Ortaöğretime Geçiş Sistemi ile İlgili “Fen Bilimleri Öğretmeni Görüş Ölçeği” Geliştirme Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 27 - 41, 29.03.2018

Gökhan Taşkın , Gökhan Aksoy

Öz

Bu araştırmada, ortaöğretime geçiş sistemine yönelik Fen Bilimleri (Fen ve Teknoloji) Öğretmenlerinin görüşlerini belirlemek amacıyla bir ölçme aracı geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda gerekli literatür taramaları yapıldıktan sonra, 37 maddeden oluşan 5’li likert tipi bir anket oluşturulmuştur. Oluşturulan bu anket alanda deneyimli uzmanların değerlendirilmesine sunulmuştur. Daha sonra oluşturulan anket, 71 tane fen bilimleri öğretmenine pilot uygulama olarak uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında İzmir, Konya, Aksaray, Rize ve Gaziantep illerinde görev yapan 8. sınıflarda derse giren Fen Bilimleri öğretmenleri oluşturmaktadır. Pilot uygulamanın sonuçları ve uzmanların önerisi ile anket üzerinde gerekli değişiklikler yapılmıştır. Araştırmacının analiz sonucu belirlenen boyutlar göz önünde bulundurularak faktör sayısı 6 olarak belirlenmiştir. Ancak altıncı faktörün güvenirliği düşük (=.253) olduğu için 6. faktör ölçekten çıkarılmıştır. Uygulamadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda 5 faktör 17 maddeden oluşan ölçek “Fen Bilimleri Öğretmeni Görüş Ölçeği” oluşturulmuştur. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirlemek amacıyla açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Temel faktörlerin belirlenmesi sürecinde temel bileşenler faktör analizi ve varimax döndürme yöntemi kullanılmıştır. Faktör analizi sonucunda, ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değerinin .650, Bartlett testi anlamlılık değerinin ise .000 olduğu görülmüştür. Ölçekte toplam varyansın % 62.047’sini açıklayan 5 faktöre sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçekteki faktörlerin güvenirlik katsayı (Cronbach alpha) değerleri sırasıyla α= .748 (Faktör-1); α= .743 (Faktör-2); α= .776 (Faktör-3); α= .666 (Faktör-4); α=.605 (Faktör-5) olarak elde edilmiştir. Örneklem grubundan gelen verilerin faktör analizi için uygunluğu Bartlett testi sonucun anlamlı çıkması ve KMO değerinin .50’den büyük çıkması ile sağlanmaktadır. Araştırmada Bartlett testi .000, KMO değeri .650 çıkmıştır. Bu değerler, ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, Fen bilimleri öğretmenlerinin Ortaöğretime Geçiş sistemine ilişkin görüşlerini ölçme amaçlı geliştirilen bu ölçeğin literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretime Geçiş Sistemi, Öğretmen Görüş Ölçeği, Fen Bilimleri Öğretmeni

A Scale on Science Teachers’ Views Concerning the Transition from Elementary to Secondary Education System

Öz

This study reports on
the development a measurement tool to elicit the views of science (science and
technology) teachers concerning the transition from elementary to secondary
education system in Turkey. Following a literature review, a 5-point
Likert-type questionnaire of 37 items was created and presented to field
experts for evaluation and administered to 71 science teachers as a pilot
application. The study group of the research is composed of the
science teachers who entered the courses in the 8th grade in İzmir, Konya,
Aksaray, Rize and Gaziantep in 2015-2016 academic year. After making the necessary revisions based on the
results of the pilot application and expert recommendations, a 17-item scale
was finalized. The construct
validity of the scale was determined using an exploratory factor analysis.
According to this analysis, the Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) value was .650, and
Bartlett’s test produced a significant result at p = .000. Five factors were
identified and they explained 62.047% of the total variance. The reliability
coefficient (Cronbach’s alpha, α) of Factors 1 to 5 were found to be .748,
.743, .776, .666 and .605, respectively, indicating that the scale is valid and
reliable. In this context, it is
thought that this scale, which was developed to measure
the opinions of Science teachers about the Transition System from Elementary to
Secondary Education system, will contribute to the literature. The sample
sufficiency value (KMO) was found to be .665, which was greater than the
accepted critical threshold (.60) We think that this scale prepared will be
used by modified it in the transition from elementary to secondary education
system which be applied after that.

