İçedönük Bir Çocuğu Anlamak: Bir Anlatı Araştırması

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 225 - 252, 31.03.2018

Ahmet Saban , Serap Sarıçelik

Öz

Bu çalışmada, Serap Öğretmenin (çalışmanın ikinci yazarının) kendi deneyimlerinden yola çıkarak sınıfındaki içedönük bir öğrencisinin farkına varma ve ona ulaşma gayreti incelenmiştir. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden biri olan “anlatı araştırması” deseni kapsamında yürütülmüştür. Anlatı araştırmalarında temel amaç, bireylerin dünyayı deneyimleme biçimlerini kendi ürettikleri hikâyeler aracılığıyla incelemektir. Bu bakış açısıyla gerçekleştirilen bu çalışmada da Serap Öğretmenin aktardığı hikâyeler aracılığıyla sınıfındaki içedönük öğrencisiyle ilgili deneyimleri ve bu deneyimlerinden yola çıkarak hem içedönük öğrencisinde neden olduğu değişim hem de mesleğinde yaşadığı dönüşüm incelenmiştir. Çalışmanın verileri, bir dizi yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Her görüşmenin deşifre edilmesinden sonra elde edilen veriler hakkında Serap Öğretmenden e-posta aracılığıyla yazılı olarak geri bildirim alınmış ve yeterince açık veya net olmayan hususlarla ilgili yeni görüşmelerle yeni veriler sorgulanmıştır. Ayrıca, araştırma raporunun yazılmasından sonra Serap Öğretmenle işbirliğine gidilerek raporun tamamına ilişkin görüşü alınmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler belli bir kronolojik yapı içinde yeniden organize edilerek ve araştırmanın alt-soruları çerçevesinde temalandırılarak beş tema altında sunulmuştur. Bu temalar şunlardır: (1) içedönük öğrencinin farkına varma, (2) içedönük öğrenciyi tanıma, (3) içedönük öğrenciye ulaşma, (4) içedönük öğrencideki değişimi/gelişimi izleme ve (5) mesleki açıdan kazanımı/gelişimi değerlendirme. Çalışmanın bulgularına göre, Serap Öğretmen içedönük öğrencisiyle ilgili istediği hedeflere ulaşmış olduğunu ve zor çocuk olgusuna ilişkin olarak da mesleki açıdan önemli bir anlayış geliştirdiğini düşünmektedir. Çalışmanın sonuçlarına göre, diğer zor çocuk tiplerine ilişkin olarak da gerçekleştirilecek kapsamlı anlatı araştırmalarına ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni, zor çocuklar, içedönük öğrenciler, anlatı araştırması

