Bitki ekstraktlarının Sera beyazsineği [Trialeurodes vaporariorum (Westw.) (Hemiptera: Aleyrodidae)]'ne toksik ve davranışsal etkileri

Yıl 2014, Cilt: 38 Sayı: 4, 459 - 466, 01.08.2014

İbrahim Çağatay Karaca Ayhan Gökçe

https://doi.org/10.16970/ted.50767

Cited By: 5

Öz

The contact toxicity, repellent and anti-ovipositional effects of 7 plant extracts (Achillea biserrata, Heracleum platytaenium, Humulus lupulus, Hyoscyamus niger, Phlomis pungens, Rhododendron ponticum, Salvia tomentosa ) were tested on the greenhouse whitefly (Trialeurodes vaporariorum) under laboratory conditions. Hyoscyamus niger extract produced the greatest contact toxicity among the tested plant extracts with 79% mortality and it was followed by H. lupulus extract with 74% mortality. In the second part of the study, the dose response bioassays with H. niger and H. lupulus were carried out. The calculated LC50 values for 3. stage nymph were 6.65% plant extract /acetone (w/v) and 8.09% plant extract /acetone for respectively. LC50 values of H. niger and H. lupulus for adult stage were 6.64% and 9.49% respectively. Repellent and antiovipoisition effects of 2 plant extracts (H. niger , H. lupulus ) were also tested against the grennhouse whitefly. In the behavioral studies, H. lupulus extract was the most active among the tested plant extracts and it totally inhibited T. vaporariorum female egg laying in anti-oviposition study

Anahtar Kelimeler

Greenhouse whitefly, plant extract, contact effect, anti-ovipositional effect, repellent effect

Toxic and behavioural effects of plant extracts to greenhouse whitefly [Trialeurodes vaporariorum (Westw.) (Hemiptera: Aleyrodidae)]

Öz

Bu çalışmada 7 farklı bitkiden (Achillea biserrata, Heracleum platytaenium, Humulus lupulus, Hyoscyamus niger, Phlomis pungens, Rhododendron ponticum, Salvia tomentosa) elde edilen bitki ekstraktlarının sera beyazsineği (Trialeurodes vaporariorum) üzerine olan kontak toksisiteleri, uzaklaştırıcı ve yumurta bırakmayı engelleyici etkileri araştırılmıştır. En yüksek kontakt toksisite % 79 ölüm oranı ile H. niger ekstraktında saptanmış bunu %74 ölüm oranı ile H. lupulus’un aktivitesi takip etmiştir. Kontak toksisite çalışmasının ikinci kısmında, H. niger ve H. lupulus ile 3. dönem nimf ve erginlere karşı doz-etki çalışmaları yürütülmüştür. Doz-ölüm çalışmaları sonucunda H.niger bitki ekstraktının 3. dönem nimf için LC50 değeri % 6,65 bitki ekstrakt/aseton ve H. lupulus için LC50 değeri %8,09 bitki ekstrakt/aseton (w/v) olarak hesaplanmıştır. Ergin dönemlerde LC50 değerleri H.niger için %6,64 bitki ekstrakt/aseton ve H. lupulus için %9,49 bitki ekstrakt/aseton olarak hesaplanmıştır. Çalışmada ayrıca bitki ekstraktlarının (H. niger, H. lupulus) sera beyazsineği üzerindeki uzaklaştırıcı ve yumurta bırakmayı engelleyici etkileri de araştırılmıştır. Bitki ekstraktlarının uzaklaştırıcı etki denemelerinde test edilen ekstraktlar içerisinde en yüksek etki H. lupulus ekstraktında saptanmıştır. H. lupulus ekstraktının sera beyazsineğinin ovipozisyonunu önemli ölçüde engellediği saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Sera beyazsineği, bitki ekstraktı, kontakt etki, yumurta bırakmayı engelleyici etki, uzaklaştırıcı etki

