Gelişimsel Travmaya Okul Ortamında Bağlanma Odaklı Terapötik Müdahale

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 2, 606 - 638, 30.04.2019

Şeyda Sofuoğlu İpek Güzide Pur-karabulut

Öz

Araştırmanın amacı, okul terki riski bulunan gençler ve annelerinin, bağlanma örüntülerinin,
çocukluk yaşantılarını göz önünde bulundurarak keşfedilmesidir. Buna ek olarak, bu araştırmayla
gelişimsel travmaya bağlanma odaklı yaklaşım çerçevesinden bakılarak uygulanacak bağlanma
odaklı terapötik müdahale sürecinin araştırılmasıdır. Araştırmanın amacı doğrultusunda 16 ve 18
yaşında iki lise öğrencisi ve başka bir iki lise öğrencisinin annesiyle nitel bir araştırma
yürütülmüştür. Kişisel bilgi formu, görüşme içerik raporları, gözlem raporları ve süpervizyon
raporlarıyla elde edilen verilere tematik analiz uygulanmıştır. Analiz sırasında nitel analiz programı
MOXQDA’den faydalanılmıştır. Tüm katılımcıların erken çocukluk döneminde başlayan ve
ergenlik süresince devam eden ihmal ve istismara maruz kaldığı belirlenmiştir. Katılımcıların
istismara maruz kaldıkları bir diğer ortamın okul olduğu görülmüştür. Bunlara ek olarak, tüm
katılımcıların duygu düzenleme güçlüğü yaşadıkları saptanmıştır. Travmatik bağlanma ve güvensiz
bağlanma örüntüsüne sahip katılımcıların gelişimsel travma mağduru oldukları söylenebilir.
Katılımcıların duygu düzenleme güçlüğü yaşamaları güvensiz bağlanma örüntüsü ve gelişimsel
travma ile açıklanabilir. Araştırmada uygulanan bağlanma odaklı terapötik müdahalenin iyileşmede
yararlı olduğu katılımcı ifadeleriyle saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bağlanma, bağlanma odaklı terapötik müdahale, duygu düzenleme, gelişimsel travma

Attachment-Focused Therapeutic Intervention to Developmental Trauma in School Environment

Öz

The aim of the research is to discover the attachment pattern of adolescents with the risk
of dropping out of school and their mothers by taking into account of these adolescents’ childhood.
In accordance with this purpose, a qualitative research is conducted by interviewing two high school
students, 16 and 18 years old, and two other high school students’ mothers. Thematic analysis
method was implemented to the data collected by personal information form, interview content
reports, survey reports and supervision reports. MAXQDA which is a software package for
qualitative and mixed methods research was utilized during qualitative analysis. It was determined
that all participants were exposed to neglect and abuse which started in early childhood and
proceeded into adolescence period. It was observed that another environment participants were
exposed to abuse was school environment. In addition, it was seen that all participants have
difficulty in regulating their emotions. We argue that participants who have traumatic attachment
and insecure attachment patterns, are the victims of developmental trauma. The fact that participants
have difficulty in regulating emotions may be explained via insecure attachment pattern and
developmental trauma. It was determined that the attachment-oriented therapeutic intervention that
is implemented in the research has positiveimpact on healing thanks to the participants’ statements.

Anahtar Kelimeler

Attachment, attachment-focused therapeutic intervention, developmental trauma, emotional regulation

