. International Journal of Human- ComputerStudies, 59, 431–449.
• Yiğit, N., Alev, N., Özmen, H., Altun, T., & Akyıldız, S. (2009). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Trabzon: Akademi Kitabevi.