Pozitif Örgütsel Davranış Bağlamında Öğretmenlerde İş Aile Zenginleşmesinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 223 - 244, 30.11.2017

Tuğba Konaklı , Sibel Arslan

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin iş aile zenginleşmesine yönelik yaşantılarını ile bu yaşantılara yönelik öncelleri ve sonuçları incelemektir. Araştırma, nitel araştırma türlerinden fenomenolojik desende tasarlanmıştır. İş aile zenginleşmesine yönelik katılımcı görüşlerinin incelenmesi amacıyla amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Kocaeli ili Başiskele ilçesinde kamu ilkokul ve ortaokullarında görev yapan 16 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilerek, içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları, ailesiyle birlikte vakit geçiren, kendine zaman ayıran öğretmenlerin kendilerini daha mutlu hissettiklerini göstermiştir. Bu olumlu deneyim ve hislere sahip olan öğretmenlerin sınıfta ve okulda kendilerini dinç hissettikleri, yeni etkinlikler düzenledikleri görülmüştür. Araştırma bulgularına göre veliler ve okul yöneticilerinden destek gören, takdir edilen öğretmenlerin işlerine motive oldukları görülmüştür. Bu deneyimlerin öğretmenlerin aile yaşamlarına anlayışlı eş ve ebeveyn olma ile evde üretken olma biçiminde yansıdığı saptanmıştır. Araştırma bulgularından yola çıkılarak daha sonra yapılacak araştırmalarda çalışmaya tutkunluk, aileye tutkunluk, yönetici desteği, iş kaynakları, iş performansı değişkenleri ile iş aile zenginleşmesi arasındaki ilişkiler incelenebilir.