Kaynakça

• Allen J. G. (2013). Mentalizing in the development and treatment of attachment trauma. London: Karnac.
• Arvidson, J., Kinniburgh, K., Howard, K., Spinazzola, J., Strothers, H., Evans, M., & et al. (2011). Treatment of complex trauma in young children: Developmental and cultural considerations in Application of The ARC Intervention Model. Journal of Child and Adolescent Trauma, 4(1), 34-51.
• Attia, M., & Edge, J. (2017). Be(com)ing a reflexive researcher: a developmental approach to research methodology. Open Review of Educational Research, 4(1), 33-45.
• Bademci, Ö. H., & Karadayi, F. E. (2013). Working with street boys: Importance of creating a socially safe environment through social partnership, and collaboration through peer-based interaction. Child Care in Practice, 19(2), 162-180.
• Bademci, H. Ö., Karadayı, E. F., & de Zulueta, F. (2015). Attachment intervention through peer-based interaction: Working with Istanbul's street boys in a university setting. Children and Youth Services Review, 49, 20-31.
• Bademci, H. Ö., Karadayı, E. F., Pur Karabulut, İ. G., & Bağdatlı Vural, N. (2018). Öğrencilerin özsaygılarının artırılması yoluyla okul terkinin önlenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 21(41), 60-73.
• Bademci, H. Ö., Karadayı, E. F., Pur Karabulut, İ. G., Kurt, Z., & Warfa, N. (2017). Improving psychosocial weell-being of child laborers and young people who are engaged in low-income economic activities in Istanbul, Turkey. Child & Youth Services, 38(4) 1-13.
• Başoğul, C., & Buldukoğlu, K. (2015). Depresif bozukluklarda psikososyal girişimler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(1), 1-15.
• Berger, R. (2013). Now i see it, now i don’t: Researcher’s position and reflexivity in qualitative research. Qualitative Research, 15(2), 219-234.
• Blaustein, M., & Kinniburgh, K. J. (2010). Treating traumatic stress in children and adolescent: How to foster resilience through attachment, self-regulation, and competency. New York: Guilford Press.
• Bowen, G. A. (2008). Naturalistic inquiry and the saturation concept: A research note. Qualitative Research, 8(1), 137-152.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(1), 77-101.
• Bretherton, I. (1992). The origins of attachment theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. Developmental Psychology, 28(5), 759-775.
• Bretherton, I., & Munholland, K. A. (1999). Internal working models in attachment relationships: elaborating a central construct in attachment theory. J. Cassidy, & P. R. Shaver, (Ed.), Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications içinde (2. baskı) (s. 102-127). New York: The Guilford Press.
• Brothers, D. (2014). Traumatic attachments: Intergenerational trauma, dissociation, and the analytic relationship. International Journal of Psychoanalytic Self Psychology, 9(1), 3-15.
• Brown, A. D., McCauley, K., & Navalta, C. P. (2013). Trauma systems therapy in residential settings: Improving emotion regulation and the social environment of traumatized children and youth in congregate care. Journal of Family Violence, 28(7), 693-703.
• Busch, A. L., & Lieberman, A. F. (2007). Attachment and trauma: An integrated approach to treating young children exposed to family violence. D. Oppenheim, & D. F. Goldsmith, (Ed.), Attachment theory in clinical Work with children bridging the gap between research and practice içinde (s. 139-171). New York: The Guilford Press.
• Cassidy, J. (1994). Emotion regulation: Influences of attachment relationships. Monographs of The Society for Research in Child Development, 59(2), 228-249.
• Cook, A., Spinazzola, J., Ford, J., Lanktree, C., Blaustein, M., Cloitre, M., & et al. (2005). Complex trauma in children and adolescents. Psychiatric Annals, 35(5), 390-398.
• Courtois, C. A. (2004). Complex trauma, complex reactions: Assessment and treatment. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 41(4), 412-425.
• Çuhadaroğlu Çetin, F. (2001). Kendilik patolojisi belirtisi olarak kimlik kargaşası. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(4), 309-314.
• Demir, M., & Bademci, H. Ö. (2016). Suça sürüklenmiş bir gencin bakış açısıyla çocuk suçluluğu: Olgu sunumu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (1), 17-26.
• Erskine, R. G., Moursund, J. P., & Trautmann, R. L. (2015). Empatinin ötesi: İlişki içinde bir temas Terapisi. (M. Şahin, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1999.)
• Fırat, S., & Baskak, B. (2012). Gelişimsel travmanın uzun dönem etkileri ve bunlara aracılık eden nörobiyolojik mekanizmalar. Kriz Dergisi, 20(1), 25-41.
• Fraley, R. C., & Shaver, P. R. (2000). Adult romantic attachment: Theoretical developments, emerging controversies, and unanswered questions. Review of General Psychology, 4(2), 132-154.
• Gaensbauer, T. J. (1982). Regulation of emotional expression in infants from two contrasting caretaking environments. Journal ofthe American Academy of Child Psychiatry, 21(2), 163-171.
• Gaensbauer, T. J., & Mrazek, D. (1981). Differences in the patterning of affective expression in infants. Journal of the American Academy of Child Psychiatry, 20(4), 673-691.
• Keiley, M. K. (2002). Attachment and affect regulation: A framework for family treatment of conduct disorder. Family Process, 41(3), 477-493.
• Kesebir, S., Özdoğan Kavzoğlu, S., & Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
• Kinniburgh, K. J., Blaustein, M., & Spinazzola, J. (2005). Attachment, self-Regulation, and competency. Psychiatric Annals, 35(3), 424-430.
