Rethinking Citizenship: An Assessment of the Ecological Citizenship

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 3, 745 - 772, 31.12.2020

Kadriye Okudan Dernek , Gülşah Tırış

https://doi.org/10.30784/epfad.739676

Cited By: 1

Öz

During the 1970s people were thinking that industrialization would bring an ecologic crisis and therefore, they came up with the idea of creating an ecologic awareness and consciousness within the society to find solutions against such a crisis. The severity of ecological crises has greatly increased. It is more important to have a holistic approach in order to solve ecological problems rather than embracing short-term and local scaled approaches. This sort of a holistic approach therefore requires contemplating a new idea of citizenship. In this sense, the ecological citizenship approach can be regarded as one of the best ways of increasing ecological awareness in democratic societies. This study aims to provide an overview of the definition of and debates over ecological citizenship and to classify the definition of ecological citizenship. For this purpose, ecological citizenship definitions were examined based on citizenship concepts like public and special sphere, state, civil society, and these definitions were classified liberal and radical ecological citizenship. Definitions of liberal ecological citizenship assert transformations of citizenship in the capitalist system but radical ecological citizenship definitions argue for ecological citizenship in a stateless society.

Anahtar Kelimeler

Ecological Crisis, Ecological Citizenship, Citizenship

Yurttaşlığı Yeniden Düşünmek: Ekolojik Yurttaşlık Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

1970’lerde sanayileşmenin yaratmış olduğu ekolojik krize karşı çözümler üretebilmek adına ekolojik bilinç oluşturulması yönünde yeni fikirler ortaya çıkmaya başladı. O yıllardan günümüze kadar gelen süreç içinde ekolojik krizin boyutu büyük ölçüde artmıştır. Ekolojik problemleri çözmek için kısa vadeli ve yerel ölçekli çözümlerden ziyade bütüncül bakış açısına sahip olmak büyük önem taşımaktadır. Bütüncül bakış açısı yeni bir yurttaşlık anlayışı fikrinin yeniden düşünülmesini gerekli kılmaktadır. Günümüzde ekolojik yurttaşlık yaklaşımı demokratik toplumlarda ekolojik sorunların çözümü için gerekli olan ekolojik bilincin oluşmasında en önemli yaklaşımlardan biri olarak tartışılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, literatürde yer alan “Ekolojik Yurttaşlık” fikrine ilişkin tartışmaları inceleyerek bir sınıflandırma yapmak ve yurttaşlığın ekolojik boyutunun krize hangi yönleri ile çözüm olabileceğini irdelemektir. Bu amaçla ekolojik yurttaşlık, kamusal alan, özel alan, devlet, sivil toplum gibi yurttaş pratiklerini anlatan temel kavramlar ile ilişkilendirilerek, liberal ve radikal olmak üzere iki farklı perspektif üzerinden tartışılmıştır. Bu çalışma özelinde yapılan liberal ve radikal ayrımı, literatürde yer alan yurttaşlık fikirlerine devletin dâhil edilip edilmemesi noktasında belirginleşmektedir. Liberal ekolojik yurttaşlık anlayışı kapitalist sistem içinde yurttaşın dönüşümünü savunurken, radikal anlayış, devletsiz bir toplumda ekolojik yurttaşlık anlayışını ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik Kriz, Ekolojik Yurttaşlık, Yurttaşlık

