Türkçe Dersi Yazılı Sınavlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 98 - 111, 30.04.2021

Mehmet Soyuçok Zekerya Batur

Öz

Araştırmacıların gözlemleri sonucu Türkçe öğretmenlerinin yazılı sınavları ortak paylaşım noktası özelliği gösteren sitelerden alıp kullandıkları ve kendilerinin hazırladıkları sınavları da bu sitelere yükledikleri belirlenmiştir. Bu siteler öğretmenler arasında oldukça popülerdir, örneğin yedinci sınıf seviyesindeki bir sınav kırk bin defa indirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkçe eğitimindeki yazılı sınavlarda yer verilen soru tiplerini ve bunların bilişsel süreç basamaklarındaki yerlerini belirlemektir. Çalışma, doküman analizine dayalı nitel bir çalışma olarak desenlenmiştir. Çalışma kapsamında veriler 2019-2020 eğitim öğretim yılı ortaokul birinci dönem birinci Türkçe yazılı sınavlarının incelenmesiyle elde edilmiştir. Buradan yola çıkarak Türkçe öğretmenlerinin yaygın olarak başvurduğu egitimhane.com, hangisoru.com, bilgiyelpazesi.com ve dilbilgisi.net sitelerinden alınan toplam yüz adet Türkçe yazılı sınavı alt problemler doğrultusunda incelenmiştir. Ortaokuldaki her sınıf seviyesinden eşit sayıda yazılı çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışma kapsamındaki sorular, soru tiplerine ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisindeki bilişsel süreç boyutlarına göre incelenmiştir. Türkçe sınavları öğrencinin zihinsel süreçlerini aktif olarak kullanmalarına dayandığı için taksonominin sadece bilişsel süreç boyutları göz önünde bulundurulmuştur. İnceleme yapılırken sorular tek tek ele alınmış ve tabloyla karşılaştırılmıştır. Bulguların kesinleştirilmesinde uzman görüşüne başvurulmuştur. Bunlar birbirinden bağımsız şekilde soruları taksonomiye göre incelemişlerdir. Uzmanların ve araştırmacıların soruların taksonomiye göre dağılımı konusunda görüş birliğine varmalarıyla listeler kesinleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre kullanılan yazılı sınavlarda farklı türde sorulara yer verildiği görülmüştür, fakat soru-soru tipi dağılımı dengeli değildir. Sınavlarda puan bakımından en çok açık uçlu, sınıflama ve çoktan seçmeli tipindeki sorulara ağırlık verilmiştir; en az ağırlığa sahip olanlar ise bulmaca, boşluk doldurma ve doğru-yanlış tipindeki sorulardır. Yazılı sınav sorularının Yenilenmiş Bloom Taksomosine göre incelenmesi sonucunda sınavlarda on üç bilişsel süreç basamağının temsil edildiği görülmektedir. Özetleme, karşılaştırma, örgütleme, eleştirme, planlama ve üretme süreç basamakları ise hiçbir soruda temsil edilmemiştir. En fazla ağırlığa sahip olan bilişsel süreç basamakları anımsama, sınıflama ve yürütmedir.

Anahtar Kelimeler

Taksonomi, Dil Eğitimi, Ölçme, Değerlendirme

Examination of Turkish Language Course Written Exams according to the Revised Bloom's Taxonomy

Öz

As a result of the observations of the researchers, it was determined that Turkish teachers took the written exams from the websites that have the feature of common sharing platform and uploaded the exams they prepared. These sites are very popular among teachers, for example a seventh grade exam has been downloaded forty thousand times. The aim of this study is to determine the types of questions in written exams in Turkish education and their place in the cognitive process steps. This study was designed as a qualitative study based on document analysis. Within the scope of the study, the data were obtained by examining the first Turkish written exams in the first semester of the 2019-2020 academic year. Based on this, a total of 100 Turkish written exams taken from egitimhane.com, hangisoru.com, bilgiyelpazesi.com and grambilgisi.net websites, which Turkish language teachers commonly apply, were analyzed in line with the sub-problems. An equal number of written studies were included at each grade level in secondary school. The questions within the scope of the study were examined according to the question types and cognitive process dimensions in the Revised Bloom Taxonomy. Since the Turkish exams are based on the active use of the mental processes of the student, only the cognitive process dimensions of the taxonomy were considered. During the examination, the questions were handled one by one and compared with the table. Expert opinion was taken to finalize the findings. They examined the questions independently from each other according to taxonomy. The lists were finalized with the consensus of experts and researchers on the distribution of the questions according to taxonomy. It was observed that different types of questions were included in the written exams used according to the findings, but the question-question type distribution is not balanced. In exams, the most emphasis was given to open-ended, classification and multiple choice questions in terms of points; the least emphasized ones are the questions are puzzle, fill-in-the-blanks and true-false type questions. As a result of the examination of the written exam questions according to the Revised Bloom’s Taxonomy, it is seen that thirteen cognitive process steps are represented in the exams. The process steps of summarizing, comparing, organizing, criticizing, planning and producing are not represented in any of the questions. The cognitive process steps that have the most weight are remembering, classification and execution.