• Langdridge, D. (2007). Phenomenological psychology theory, Research and method. Harlow: Pearson.
• Lawson, D. M., & Quinn, J. (2013). Complex trauma in children and adolescents: Evidence- based practice in clinical settings. Journal of Clinical Psychology: in Session, 69(5), 497-509.
• Luxenberg, T., Spinazzola, J., & Van der Kolk, B. A. (2001). Complex trauma and disorders of extreme stress (DESNOS) diagnosis, part one: Assessment. Directions in Psychiatry, 21(25), 373-393. Erişim adresi: http://www.aisjca-mft.org/desnos.pdf.
• Masterson, J. F. (2013). Bağlanma kuramı ve nörobiyolojik kendilik gelişimi açısından kişilik bozuklukları (2. baskı). (H. Şentürk, Çev.). İstanbul: Litera. (Orijinal çalışma basım tarihi 2005.)
• Mikulincer, M., Shaver, P. R., & Pereg, D. (2003). Attachment theory and affect regulation: The dynamics, development, and cognitive consequences of attachment-related strategies. Motivation and Emotion, 27(2), 77-102.
• Morse, J. M. (1995). The significance of saturation. Qualitative Health Research, 5(2), 147-149.
• Morsünbül, Ü., & Çok, F. (2011). Bağlanma ve ilişkili değişkenler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(3), 553-570.
• Palaganas, E. C., Sanchez, M. C., Molintas, M. V. P., & Caricativo, R. D. (2017). Reflexivity in qualitative research: A journey of learning. The Qualitative Report, 22(2), 426-438.
• Parker, I. (2005). Qualitative psychology: Introducing radical research. New York: Open University Press.
• Pur, G. İ. (2015). Emotion regulation intervention for complex developmental trauma: Working with highly traumatized youth. Yayınlanmamış doktora tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ruppert, F. (2014). Travma, bağlanma ve aile konstelasyonları (2. baskı). (F. Zengin, Çev.). İstanbul: Kaknüs Psikoloji. (Orijinal çalışma basım tarihi 2008.)
• Saxe, G. N., Ellis, B. H., Fogler, J., & Navalta, C. (2012). Innovations in practice: Preliminary evidence for effective family engagement in treatment for child traumatic stress–trauma systems therapy approach to preventing dropout. Child and Adolescent Mental Health, 17(1), 58-61.
• Saxe, G. N., Ellis, B. H., & Kaplow, J. B. (2007). Collaborative treatment of traumatized children and teens. New York: Guildford Press.
• Schmid, M., Petermann, F., & Fegert, J. M. (2013). Developmental trauma disorder: Pros and cons of including formal criteria in the psychiatric diagnostic systems. BMC Psychiatry, 13(3), 1-12.
• Schore, A. N. (2009). Relational trauma and the developing right brain. Annals of the New York Academy of Sciences, 1159, 189-203.
• Schore, A. (2012a). Duygulanım düzensizliği ve kendilik bozuklukları. (M. Benveniste, Çev.). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003.)
• Schore, A. (2012b). Duygulanım düzenlenmesi ve kendiliğin onarımı. (Ö. Karakaş, Çev.). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003.)
• Schore, A. N. (2013). Relational trauma, brain development, and dissociation. J. D. Ford, & C. A. Courtois, (Ed.), Treating complex traumatic stress disorders in children and adolescents: Scientific foundations and therapeutic models içinde (s. 3-23). New York: Guilford Press.
• Schore, A., & McIntosh, J. (2011). Family law and the neuroscience of attachment, part 1. Family Court Review, 49(3), 501-512.
• Siegel, D. J. (1999). The developing mind: How relationships and the brain interact to shape who we are. New York: Guilford Press.
• Sloman, L., Atkinson, L., Milligan, K., & Liotti, G. (2002). Attachment, social rank, and affect regulation: speculations on an ethological approach to family interaction. Family Process, 41(3), 313-327.
• Sokakta Yaşayan ve Çalışan Çocuklar için Uygulama ve Araştırma Merkezi. (2017). Merkez hakkında. Erişim adresi: http://soyac.maltepe.edu.tr/tr/merkez-hakkinda/.
• Sümer, N. (2006). Yetişkin bağlanma ölçeklerinin kategoriler ve boyutlar düzeyinde karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 21(57), 1-22.
• Sümer, N., Oruçlular, Y., & Çapar, T. (2015). Bağlanma ve bağımlılık: Kuramsal çerçeve ve derleme çalışması. Bağımlılık Dergisi, 16(4), 192-209.
• Sümer, N., Ünal, S., Selçuk, E., Kaya, B., Polat, R., & Çekem, B. (2009). Bağlanma ve psikopatoloji: bağlanma boyutlarının depresyon, panik bozukluk ve obsesif-kompulsif bozuklukla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 38-45.
• Şaşıoğlu, M., Gülol, Ç., & Tosun, A. (2014). Aleksitimi: Tedavi girişimleri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(1), 22-31.
• Teague, C. M. (2013). Developmental trauma disorder: A provisional diagnosis. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 22(6), 611-625.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
• Van der Kolk, B. A. (2005). Developmental trauma disorder: Toward a rational diagnosis for children with complex trauma histories. Psychiatric Annals, 35(5), 401–408.
• Van der Kolk, B. A. (2008). The John Bowlby memorial lecture 2006. Developmental trauma disorder: A new, rational diagnosis for children with complex trauma histories. S. Benamer, & K. White, (Ed.), Trauma and attachment içinde (s. 45-60). London: Karnac.
• Van der Kolk, B. A. (2015). The body keeps the score: Brain, mind, and body in the healing of trauma. New York: The Penguin Group. Erişim adresi: https://read.amazon.com/
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Şar, V., Öztürk, M., Eröcal Kora, M., & Alyanak, B. (2001). Çocukluk dönemi ihmal ve istismarının olası sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.