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (2010). Ulus-devlet ya da halkın egemenliği. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Alkan, Y. S. (2018). Gizli demokrasi: temsili demokrasi krizi ve doğrudan demokrasi talebi arasındaki ilişkiye yönelik bir görüş [Özel Sayı]. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 18, 23-43. https://doi.org/10.25294/auiibfd.463390
• Barry, J. (1996). Green political theory: nature, virtue and progress (Unpublished doctoral dissertation). Department of Politics University of Glasgow, Scotland.
• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı.
• Bell, D. (2005). Liberal environmental citizenship. Environmental Politics, 14(2), 179-194. https://doi.org/10.1080/09644010500054863
• Biehl, J. (2016). Toplumsal ekoloji siyaseti (Çev. E. Eren). İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• Bookchin, M. (2013b). Özgürlüğün ekolojisi (Çev. M. K. Coşkun). İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• Bookchin, M. (2013c). Toplumu yeniden kurmak (Çev. K. Şahin). İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• Bookchin, M. (2014). Kentsiz kentleşme yurttaşlığın yükselişi ve çöküşü (Çev. B. Özyalçın). İstanbul: Sümer Yayıncılık.
• Boratav, K. (2004). Tarımsal yapılar ve kapitalizm. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Brubaker, W. R. (2008). Fransa ve Almanya'da göç, vatandaşlık ve ulus-devlet: karşılaştırmalı bir tarihsel çözümleme. A. Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın Dönüşümü: Üyelikten Haklara içinde (s. 55-92). İstanbul: Metis Yayınları.
• Clark, J. ve Martin, C. (2016). Anarşi, coğrafya ve modernite (Çev. O. Yener ve M. Devres). İstanbul: Can Yayınları.
• Conferences of Parties 21. (2015). Adoption of the Paris Agreement. Retrieved from https://unfccc.int/resource/docs/2015/cop21/eng/l09.pdf
• Crane, A., Matten, D. and Moon, J. (2008). Ecological citizenship and the corporation. Organization & Environment, 21(4), 371-389. https://doi.org/10.1177/1086026608326075
• Çebi, S.S. (2008). Çağdaş yurttaşlık kavramı ve liberal paradigmanın sonu. Birikim Dergisi. Erişim adresi:http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/642/cagdas-yurttaslik-kavrami-veliberalparadigmanin-sonu#.WYGckoTyi1s .
• Çıvgın, H. (2011). Charles Fourier: kuramı ve ekolojik kriz ortamında bir eko-filozof olarak okunabilme imkânları (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çoban, A. (2018a). Ekolojik ihtilaflar ve kapitalizm. Ankara: İmge Kitabevi.
• Çoban, A. (2018b). Oikos'un polis'e sızma girişimi ekolojik yurttaşlık. Birartıbir Forum. Erişim adresi: https://birartibir.org/ekoloji/49-ekolojik-yurttaslik
• Dean, H. (2001). Green citizenship. Social Policy & Administration, 35(5), 490-505. Retrieved from http://www.blackwellpublishing.com/journals/SPOL .
• Dobson, A. (1999). Ecological citizenship: A disruptive influence? In C. Pierson and S. Tormey (Eds.), Politics at the Edge. Political Studies Association Yearbook Series (pp. 40-62). London: Palgrave Macmillan.
• Dobson, A. (2003). Ecological citizenship and the environment. Oxford: Oxford University Press.
• Dobson, A. (2006). Citizenship. In A. Dobson and R. Eckersley (Eds.), Political Theory and the Ecological Challenge (pp. 216-231). UK: Cambridge University Press.
• Dobson, A. (2007). Environmental citizenship: towards sustainable development. Sustainable Development, 15, 276-285. https://doi.org/10.1002/sd.344
• Dobson, A. (2016). Ekolojizm (Çev. C. Yücel). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Doyle, T. and Chaturvedi, S. (2011). Climate refugees and security: conceptualizations, categories, and contestations. In J. S. Dryzek, R. B. Norgaard and D. Schlosberg (Eds.), The Oxford Handbook of Climate Change and Society (pp. 1-12). UK: Oxford University Press.
• Dryzek, J., Downes, D., Hunold, C., Schlosberg, D. and Hernes, H. K. (2003). Green states and social movements. New York: Oxford University Press.
• Eker, S. (2016). Türkiye'de demokrasiyi yeni bir yurttaşlık anlayışıyla düşünmek: Tekno-bilimsel yurttaşlık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(1), 33-72. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002384
• Eray, Ş. (2017). Habermascı kamusal alan bağlamında yeni toplumsal hareketler. İdeal Kent, 8(21), 315- 337. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/idealkent