Kaynakça

• Akbulut, M. G. ve Saban, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin şiddetle ilgili algılarının çizdikleri resimler aracılığıyla incelenmesi. Turkish Journal of Education, 1 (1), 21-37.
• Austin, V. C. ve Sciarra, D. T. (2015). Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar. (Çev.: M. Özakaş). Ankara: Nobel.
• Cain, S. (2012). Sakinler de kazanır (Çev.: İ. Çetin). İstanbul: Optimist.
• Clandinin, D. J. ve Connelly, F. M. (2000). Narrative inquiry: Experience and story in qualitative research. San Francisco: Jossey-Bass.
• Condon, M. ve Ruth-Sahd, L. (2013). Responding to introverted and shy students: Best practice guidelines for educators and advisors. Open Journal of Nursing, 3, 503-515.
• Connelly, F. M. ve Clandinin, D. J. (1990). Stories of experience and narrative inquiry. Educational Researcher, 19 (5), 2-14.
• Demir, G. Ö. (2009). Sosyal fobinin etiyolojisinin incelenmesi adına gerçekleştirilen araştırmalara genel bir bakış. Akademik İncelemeler Dergisi, 4 (1), 102-123.
• Erdoğan, Ç. ve Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (3), 399-431.
• Erkuş, A. (2010). Psikometrik terimlerin Türkçe karşılıklarının anlamları ile yapılan işlemlerin uyuşmazlığı. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1 (2), 72-77.
• Erkuş, A. (2015). “Nitel” ve türevleri (“alternatif ölçme”, “çoklu” ve “duygusal zekâ”): Ne, niçin ve nereye doğru? İlköğretim Online, 14 (3), 1-17.
• Ersoy, A. ve Bozkurt, M. (2015). Understanding an elementary school teacher’s journey of using technology in the classroom from sand table to interactive whiteboard. International Electronic Journal of Elementary Education, 8 (1), 1-20.
• Ersoy, A. ve Bozkurt, M. (2017). Anlatı araştırması. İçinde, A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri (ss. 237-277). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ersoy, A. ve Türkkan, B. (2009). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde internet algısı. İlköğretim Online, 8 (1), 57-73.
• Eryılmaz, A. (2013). Pozitif psikolojinin psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında gelişimsel ve önleyici hizmetler bağlamında kullanılması. The Journal of Happiness & Well-Being, 1 (1), 1-22.
• Gardner, H. (2004). Zihin çerçeveleri: Çoklu zekâ kuramı. (Çev.: E. Kılıç). İstanbul: Alfa.
• Greene, R. W. (2015). Zor çocukları anlamak (Çev.: A. Dağlı). Ankara: Net Kitap.
• Greenspan, S. I. ve Salmon, J. (2013). Meydan okuyan çocuk (Çev.: İ. Ersevim). İstanbul: Özgür Yayınları.
• Jung, C. G. (1971). Psychological types: The collected works of Carl G. Jung. New Jersey: Princeton University Press.
• Jung, C. G. (2015). Kişiliğin gelişimi (Çev.: D. Olgaç). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Kaplan, A., Öztürk, M. ve Ertör, E. (2013). Aile ziyaretlerinin öğrencilerin okuluna ve ailesine yönelik tutumuna etkisi. Millî Eğitim, 200, 189-199.
• Kargın, T. ve Baydık, B. (2002). Kaynaştırma ortamındaki işitme engelli olmayan öğrencilerin işitme engelli akranlarına yönelik tutumlarının çeşitli değişken açısından incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3 (2), 27-39.
• Kayaoğlu, M. N. (2013). Impact of extroversion and introversion on language-learning behaviors. Social Behavior and Personality, 41 (5), 819-826.
• Koçbeker Eid, B. N., Saban, A. ve Aycan, E. (21-23 Mayıs, 2009). Bedensel engelli bir sınıf öğretmeninin yaşam öyküsü ve kaynaştırma eğitimi açısından doğurguları. VIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (ss. 1250-1261), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eskişehir.
• Koçbeker-Eid, B. N., Saban, A. ve Uygun, N. (2017). İlkokullarda kaynaştırma öğrencilerine yönelik akran farkındalığı ve kabulü. İçinde, Ö. Demirel ve S. Dinçer (Ed.), Küreselleşen dünyada eğitim (ss. 503-513). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Laney, M. O. (2015). İçedönük çocuklar (Çev.: D. Dalgakıran). İstanbul: Doğan Kitap.
• Loehken, S. (2016). İçedönüklerin sessiz gücü. (Çev.: E. Aktaş). İstanbul: Paloma Yayınevi.
• Mamchur, C. (1996). A teacher’s guide to cognitive type theory and learning style. Alexandria: ASCD.
• Metin Aslan, Ö. (2016). Davranışsal ketlenme, sosyal içedönüklük, utangaçlık ve sosyal ilgisizlik üzerine bir derleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (57), 487-511.
• Nussbaum, E. M. (2002). How introverts versus extroverts approach small-group argumentative discussions. Elementary School Journal, 102 (3), 183-197.
• Özbaş, M. (2013). İlköğretim okulu yöneticilerinin ilköğretim birinci sınıf öğrenci ailelerinin okul yaşamına katılım eğitimi konusundaki görevlerine ilişkin veli algıları. Eğitim ve Bilim, 38 (170), 61-78.
• Özdoğan, B. (2001). Altı-on iki yaşlarındaki çocukların eğitimi ve okul başarıları. Eğitim ve Bilim, 26 (120), 3-7.
• Roy, F. T. ve Arthur, H. P. (1998). Feedback and self-efficacy, arousal, and performance of introverts and extraverts. Psychological Reports, 82 (3), 707-716.
• Saban, A. (2000). Professional growth through self-reflection and writing. Education, 120 (3), 512-518.
• Saban, A. (2009). Öğrenme-öğretme süreci: Yeni teori ve yaklaşımlar (5. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Schmeck, R. R. ve Lockhart, D. (1983). Introverts and extraverts require different learning environments. Educational Leadership, 40 (5), 54-55.
• Selçuk, Z. ve Yılmaz, E. D. (2016). Rehber benim. Ankara: Elma Yayınevi.
• Serin, A. Y. (2003). Bir iletişim aracı olarak çocuk resimleri. Çağdaş Eğitim, 28 (302), l 7-23.
• Sparka, A., Stansmoreb, T. ve O’Connora, P. (2018). The failure of introverts to emerge as leaders: The role of forecasted affect. Personality and Individual Differences, 121, 84–88.
• Şad, S. N. ve Gürbüztürk, O. (2013). İlköğretim birinci kademe öğrenci velilerinin çocuklarının eğitimine katılım düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim, 13 (2), 993-1011.
• Şahin, F. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin yetenekleri konusunda okul öncesi yardımcı öğretmen adaylara verilen eğitimin etkisi. Üstün Yetenekli Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (3), 166-175.
• Şendurur, Y. ve Barış, D. A. (2002). Müzik eğitimi ve çocuklarda bilişsel başarı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1), 165-174.
• Tuğrul, B. ve Duran, E. (2003). Her çocuk başarılı olmak için bir şansa sahiptir: Zekânın çok boyutluluğu çoklu zekâ kuramı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 224-233.
• Turecki, S. ve Tonner, L. (2011). Anne, baba ve eğitimciler için zor çocuk (Çev.: B. Büyükkal). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Warfield, H. (2018). FAQs about temperament and personality types. Online accessible at: http://www.selfgrowth.com/articles/Warfield3.html (Access date: 12/02/2018).
• Yavuzer, H. (1992). Resimleriyle çocuk. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yıldırım, M. C. ve Dönmez, B. (2008). Okul-aile işbirliğine ilişkin bir araştırma (İstiklal İlköğretim Okulu örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (23), 98-115.