Kentin Bellek Mekânlarından İmgeye: Görsel Sanatlar Eğitiminde Proje Tabanlı Bir Öğrenme Yaklaşımı

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 340 - 366, 30.11.2017

Rukiye Dilli Nuray Mamur , Sevcan Saribaş

Öz

Son yıllarda görsel sanatlar eğitiminde, öğrenimi okul duvarlarının ötesine taşıyan, gerçek dünya deneyimlerine bağlı, öğrencilerin kültürel, politik ve sosyal konularla anlamlı ilişkiler kurmalarını sağlayacak öğretim yöntemlerine yönelim söz konusudur. Bu yönelimler arasında, sınıf içinde öğretmen tarafından ortaya konulan soruların doğru olarak cevaplandırılmasından çok, problemin bizzat öğrenci tarafından bulunduğu ve çözüldüğü, sosyo-kültürel yaşam içerisinde ihmal edilen durumların ön plana çıkartıldığı uygulamalar kendini göstermeye başlamıştır. Bu araştırmada, kentin bellek mekânları bağlamında proje tabanlı öğrenme yöntemiyle tasarlanan bir öğretim etkinliğinin görsel sanatlar öğretmeni adaylarının kente ve kimliğe ilişkin farkındalıklarının geliştirilmesine odaklanılmıştır. Araştırma eylem araştırması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın katılımcıları Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim-iş Öğretmenliği Bölümü’nde öğrenim gören Özel Öğretim Yöntemleri II” dersini takip eden toplam 40 öğrencidir. Araştırma verileri, 5 (beş) haftalık uygulama sürecinde, öğrenciler ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler, yansıtıcı günlükler ve öğrenenlerin uygulama sürecinin sonunda oluşturdukları sanat ürünleri ve bu ürünler üzerine yazmış oldukları yazılar yoluyla toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Araştırmada kente ilişkin algıların çözümlenmesiyle başlayıp, mekânda sanatsal kurguya uzanan bu öğrenme sürecinin her aşamasında öğretmen adayları insan- çevre ve kent odaklı düşünmeye yöneltilmiştir. Öğretmen adayları, proje tabanlı öğrenme yaklaşımının, gerçek dünyayı deneyimleme ve kent belleğine ait olanı korumaya dönük farkındalıklarını arttığını belirtmişlerdir. Yapmış oldukları çalışmalarda eserin sadece biçimsel estetiğe hitap eden yönlerini düşünmemişler onun toplumla ve mekânla ilişkisine hatta geçmişle bağlantısına odaklanmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Eylem araştırması, kolektif bellek, kimlik, kent belleği, kültürel miras