• Faber, D. R. and McCarthy, D. (2003). Neo-liberalism, globalization and the struggle for ecological democracy: linking sustainability and environmental justice. In J. Agyeman, R D. Bullard and B. Evans (Eds.), Just Sustainabilities Development in an Unequality World (pp. 38-63). UK: Earthscan Publications.
• Feldblum, M. (1999). Reconstructing citizenship: the politics of nationality reform and immigration in contemporary France. New York: Sunny Press.
• Foster, J. B. (2002). Savunmasız gezegen (Çev. H. Ünder). Ankara: Epos Yayınları.
• Foster, J. B. (2015). Marx ve doğanın evrensel metabolizmasında çatlak (Çev. A. Galip). H. Tanıttıran (Ed.), Marx, Doğa ve Yıkımın Ekolojisi içinde (s. 7-37). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Foster, J. B. (2006). Emperyalizmin yeniden keşfi (Çev. Ç. Çidamlı). İstanbul: Kalkedon Yayın. Foster, J. B. ve Magdoff, F. (2014). Her çevrecinin kapitalizm hakkında bilmesi gerekenler (Çev. Ö. Aksakal). İstanbul: Patika Kitap.
• Fraser, N. (2004). Kamusal alanı yeniden düşünmek: gerçekte varolan demokrasinin eleştirisine bir katkı (Çev. M. Özbek ve C. Balcı). Özbek, M. (Ed.). Kamusal Alan içinde (s. 103-132). İstanbul: Hill Yayın.
• Garrard, G. (2016). Ekoeleştiri-ekoloji ve çevre üzerine kültürel araştırmalar (Çev. E. Genç). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Gerim, G. (2017). Çağdaş yurttaşlığı kavramak: temel yaklaşımlar, yeni boyutlar ve yeni bir yurttaşlık çerçevesi. Sosyoloji Konferansları - Istanbul Journal of Sociological Studies, 56, 150-177. https://doi.org/10.18368/iusoskon.328508
• Gıda ve Tarım Örgütü. (2019). Gıda ve tarım örgütü 2019 yılı raporu. Erişim adresi: http://www.fao.org/resilience/resources/resources-detail/en/c/1187704/
• Gibbon, E. (2019). Roma İmparatorluğu’nun gerileyiş ve çöküş tarihi (Çev. A. Baltacıgil). İstanbul: Indie Yayınları.
• Giddens, A. (2013). İklim değişikliği siyaseti (Çev. E. Baltacı). Ankara: Phoenix.
• Gorz, A. (1995). Siyasal ekoloji: uzman erkine karşı özsınırlama. Birikim Dergisi. Erişim adresi: http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4599/siyasal-ekoloji-uzmanerkine-karsiozsinirlama#.WbjKIrJJa1s .
• Göktolga, O. (2013). Yeni siyaset ve ekolojik hareketler. Birey ve Toplum Dergisi, 3(1), 127-136. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/birtop/
• Habermas, J. (2003). Kamusallığın yapısal dönüşümü (Çev. T. Bora ve M. Sancar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Habermas, J. (2004). Öteki” olmak, “öteki’yle yaşamak (Çev. İ. Ata). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hayward, T. (2006). Ecological citizenship: justice, rights and the virtue of resourcefulness. Environmental Politics, 15(3), 435-446. https://doi.org/10.1080/09644010600627741
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın kısa tarihi (Çev. M. Delikara Üst). Ankara: İmge Kitabevi.
• Hemmens, A. (2019). The critique of work in modern French thought from Charles Fourier to Guy Debord. Springer Press. https://doi.org/10.1007/978-3-030-12586-8
• Humphreys, D. (2009). Environmental and ecological citizenship in civil society. The international spectator, 44(1), 171-183. https://doi.org/10.1080/03932720802693101
• Jonas, H. (1984). The imperative of responsibility in search of an ethics for the technological age. London: The University of Chicago Press.
• Kaboğlu, İ. (1996). Çevre hakkı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kartal, F. (2016). Kadınların yurttaşlığı ve feminist kuram. Amme İdaresi Dergisi, 49(3), 59-87. Erişim adresi: https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/
• Kaya, A. (2006). Yurttaşlık, azınlıklar ve çokkültürcülük. T. H. Marshall ve T. Bottomore (Ed.), Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar içinde (s. 95 – 132). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kaya, Y. (2017). Paris Anlaşmasını iklim adaleti perspektifinden değerlendirmek [Özel Sayı]. Uluslararası İlişkiler, 14(54), 87-106. Erişim adresi: https://www.jstor.org/
• Kolbert, E. (2014). Altıncı yok oluş (çev. N.Tümay). İstanbul: Okyanus Yayınları.
• Kovel, J. (2017). Doğanın düşmanı kapitalizmin sonu mu, dünyanın sonu mu? (Çev. G. Koca). İstanbul: Metis Yayınları.
• Köse, İ. (2018). İklim değişikliği müzakereleri: Türkiye’nin Paris Anlaşması’nı imza süreci. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(1), 55-81. https://doi.org/10.18354/esam.329348
• Kymlicka, W. (2004). Çağdaş siyaset felsefesine giriş (Çev. Ebru Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Marshall, T. H. (2006). Yurttaşlık ve toplumsal sınıflar (Çev. A. Kaya). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mazlum, S. C. (2019). Küresel iklim politikaları. İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 16. Ankara: İklimİN Projesi.
