PANDEMİ İLE MÜCADELEDE EPİSTEMİK PATERNALİZM

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 202 - 219, 07.10.2022

Halil Kanadıkırık

Öz

Paternalizm, özetle bir toplumsal grupta, hiyerarşik bir sistem dâhilinde, bireylerin veya grupların davranış veya tercihlerine, onların iyiliklerini sağlamak ya da onları bir zarardan korumak amacıyla, açık rızalarını aramaksızın müdahale edilebileceğini savunan fikirdir. Siyasî düşünce tarihinde meşruiyeti sıkça tartışılmış olan paternalizmin bir türü de epistemik paternalizmdir. Epistemik paternalizm, insanları doğru inanışa, bilgiye veya idrake ulaştırmaya ya da onları kendilerine veya topluma zarar verebilecekleri davranışlara yönetebilecek olan yanlış inanç, bilgi veya idrakten korumayı ya da kurtarmayı amaçlayan bilişsel alana yönelik müdahalelerdir. Koronavirüs salgını boyunca kamu otoritelerini en çok meşgul eden sorunlardan biri infodemi olarak da anılan bilgi salgını olmuştur. Yanlış veya çarpıtılmış bilgi akışının kontrol altına alınması amacıyla kamu otoriteleri, bilişim teknolojileri başta olmak üzere tüm kitle iletişim araçlarını ektin biçimde kullanmışlardır. Bu makelede, pandemi boyunca kamu otoritelerinin epistemik paternalizm bağlamındaki uygulamaları örneklendirilecek ve konu eleştirel bir perspektiften tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Epistemik Paternalizm, İnfodemi, Meşruiyet, Pandemi

EPISTEMIC PATERNALISM IN FIGHTING THE PANDEMIC

Öz

Paternalism, briefly, is the idea that in a social group, within a hierarchical system, the behavior or preferences of individuals or groups can be interfered with, without their explicit consent, in order to ensure their well-being or protect them from harm. Another type of paternalism, whose legitimacy has been discussed frequently in the history of political thought, is epistemic paternalism, Epistemic paternalism is interventions in the people’s cognitive spaces aiming to protect or save them from false belief, knowledge or understanding that may be resulted in harm to themselves or society, in order to bring them to true belief, knowledge or understanding. During the coronavirus epidemic, one of the problems that occupied the public authorities the most was the information epidemic, also known as the infodemic. In order to control the flow of misinformation or disinformation, public authorities have effectively used all mass media, especially information technologies. In this article, the practices of public authorities to combat infodemic during the pandemic are placed within the framework of epistemic paternalism and the issue is discussed from a critical perspective. In conclusion, it is argued that such intervention to continue without restricting freedom of expression is possible.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Epistemic Paternalism, Infodemic, Legitimacy, Pandemic.