Kaynakça

• Anonim, 2012a. Hyoscyamus niger L. (Web page: http://psychotropicon.info/tr/schwarzes-bilsenkraut-hyoscyamusniger/.) (Erişim tarihi: 12.06.2012).
• Anonim, 2012b. Humulus lupulus L..Çankaya Eczanesi, = 55&kimlik=101&detay=true&fx=bitkiler&dbx = bitkiler&tx = 3&asx = %C7ankaya %20Eczanesi %20%BB%20 Bitkiler&basx = Humulus%20lupulus--%20%DEERBET %C7%DDOTU--%20%20Cannabinaceae (Erişim tarihi:12.06.2012).
• Baldin, E.L.L., J.D. Vendramim & A.L. Lourençao, 2007. Interaction between resistan tomato genotypes and plant extracts on Bemisia tabaci (GENN.) Biotype B. Sci.Agric. (Piracicaba, Braz.). 64 (5): 476-481.
• Chiasson, H., C. Vincent & B. Bostanian, 2004. Insecticidal properties of a Chenopodıum based botanical, Journal of Economic Entomology, 97: 1378-1383.
• Chun-Juan W.,X. Hui-qin & W. Xiao-juan, 2005. Biological activities of extracts of plants from Xinjiang against Aphis gossypii, Journal of Shihezi University (Natural Science) 5 :1007-7383
• Gökçe, A. & E.M. Whalon, 2006a. Biological activities of some plant extracts on plum curculio. The 2006 ESA Annual Meeting December 10-13, Indianapolis, Indiana, USA.
• Gökçe¸ A., E.M. Whalon, H. Çam, Y. Yanar, İ. Demirtas & N. Goren, 2006b. Plant extract contact toxicities to various developmental stages of colorado potato beetles. Annals of Applied Biology, 149: 197–202.
• Gökçe, A., L.L. Stelinski, R. İsaacs &E.M Whalon, 2006c. Behavioural and electrophysiological responses of grape berry moth (Lep; Tortricidae) to selected Plant extracts. Journal of Applied Entomology. 130: 509-504
• Gökçe¸ A., E.M. Whalon, H. Çam, Y. Yanar, İ. Demirtas & N. Goren, 2007. Contact and residual toxicities of 30 plant extracts to colorado potato beetle larvae. Archives of Phytopathology and Plant Protection, 40: 441-450.
• Gökçe, A., L.L. Stelinski , E.M Whalon & J. L. Gut , 2010. Toxicity and antifeedant activity of selected plant extracts against larval oblique banded leafroller, Choristoneura rosaceana (Harris). The Open Entomology Journal, 4:18-24.
• Isman, M. B., 2006. Botanical insecticides, deterrents, and repellents in modern agriculture and an increasingly regulated world, Annual Review of Entomology, 51: 45-66.
• Karakoç, Ö.C. & A. Gökçe, 2012. Bitki ekstraktlarının Spodoptera littoralis (Lep., Noctuidae)’ e olan kontak toksisiteleri. Türkiye Entomoloji Dergisi, 36: 423-431.
• Leora, 1994. Polo-Pc: Probit and Logit Analysis, Berkeley, CA, the USA .
• Martin, N.A., 1996. “Whitefly Resistance Management Strategy, 194-203”. In: Pesticide Resistance: Prevention and Management (Eds. G.W. Bourdot & D.M. Suckling). New Zealand Plant Protection Society, Lincoln, New Zealand.
• Nitao, J. K., 1987. Test for toxicity of Coniine to a polyphagous herbivore, Heliothiszea (Lepidoptera:Noctuidae), Environmantal Entomology, 16: 656-659.
• Pascual-Villalobos M. J & A. Robledo, 1999. Anti-insectactivity of plant extracts from the wild flora in South eastern Spain. Biochemical Systematics and Ecology, 27: 1-10.
• Sayeda, F. F., H.M Torkey & M. A-Y. Hala, 2009. Natural extracts and their chemical constituents in relation to toxicity against whitefly (Bemisia tabaci) and Aphid (Aphis craccivora). Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3: 3217-3223.
• Uygun, Z., Ş. Özger & İ. Karaca, 2011. Bazı tarımsal savaş ilaçlarının Trialeurodes vaporariorum (Westwood) (Hemiptera: Aleyrodidae)’a etkisinin laboratuvar koşullarında belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6 (2):53-57.
• Whalon, M. E., D. Mota-Sanchez, R.M. Hollingworth & L. Duynslager, 2012. Arthropod Resistance Database. http://www.pesticideresistance.org (Erişim tarihi:20.04.2012).
• Yılmaz, C. & E. Durmuşoğlu, 2012. Domateste zararlı Trialeurodes vaporariorum (Westw.) (Hemiptera: Aleyrodidae)’a karşı hümik maddelerle karıştırılarak uygulanan bazı insektisitlerin biyolojik etkinliği ve parçalanma sürecindeki değişimler. Türk. entomol. derg., 36 (4): 557-570.