• McKibben, B. (2011). Dünya (Çev. E. Anıl). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Melo-Escrihuela, C. (2008). Promoting ecological citizenship: rigths, duties and political agency. ACME: An International Journal for Critical Geographies, 7(2), 113-134. Retrieved from https://acmejournal.org/index.php/acme/article/view/799/0
• Mutlu, A. (2008). Ekoloji ve yönetim. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Oldfield, A. (2008). Vatandaşlık: doğal olmayan bir pratik mi? (Çev. C. Cemgil). Kadıoğlu, A. (ed.). Vatandaşlığın Dönüşümü: Üyelikten Haklara içinde (s. 93-106). İstanbul: Metis Yayınları.
• Önder, T. (2003). Ekoloji, toplum ve siyaset. İstanbul: Odak Yayınları.
• Özer, M. (2018). “Niçin doğayı korumalıyım?” sorusuna iki olası yanıt. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), (25), 519-533. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/flsf
• Phillips, C. (2005). Cultivating practices: saving seed as green citizenship? Environments Journal Volume, 33(3), 37-49. Retrieved from https://go.gale.com/
• Poggi, G. (2011). Yurttaşlar ve devlet: geçmişe bakış ve muhtemel gelecek (Çev. G. Aksay). Q. Skinner ve B. Stråth (Ed.), Devletler ve Yurttaşlar içinde (s: 38-52). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Purcell, M. (2003). Citizenship and the right to the global city: reimagining the capitalist world order. International Journal of Urban and Regional Research, 27(3), 564-590. https://doi.org/10.1111/1468-2427.00467
• Reclus, E. (2016). Vegan ve anarşi (Çev. A. Karaduman). İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Reyhan, H. (2010). Ekolojik emperyalizm kuramına giriş: biyopolitik bir kavramsallaştırma. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 5(14), 64-103. Erişim adresi http://www.msydergi.com/
• Rockström, J. and Klum, M. (2015). Big world small planet. New Haven and London: Yale University Press.
• Sáiz, A. V. (2005). Globalisation, cosmopolitanism and ecological citizenship. Environmental Politics, 14(2), 163-178. https://doi.org/10.1080/09644010500054848 .
• Sassen, S. (2002). Towards post-national and denationalized citizenship. Londra: Sage Publications
• Scruton, R. (2006). Conservatism. In A. Dobson and R. Eckersley (Eds.), Political Theory and the Ecological Challenge (pp. 8-20). Cambridge: Cambridge University Press.
• Shiva, V. (2006). Çalınmış hasat (Çev. A. Saysel). İstanbul: BGST Yayınları.
• Shiva, V. (2010). Adalet, barış ve sürdürülebilirlik yeryüzü demokrasisi (Çev. E. Gen). İstanbul: BGST Yayınları.
• Springer, S. (2018). Anarşizm ve coğrafya: anarşist coğrafyanın kısa bir şeceresi (Çev. M. A. Toprak). Düşünme Dergisi, 6(12), 38-52. Erişim adresi: http://www.posseible.com/
• Steenbergen, B. (1994). Towards a global ecological citizen. In B. V. Steenbergen (Ed.), The Condition of Citizenship (pp.141-152). London: Sage Publications.
• Şenel, A. (2014). Siyasal düşünceler tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tan Gülcan, D. (2018). Ekolojik kriz karşısında devletin rolü üzerine ideolojik bir tartışma. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 15(59), 49-63. Retrieved from https://www.jstor.org/
• Tekeli, İ., Kahraman, H. B., Keyman, E. F. ve Sarıbay, A. Y. (1998). Katılımcı demokrasi, kamusal alan ve yerel yönetim. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
• Tokar, B. (2014). İklim adaletine doğru (Çev. S. Ata). Öteki Yayınevi, İstanbul.
• Turner, B. (2008). Bir vatandaşlık kuramının anahatları (Çev. C. Cemgil). A. Kadıoğlu (Ed.), Vatandaşlığın Dönüşümü: Üyelikten Haklara içinde (s. 107-139). İstanbul: Metis Yayınları.
• Uslu, A. (2015). Sosyalist düşüncenin kaynakları: Büyük Britanya ve Fransa’da işçi hareketlerinin başlangıcı ve ütopya düşüncesi (1800-1830). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(1), 35-63. https://doi.org/10.16987/ausbf.47816
• Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi.
• World Wide Fund for Nature. (2014). Yaşayan Gezegen Raporu 2014. Erişim Adresi: http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/ygr_2014_ozet.pdf
• Yalçınkaya, A. (2013a). Yunan uygarlığı içinde polis ve siyaset. M.A. Ağaoğulları (Ed.), Batı’da Siyasal Düşünceler içinde (s. 19-90). İstanbul: İletişim.
• Yalçınkaya, A. (2013b). Reform ve Rönesans. M.A. Ağaoğulları (Ed.), Batı’da Siyasal Düşünceler içinde (s. 289-318). İstanbul: İletişim.