Kaynakça

• 1st WHO Infodemic Manager training. (2020). World Health Organization. https://www.who.int/teams/risk-communication/infodemic-management/1st-who-training-in-infodemic-management. adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• 1st WHO Infodemiology Conference. (t.y.). World Health Organization. https://www.who.int/teams/epi-win/infodemic-management/1st-who-infodemiology-conference adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• 3rd virtual global WHO Infodemic Management conference. (t.y.). World Health Organization. https://www.who.int/teams/epi-win/infodemic-management/3rd-virtual-global-who-infodemic-management-conference adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Ahlstrom-Vij, K. (2013). Epistemic paternalism: A defence. Hampshire: Palgrave-Macmillan.
• Ahlstrom-Vij, K. (2018). Epistemic paternalism In Kalle Grill and Jason Hanna (Eds.), The Routledge Handbook of the Philosophy of Paternalism (p.261–73), London: Routledge, 2018.
• Akyüz, S. S. (2021). Aşı karşıtlığı ve şeffaflık algısında iletişim pratikleri ve siyasal aidiyetlerin rolü. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5 (2), 172-185.
• Aydın, İ. (2021). Paternalizm kavramı, ögeleri ve türleri, C. Can Aktan (Ed.), Paternalizm: Felsefi, Sosyal ve Kültürel Temelleri, Siyasi ve İktisadi Boyutları, Hukuki ve Ahlaki Sınırları (s.7-31), İzmir: SOBİAD: Hukuk ve İktisat Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2021.
• BBC News Türkçe (2020). Covid aşılarıyla ilgili komplo teorileri neler, bilim insanları bunları nasıl çürütüyor?, 3 Aralık 2020, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55172316 adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Bozkurt, Veysel, Bayram Arlı, Nuran, İlhan, Mustafa Necmi, Usta, Emine Kübra, Budak, Burkay ve Aydemir Dev, Mine (2022). Factors Affecting Negative Attitudes towards COVID-19 Vaccines. İnsan & Toplum, Erken Baskı. DOI: dx.doi.org/10.12658/M0674 adresinden 01.08.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Conly, S. (2012). Against autonomy: Justifying coercive paternalism. Cambridge: Cambridge University Press.
• Coons, C. and Weber, M. (2013). Introduction: Paternalism – issues and trends In Christian Coons and Michael Weber (Eds.), Paternalism : Theory and Practice (p. 1–24), New York: Cambridge University Pres, 2013.
• Cornell, N. (2015). A third theory of paternalism. Michigan Law Review, 113 (8), 1295-1336.
• Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public: Mythbusters. (t.y.). World Health Organization. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public/myth-busters adresinden 17.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Din İşleri Yüksek Kurulu (2021). Yıl: 2021, Karar No:9, Toplum sağlığını tehdit eden salgın hastalıklara karşı aşı yaptırmamak kul ve kamu hakkı ihlali olarak değerlendirilebilir mi? https://kurul.diyanet.gov.tr/Karar-Mutalaa-Cevap/38861/toplum-sagligini-tehdit-eden-salgin-hastaliklara-karsi-asi-yaptirmamak-kul-ve-kamu-hakki-ihlali-olarak-degerlendirilebilir-mi adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Dunne, G. (2022). Epistemic paternalism. In The International Encyclopedia of Ethics, Online Edition. New York: Wiley-Blackwell. 17.09.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Dworkin, G.. (2020). Paternalism. The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), Fall 2020. https://plato.stanford.edu/archives/fall2020/entries/paternalism/ adresinden 27.12.2021 tarihinde elde edilmiştir.
• Dworkin, G. (2013). Defining paternalism In Christian Coons and Michael Weber (Eds.), Paternalism: Theory and Practice (p. 26–38), New York: Cambridge University Press, 2013.
• Dworkin, G. (1971). Paternalism In R. A. Wasserstrom (Ed.), Morality and the Law (p. 107-126), Belmont: Wadsworth Pub. Co, 1971.
• Erdoğan, Emre, Uyan-Semerci, Pınar, Eyolcu-Kafalı, Birnur ve Çaytaş, Şaban (2022). : İnfodemi ve bilgi düzensizlikleri: Kavramlar, nedenler ve çözümler, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Guerin, O. (2020). Coronavirus: How Turkey took control of Covid-19 emergency. BBC News 29 May 2020. https://www.bbc.com adresinden 13.01.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Hanna, J. (2015). Libertarian paternalism, manipulation, and the shaping of preferences. Social Theory and Practice, 41 (4), 618–43.
• Hanna, J. (2011). Consent and the problem of framing effects. Ethical Theory and Moral Practice, 14 (5), 517–531.
• Hobbes, T. (1997 [1651]). Leviathan, New York & London: W. W. Norton.
• Hove, T. (2012). Between complacency and paternalism: Ethical controversies over influencing political and consumer choice. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 644 (1), 272–79.