Anahtar Kelimeler

Taxonomy, Language education, Assessment, Evaluation

Kaynakça

• Aktaş, E. (2017). Öğretmen adaylarının farklı metin türlerine yönelik soru sorma becerilerinin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 12(25), 99-118.
• Akyol, H. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök.
• Anıl, D., & Acar, M. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ölçme değerlendirme sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Bayrakçeken, S. (1999). Eğitimde ölçme ve değerlendirme: yazılı yoklamaların etkili kullanımı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Braun, H., Kanjee, A., Bettinger, E., & Kremer, M. (2006). Improving education through assessment, innovation, and evaluation. Cambridge, MA: American Academy of Arts and Sciences.
• Bümen, N. T. (2010). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 32(142), 3-14.
• Can, G. (2005). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Calp, M. (2010). Özel öğretim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cemaloğlu, N. (2014). Veri toplama teknikleri: nicel-nitel, Tanrıöğen, A. (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri, 133-166. Ankara: Anı.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni (Çev. Ed.: S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çintaş-Yıldız, D. (2015). Türkçe dersi sınav sorularının yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(2).
• Demirel, Ö. (2010). Eğitim Sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
• Duran, E., & Bitir, T. (2018). Bulmaca tekniği ile kelime öğretimi. The Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR), 2(2), 14-40.
• Duran, E. & Soyuçok, M. (2020). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin anı yazma beceri düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 45-55.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide Ölçme Ve Ölçek Geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Ferguson, P. (2011). Student perceptions of quality feedback in teacher education. Assessment & Evaluation in Higher Education, 36(1), 51–62.
• Gay, L. R. (1985). Educational evaluation & measurement. London: Pearson.
• Göçer, A. (2016). Lisansüstü eğitim gören türkçe öğretmenlerinin yazılı sınav sorularının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(27/3), 22-37.
• Göçer, A. (2019). Türkçe eğitiminde ölçme ve değerlendirmenin işlevselliğine etki eden önemli bir uygulama tekniği olarak geribildirim kullanımı. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 111-126.
• Güler, N. (2011). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Gürdal, A., & Arslan, M. (2011). Oyun ve bulmaca etkinlikleriyle yabancılara Türkçe kelime öğretim yöntemi. 1. uygulamalı yabancı dil öğretimi ve uygulamalı dil bilim konferansı, Sarajevo, Bosna Hersek.
• Huitt, W. (2007, October). Assessment, measurement, and evaluation: Overview. Educational Psychology Interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University. http://www.edpsycinteractive.org/topics/measeval/msevlovr.html adresinden 11.09.2019 tarihinde alındı.
• Kalanilayam, S. (2007). Measurement And Evaluation. Delhi: PHI Learning Private Limited.
• Karamustafaoğlu, S., Çağlak, A., & Meşeci, B. (2012). Alternatif ölçme değerlendirme araçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilikleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-179.
• Kavruk, H., & Çeçen, M. A. (2013). Türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 1-9.
• Kilmen, S., & Beyhan, S. (2011). Türkçe Öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygulama sıklıkları ve tamamlayıcı değerlendirme yaklaşımlarına yönelik görüşleri düzce ili örneği. Ege Eğitim Dergisi, 12(2), 83-104.
• Kizlik, B. (2012). Measurement, assessment, and evaluation in education. (http://www.adprima.com/measurement.htm adresinden 15.05.2020 adresinden 11.06.2019 tarihinde alındı.)
• Kutlu, Ö. (1999). İlköğretim okullarındaki Türkçe ders kitaplarındaki okuma parçalarına dayalı olarak hazırlanmış sorular üzerine bir inceleme. Eğitim ve Bilim, 23(111), 16- 21.
• Mohan, R. (2016). Mearurement, evaluation and assessment in education. Delhi: PHI Learning.
• Oktay, A. (2005). Okul öncesi eğitimde değerlendirme. Sağlam, M. (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleri,159-173. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi.
• Resmî Gazete. (2018). (Sayı: 30318). Millî eğitim bakanlığı okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/01/20180131-3.htm adresinden 10.08.2020 tarihinde alındı.
• Temizkan, M. & Sallabaş, M. E. (2011). Okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesinde çoktan seçmeli testlerle açık uçlu yazılı yoklamaların karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 207-220.
• Tekin, H. (2003). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı.
• Turgut, F. (1977). Eğitimde ölçme ve değerlendirme metotları. Ankara: Nüve Matbaası.
• Üstüner, A., & Şengül, M. (2004). Çoktan seçmeli test tekniğinin Türkçe öğretimine olumsuz etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 197-208.
• Yiğit, F. (2015). Türkçe öğretmenlerinin alternatif ölçme değerlendirme yöntemlerinin işlevleri ve kullanılma sıklığı hakkındaki görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 45(205), 64-86.