Kaynakça

• Aksoy, N. (2003). Eylem araştırması: Eğitimsel uygulamaları iyileştirme ve değiştirmede kullanılacak bir yöntem. Eğitim Yönetimi, 36, 474-489.
• Aslantaş, S. (2008). İlköğretim II. kademe proje tabanlı öğrenme yaklaşımının görsel sanatlar dersine katkısı, Yükseklisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aslantaş, S., Tertemiz, N. (2016) “Görsel kültürün gücü” temalı proje çalışmasına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 14 (1), 41-68.
• Başbay, M. (2011). Proje tabanlı öğrenme, Eğitimde yeni yönelimler. (Ed. Özcan Demirel) (ss. 67- 79) Pegem Akademi: Ankara.
• Bell, S. (2010). Project-based learning for the 21st century: Skills for the future. The Clearing House, 83(2), 39-43.
• Bransford, J. D., Brown, A. L., & Cocking, R. R. (Ed.) (2000). How people learn: Brain, mind, experience, and school. Washington, DC: National Academy Press.
• Coşkun, M. (2004). Coğrafya eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cresswell, T. (2004). Place: a short introduction. Oxford: Blackwell Publishing.
• Çakallıoğlu, S. N. (2008). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımına dayalı fen bilgisi öğretiminin akademik başarı ve tutuma etkisi. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Çiftçi, S. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde proje tabanlı öğrenmenin öğrencilerin akademik risk alma düzeylerine, problem çözme becerilerine, erişilerine, kalıcılığa ve tutumlarına etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Demirhan, C., & Demirel, Ö. (2003). Program geliştirmede proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 48-61.
• Erdem, M. & Akkoyunlu, B. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 10, 2-11.
• Erdem, M. (2002). Proje tabanlı öğrenme, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22, 172-179.
• Ferrance, E. (2000). Themes in Education. Action Research. LAB. A Program of the Education Alliance. Northeast and Islands Regional Educational Laboratory at Brown University.
• Graham, M. A. (2007). Art, ecology and art education: locating art education in a critical place-based pedagogy, Studies in Art Education, 48 (4), 375-391.
• Gude, O. (2013). New school art styles: The project of art education. Art Education, 66 (1), 6-15.
• Gültekin, M. (2005). İlköğretim besinci sınıf sosyal bilgiler dersinde proje tabanlı öğrenme ürünlerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 517-556.
• Hausman, J., Ploof, J., Duignan, J., Brown, W.K. & Hostert, N. (2010). The condition of art education: Critical visual art education club. Studies in Art Education. 51 (4), 368-374.
• Hung, C., Hwang, G., Huang, I. (2012). A project-based digital storytelling approach for improving students' learning motivation, problem-solving competence and learning achievement, Journal of Educational Technology & Society, 15 (4), 368-379.
• Jokela, T. (2008). Collaborative project-based studies in art teacher education: an environmental perspective, G. Coutts, T. Jokela (Eds), In Art, Community and Environment Educational Perspectives, (pp. 217-240). Chicago:Intellect Books.
• Keskin, N. (2014). Kentlerde yeni bellek mekânları: Kent müzeleri. Folklor/Edebiyat, 20 (79), 25-39.
• Korkmaz (Baylav), H. (2002). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenmenin yaratıcı düşünme, problem çözme ve akademik risk alma düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kutay Karaçor, E. L., (2012). Kentsel peyzajda yaşam kalitesinin kentsel bellek ve yer kavramı ile etkileşimi: Düzce kent merkezi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
• Kuru, A. Ş. (2016). Bilgi üretim formu olarak sanat ve pedagojik projeler. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 15(15), 1-10.
• Major, S., Govers, E. (2014). Project-based learning in visual arts and design: What makes it work?, Erişim Tarihi: 19-06-2017, http://emergence.ideaschool.ac.nz/
• Mamur, N. (2014). Post-modernizmin sanat eğitimine yansıma biçimleri görsel kültür ve eleştirel pedagoji. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 59-77.
• Mercin, L. (2008). Geleneksel el sanatlarını yaşatma sorunu ve bir çözüm önerisi: Kent müzeleri. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 7(13), 91-96.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2014). İlk ve ortaokul görsel sanatlar dersi öğretim programı, Erişim Tarihi: 21.12. 2016, http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx
• Mills, G. E. (2003). Action research. A guide for the teacher researcher. (2nd Edition). New Jersey: Merrill Prentice Hall.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları, (Çev, Mehmet Emin Özcan), Ankara: Dost Kitapevi.
• Norberg-Schulz C. (1980). Genius Loci “Towards a Phenomenology of Architecture”. New York: Rizzoli International Publications.
• Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme (3. Baskı). Ankara: Pegem Akedemi Yayınları.
• Saban, A., Ersoy, A. (2016). Eğitimde nitel araştırma desenleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sarıkaya Levent , Y. (2017). From memory of place to memory places: A contemporary discussion on remembering and forgetting, International Congress of Architecture 3, 2017-05-11/13, Konya, Turkey, Erişim Tarihi: 24.05.2017, https://mersin.academia.edu/YaseminSar%C4%B1kayaLevent
• Seo, K.K., Templeton, R., Pellegrino, D. (2008). Creating a ripple effect: Incorporating multimedia-assisted project-based learning in teacher education. Theory Into Practice, 47 (3), 259-265.
• Sert Çıbık, A. (2009). The effect of the project based learning approach to the attitudes of students towards science lesson. Elementary Education Online, 8(1), 36-47.
• Strokrocki, M. (2005). Interdisciplinary art education: Building bridges to connect disciplines and cultures. Reston: National Art Education Association.
• Toprak, E. (2007). Proje tabanlı öğrenme metodunun ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki akademik başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Turhanoğlu, F.A.K. (2014). Kentsel mekânın üretim sürecinde tarihsel ve kültürel miras, Folklor/Edebiyat, 20 (78), 71-82.
• Yavuz, S. (2006). Proje tabanlı öğrenme modelinin kimya eğitimi öğrencilerinin çevre bilgisi ile çevreye karşı tutumlarına olan etkisinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakul, B. (2011). Yapılandırmacılık, Eğitimde yeni yönelimler (5. Baskı), Ed. Özcan Demirel (39-64) Ankara: Pegem Akademi Yayınları.