• ICDBME-2022, (2022), 2nd International Congress on Digital Business, Management & Economics, September 9-11, 2022, Kongre Programı. http://icdbme2022.tarsus.edu.tr/tr/news-detail/kongre-programi-ilan-edilmistir/12620 adresinden 19.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• “İnfodemi” ile etkin mücadele için bireylerin yanlış bilgi karşısındaki tutumlarının ve bu tutumların belirleyicilerinin araştırılması: COVID-19 örneği. (2020). Erdoğan, Emre (Proje Yürütücüsü), TÜBİTAK Projesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Infodemic Management. (t.y.). World Health Organization. https://www.who.int/teams/epi-win/infodemic-management adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Infodemic. (2021a). Oxford Dictonary. https://languages.oup.com/research/oxford-english-dictionary/ adresinden 17.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Infodemic. (2021b). Cambridge Dictonary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/infodemic adresinden 17.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Infodemic. (t.y.). World Health Organization. https://www.who.int/health-topics/infodemic#tab=tab_1 adresinden 17.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Jackson, E. (2022). What’s epistemic about epistemic paternalism? In Jonathan Matheson and Kirk Lougheed (Eds.), Epistemic Autonomy (p.132–150) New York: Routledge.
• Kant, I. (2003[1793]). Kant: Political writings, H. Reiss (ed.), H. B. Nisbet (trs.), Cambridge: Cambridge University Press.
• Koca, F. [@drfahrettinkoca]. 2021. İnsanlarımızı aşıdan önyargılarla… Twitter, 8 December 2021, 7:55 pm. https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1468625208189894660 adresinden 03.02.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Le Grand, J. and New, B.. (2015). Government paternalism: Nanny state or helpful friend? Princeton & Oxford: Princeton University Press.
• Mill, J. S. (2003 [1859]). On liberty, New Haven: Yale University Press.
• Munich Security Conference. (2020). World Health Organization, 15 February 2020. Erişim Tarihi: 17.09.2022. Erişim Adresi: https://www.who.int/director-general/speeches/detail/munich-security-conference adresinden 17.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Post-conference: 1st WHO Infodemiology Conference. (t.y.). World Health Organization. https://www.who.int/teams/epi-win/infodemic-management/post-conference-1st-who-infodemiology-conference adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Rawls, J. (1999). A theory of justice, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Salalı, G. D., Bakırcı, Ç. M. ve Uysal, M. S. (t.y.). Komplo teorileri, COVID-19 aşısı ve Türkiye’de aşı kararsızlığının yükselişi: COVID-19 aşısına yönelik endişelerin kaynağı ne? Evrim Ağacı. https://evrimagaci.org/komplo-teorileri-covid19-asisi-ve-turkiyede-asi-kararsizliginin-yukselisi-covid19-asisina-yonelik-endiselerin-kaynagi-ne-9513 adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Satıl, C. (2021). COVID-19 aşısı ile ilgili söylentiler ve komplo teorileri. 23.06.2021. Doğruluk Payı. https://www.dogrulukpayi.com/bulten/covid-19-asisi-ile-ilgili-soylentiler-ve-komplo-teorileri adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Scoccia, D. (2008). In defense of hard paternalism. Law and Philosophy, 27 (4), 351–81.
• Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV). (2020). World Health Organization, 30 Ocak 2020. https://www.who.int/news/item/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) adresinden 26.12.2021 tarihinde edinilmiştir.
• T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Bilgilendirme Platformu (2022). https://covid19.saglik.gov.tr/ adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• T.C. Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi (2022b). https://sabim.gov.tr/ adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Thaler, R. H., and Sunstein, C. R. (2008). Nudge: Improving decisions about health, wealth, and happiness. New Haven & London: Yale University Press.
• Thaler, R. H., and Sunstein, C. R. (2003). Libertarian paternalism. American Economic Review, 93 (2), 175-179.
• Thompson, L. J. (2013). Paternalism. Encyclopedia Britannica, 23 December 2013. https://www.britannica.com/topic/paternalism adresinden 27.12.2021 tarihinde elde edilmiştir.
• Tsai, G. (2014). Rational persuasion as paternalism. Philosophy and Public Affairs, 42 (1),78-112.
• Tuzcu, Ö. ve Şahin, H. (2022). Komplo teorileri bağlamında covid-19 aşı kararsızlığı ve aşı karşıtlığı. Sosyoloji Dergisi, 43, 95-123.
• UN News (2020). Countries urged to act against COVID-19 ‘infodemic’, 23 September 2020. https://news.un.org/en/story/2020/09/1073302 adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• UNESCO, (2022). Combating the disinfodemic: Working for truth in the time of COVID-19. https://en.unesco.org/covid19/disinfodemic. adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020. (2020). World Health Organization. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020 adresinden 26.12.2020 tarihinde edinilmiştir.
• WHO's Infodemic Management News Flash. (t.y.). World Health Organization. https://confirmsubscription.com/h/d/84AE3285A34CC020?u=74c4caeab23ab5c61c17e22a7&id=995f9a6165 adresinden 17.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Yılmaz, N. (Ed.). (2020). Aşı karşıtlığı ve Covid-19. 25.11.2020. Teyit. https://teyit.org/dosya-asi-karsitligi-ve-covid-19 adresinden 18.09.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Zarocostas, J. (2020). How to fight an infodemic. Lancet, 395 (10225), 676.
• Zorlu, F. (2020). Turkey confirms first case of coronavirus. Anadolu Agency 11 March 2020. https://www.aa.com.tr adresinden 13.01.2022 tarihinde edinilmiştir.