Anahtar Kelimeler

İş aile zenginleşmesi, öğretmen, yönetici, pozitif örgütsel davranış

Kaynakça

• Avey, J. B., Luthans, F., ve Jensen, S. M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover. Human Resource Management, 48, 677-693. doi:10.1002/hrm.20294
• Bakker, A. B., ve Demerouti, E. (2007). The job demands-resources model: State of the art. Journal of managerial psychology, 22(3), 309-328.
• Baral, R., ve Bhargava, S. (2011). Examining the moderating influence of gender on the relationships between work-family antecedents and work-family enrichment. Gender in Management: An International Journal, 26(2), 122–147. http://dx.doi.org/10.1108/17542411111116545.
• Bezuidenhout, A., ve Cilliers, F. V. (2010). Burnout, work engagement and sense of coherence in female academics in higher-education institutions in South Africa. SA Journal of Industrial Psychology, 36(1), 1-10.
• Carlson, D. S., Kacmar, K. M., Wayne, J. H., ve Grzywacz, J. G. (2006). Measuring the positive side of the work–family interface: Development and validation of a work–family enrichment scale. Journal of Vocational Behavior, 68(1), 131-164.
• Carlson, D. S., Grzywacz, J. G., &ve Zivnuska, S. (2009). Is work—family balance more than conflict and enrichment?. Human Relations, 62(10), 1459-1486.
• Çalışkan. S. ve Arıkan. S. (2016). İş-Aile Çatışmasının Öteki Yüzü: İş Aile Zenginleşmesi ve Psikolojik Yılmazlık, Mükemmelliyetçilik, Yaşam Doyumu Değişkenleri ile Etkileşimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15(4), 122-123.
• Çalışkan, S. C., Ürü Sanı, O., Atan, Ö., Yozgat, U., ve (2013). Hizmetkar liderliğin iş-aile zenginleşmesi üzerindeki etkisinde kapsamlı bir model geliştirme arayışları: Örgütle özdeşleşme ve pozitif psikolojik kaynakların bu etkileşimde aracılık rolü üzerine bir araştırma. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 298-304.
• Edwards, J. R., ve Rothbard, N. P. (2000). Mechanisms linking work and family: Clarifying the relationship between work and family constructs. Academy of management review, 25(1),178-179.
• Ersoy, A. F. (2016). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Edt.) Eğitimde nitel araştırma desenleri içinde (s. 51-109). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Frone, M. R., Russell, M., ve Cooper, M. L. 1992. Antecedents and outcomes of work-family conflict: Testing a model of the work-family interface. Journal of Applied Psychology, 77: 65-78.
• Gable, S. L., ve Haidt, J. (2005). What (and why) is positive psychology?. Review of general psychology, 9(2), 103-110.
• Greenhaus, J. H., ve Powell, G. N. (2006). When Work And Family Are Allies: A Theory Of Work-Family Enrichment. Academy Of Management Review, 31(1), 72-92.
• Grzywacz, J. G., ve Carlson, D. S. (2007). Conceptualizing work—family balance: Implications for practice and research. Advances in Developing Human Resources, 9(4), 455-471.
• Grzywacz, J.G, ve Marks, N.F. (2000). Family, work, workfamily spillover and problem drinking during midlife. Journal of Marriage Family, 62(2), 336-348. Hakkanen, J.J., Peeters, M., ve Perhoniemi, R., 2011b. Enrichment processes and gain spirals at work and at home: a three-year cross-lagged panel study. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 84, 8–30.
• Hanson, G. C., ve Hammer, L. B. (2006). Development and validation of a multidimensional scale of perceived work-family positive spillover. Journal of occupational health psychology, 11(3), 249-265.
• Halbesleben, J. R., Harvey, J., ve Bolino, M. C. (2009). Too engaged? A conservation of resources view of the relationship between work engagement and work interference with family. Journal of Applied Psychology, 94(6), 1452.
• Jaga, A., ve Bagraim, J. (2011). The relationship between work-family enrichment and work-family satisfaction outcomes. South african journal of psychology, 41(1), 52-62.
• Jiang, H. ve Men, R. L. (2015). Creating an Engaged Workforce: The Impact of Authentic Leadership, Transparent Organizational Communication, and Work-Life Enrichment. Communication research, 44 (7), 225-243.
• Lu, J. F., Siu, O. L., Spector, P. E., ve Shi, K. (April, 2009). Antecedents and outcomes of a fourfold taxonomy of work-family balance in Chinese employed parents. Journal of occupational health psychology, 14(2), 182-192.
• Luthans, F., Avolio, B.J., Avey, J.B. ve Norman, S.M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement And Relationship With Performance And Satisfaction. Published İn Personnel Psychology 60(3), 541-572.
• Marais, E., De Klerk, M., Nel, J. A., ve De Beer, L.T (May, 2014). The antecedents and outcomes of work-family enrichment amongst female workers. SA Journal of Industrial Psychology, 40(1), 1-14.
• Masuda, A. D., McNall, L. A., Allen, T. D., ve Nicklin, J. M. (2012). Examining the constructs of work-to-family enrichment and positive spillover. Journal of Vocational Behavior, 80(1), 197-210.
• Merriam, S. B., ve Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mishra, P. (2015). A grounded theory study on family-to-work enrichment: Exploring links with family resources, community resources, work-role salience and psychological capital. South Asian Journal of Global Business Research, 4(1), 45-67.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., ve McMurrian, R. (1996). Development and validation of work–family conflict and family–work conflict scales. Journal of applied psychology, 81(4),411-420
• Olivetti, G., Abbi, R., Quaini, F., Kajstura, J., Cheng, W., Nitahara, J. A. ve Reed, J. C. (1997). Apoptosis in the failing human heart. New England Journal of Medicine, 336(16), 1131-1141.
• Reiners, G. M. (2012). Understanding the differences between Husserl’s (descriptive) and Heidegger’s (interpretive) phenomenological research. Journal of Nursing and Care, 1(5), 1-3.
• Rothbard, N. P. (2001). Enriching or depleting? The dynamics of engagement in work and family roles. Administrative science quarterly, 46(4), 655-684.
• Schaufeli, W. B., ve Bakker, A. B. (2003). Utrecht work engagement scale: Preliminary manual. Occupational Health Psychology Unit, Utrecht University, Utrecht.
• Schein, J. ve Chen, P. C. (2011). Work family enrichment. A research of positive transfer. Rotterdam ; Boston : Sense Publishers.
• Siu, O. L., Lu, J. F., Brough, P., Lu, C., Bakker, A. B., Kalliath, T, ve Shi, K. (2010). Role resources and work–family enrichment: The role of work engagement. Journal of Vocational Behavior, 77(3), 470-480. doi: 10.1016/j.jvb.2010.06.007
• Stella E. Anderson, Betty S. Coffey ve Robin T. Byerly (2016). Formal Organizational Initiatives and Informal Workplace Practices: Links to Work-Family Conflict and Job-Related Outcomes. Journal of Management, 28 (6),787 – 810.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.