Anahtar Kelimeler

Transition from Elementary to Secondary Education, Scale Concerning Teacher Views, Science Teacher

Kaynakça

• Arastaman, G., Yıldırım, K. ve Daşcı, E. (2015). Ölçme ve değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. PAU Egit Fak Dergisi, (38), 219-228.
• Atila, M, E. ve Özeken, Ö.F. (2015). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınavı:Fen Bilimleri öğretmenleri ne düşünüyor. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1). 124-140.
• Ayas, A., Çepni, S., Akdeniz, A. R., Özmen, H., Yiğit, N. ve Ayvacı, H. Ş. (2016). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Ayvacı, H, Ş. Bülbül, S. ve Çepni, S. (2014). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınavı sorularına bir bakış: Fen ve Teknoloji dersi. Sözlü bildiri, XI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Eylül, Adana.
• Balcı, A. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bryman, A., & Cramer, D. (1999). Quantitative data analysis with SPSS release 8 for Windows. A guide for social scientists. London and New York: Taylor & Francis Group.
• Buyruk, H. (2014). Öğretmen performansın göstergesi olarak merkezi sınavlar ve eğitimde performans değerlendirme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 28-42.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme süreci. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-19.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Veri Analizi El Kitabı, İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. (9.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çerçi, A. ve Derman, S. (2016). Türkçe dersi etkinliklerine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 461-473.
• Dalak, O. (2015). TEOG Sınav Soruları ile 8. Sınıf Öğretim Programlarındaki İlgili Kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Dinç, E., Uzun, C. ve Çoban, O. (2014). Eğitimde kademeler arası geçişle ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 209-235.
• Gökulu, A. (2015). Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile TEOG sınavlarında sorulan Fen ve Teknoloji sorularının yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. route Edicational and Social Science Journal, 2 (2), 434-446.
• Görmez, M. ve Coşkun, İ. (2015). 1. yılında temel eğitimden ortaöğretime geçiş reformunun değerlendirilmesi. Seta Analiz, Sayı:114.
• Güneş, Y. İ. (2010). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Seviye Belirleme Sınavına Yönelik Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (3. Baskı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. İstanbul: MEB Öğretmen Kitapları Dizisi.
• Karaca, M. Bektaş, O. ve Armağan, F, Ö. (2015). 8. Sınıf Öğrencilerinin merkezi sınavlarda sorulmayan fen bilimlerine konularına yönelik görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 35, 63-86.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. (25.Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaşıkçı, Y., Bolat, A., Değirmenci, S. ve Karamustafaoğlu, S. (2015). İkinci dönem TEOG Fen Bilimleri sorularının bazı kriterlere göre değerlendirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 225-232.
• Kavcar, C. (1987). Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1), 261-273. Kenar, İ. ve Balcı, M. (2012). Fen ve Teknoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme: İlköğretim 4. ve 5. Sınıf örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 201-210.
• Koçakoğlu, M. ve Türkmen, L. (2010). Biyoloji dersine yönelik tutum ölçegi gelistirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi,Cilt 11(2), 229-245.
• Korkmaz, Ö., Şahin, A. ve Yeşil, R. (2011).Bilimsel araştırmaya yönelik tutum ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 10(3), 961-973.
• MEB. (2013a). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı, Retrieved 4.2.2015, 2015, from http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=2&kno=213
• MEB. (2013b). Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş. Retrieved 4.2.2015, 2013, from http://oges.meb.gov.tr/docs2104/sunum.pdf
• Ocak, G., Akgül, A. ve Yıldız, S, Ş. (2010). İlköğretim öğrencilerinin ortaöğretim geçiş sistemi’ne(OGES) yönelik görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 11(1), 37-55.
• Özden, M., Akgün, A., Çinici, A., Sezer, B., Yıldız, S. ve Taş, M.M. (2014). Merkezi sistem ortak sınav Fen Bilimleri sorularının Webb'in bilgi derinliği seviyelerine göre analizi. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(2), 91-108.
• Öztürk, F, Z. ve Aksoy, H. (2014). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş modelinin 8. Sınıf öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, OMU Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 439-454.
• Şad, N, S. ve Şahiner, Y, K. (2016). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sistemine ilişkin öğrenci, öğretmen ve veli görüşleri. İlköğretim Online, 15(1), 53-76.
• Taşkın, G. (2016). Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş Sistemine İlişkin Fen Bilimleri Öğretmenlerinin ve Öğrencilerin Görüşleri (Erzurum İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.